From Wikipedia, the free encyclopedia
Բորիս Նատանովիչ Ստրուգացկի (ռուս.՝ Бори́с Ната́нович Струга́цкий, ապրիլի 15, 1933[1][2][3][…], Լենինգրադ, ԽՍՀՄ - նոյեմբերի 19, 2012[4][2][3], Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան), ռուս խորհրդային գրող, սցենարիստ, խմբագիր, թարգմանիչ, ո8n իր եղբոր՝ Արկադի Ստրուգացկու հետ համահեղինակությամբ ստեղծել է մի քանի տասնյակ ստեղծագործություններ, որոնք դարձել են ժամանակակից գիտական ֆանտաստիկայի դասական գործեր։ Այն բանից հետո, երբ 1991 թվականին մահացել է նրա եղբայր և համահեղինակ Ա. Ն. Ստրուգացկին, նա հրատարակել է երկու ինքնուրույն վեպ։
Բորիս Ստրուգացկի | |
---|---|
Ծնվել է | ապրիլի 15, 1933[1][2][3][…] |
Ծննդավայր | Լենինգրադ, ԽՍՀՄ |
Մահացել է | նոյեմբերի 19, 2012[4][2][3] (79 տարեկան) |
Մահվան վայր | Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան |
Քաղաքացիություն | ԽՍՀՄ և Ռուսաստան |
Կրթություն | Սանկտ Պետերբուրգի համալսարանի մաթեմատիկամեխանիկական ֆակուլտետ |
Մասնագիտություն | գրող, սցենարիստ, գիտաֆանտաստիկ գրող և թարգմանիչ |
Ծնողներ | հայր՝ Natan Strugatsky? |
Պարգևներ և մրցանակներ | |
Կայք | rusf.ru/abs/ |
Boris Strugatsky Վիքիպահեստում |
ՌԽՖՍՀ պետական մրցանակի և Ռուսաստանի Դաշնության Նախագահի մրցանակի դափնեկիր է։
Ծնվել է 1933 թվականի ապրիլի 15-ին Սանկտ Պետերբուրգում, որտեղ նրա հայրը՝ Նատան Զալմանովիչ Ստրուգացկին, նոր էր նշանակվել Ռուսաստանի Պետական թանգարանի գիտական աշխատող։ Բորիսի մայրը՝ Ալեքսանդրա Իվանովնա Լիտվինչևան[5], ուսուցիչ էր, ռուս գրականություն էր դասավանդում նույն դպրոցում, որտեղ սովորում էր Բորիսը, պատերազմից հետո նրան շնորհվեց «ՌԽՖՍՀ վաստակավոր ուսուցիչ» կոչում և պարգևատրվեց «Պատվո նշան»շքանշանով։
Ընտանիքն ապրում էր կոմունալ բնակարանում՝ Կարլ Մարքսի պողոտա 4 հասցեում։ Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ Ստրուգացկիների ընտանիքը հայտնվեց պաշարված Լենինգրադում, և 1942 թվականի հունվարին Բորիսի հիվանդության պատճառով Արկադի և Նատան Զալմանովիչ Ստրուգացկիները մենակ գնացին տարհանման.հայրը մահացավ ուժասպառությունից՝ Վոլոգդա տանող ճանապարհին։ Միայն 1943 թվականին ավագ եղբայրը՝ Արկադին, կարողացավ Բորիսի մորն ու եղբորը տանել Օրենբուրգի (այն ժամանակ՝ Չկալովի) մարզի Տաշլա գյուղ։ Նրանք վերադարձան Լենինգրադ 1945 թվականին։ 1950 թվականին Բորիսը դպրոցն ավարտեց արծաթե մեդալով և պատրաստվում էր ընդունվել ԼՊՀ ֆիզիկայի ֆակուլտետ, բայց չընդունվեց։ Այնուհետև նա փաստաթղթեր է ներկայացրել ԼՊՀ մաթեմատիկայի և մեխանիկական ֆակուլտետ, որն ավարտել է 1955 թվականին՝ «աստղագետ» մասնագիտությամբ։ 1951 թ.-ին Բորիս Ստրուգացկին ամառային պրակտիկա անցավ ղազախական ԽՍՀ Գիտությունների ակադեմիայի Ալմա-Աթայի աստղադիտարանում երկրորդ դասընթացից առաջ, ակադեմիկոս Գ. Ա. Տիխովի կողմից կազմակերպված հատվածում՝ արեգակնային համակարգի այլ մոլորակներում կյանքի հնարավորությունը կանխատեսելու վերաբերյալ հետազոտությունների զարգացման համար։
Համալսարանն ավարտելուց հետո ընդունվել է Պուլկովոյի աստղադիտարանի ասպիրանտուրա, սակայն ատենախոսություն չի պաշտպանել, որի թեման բացահայտվել է դեռևս 1942 թվականին արտերկրում։ Այնուհետև Բ. Ստրուգացկին աշխատել է Պուլկովոյի աստղադիտարանի հաշվիչ կայանում՝ որպես հաշվիչ և վերլուծական մեքենաների գործառնական ինժեներ։ 1960թ. մասնակցել է Կովկասում գեոդեզիական և աստղակլիմատիկ արշավախմբին ' ԽՍՀՄ ԳԱ մեծ աստղադիտակի տեղադրման վայրի որոնման ծրագրի շրջանակներում։
1964 թվականից՝ պրոֆեսիոնալ գրող, ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ։ Եվս մի քանի տարի աշխատել է Պուլկովոյի աստղադիտարանում կես դրույքով։ 1972 թվականից՝ Երիտասարդ գիտաֆանտաստիկ գրողների Լենինգրադի սեմինարի ղեկավար, որը հետագայում հայտնի դարձավ որպես «Բորիս Ստրուգացկու սեմինար»։
1974-ին ՊԱԿ-ը ներգրավվեց որպես վկա Միխայիլ Հեյֆեցի գործով, որը մեղադրվում էր արվեստի մեջ։ ՌՍՖՍՀ քրեական օրենսգրքի 70-ը (հակասովետական գաղափար և քարոզչություն)[6]։
«Բրոնզե խխունջ» մրցանակի հիմնադիր։ 2002 թվականից «Կեսօր. XXI դար»։
Ամուսնացած էր Ադելաիդա Անդրեևնա Կարպելյուկի (1931 թ.հոկտեմբերի 23-2013 թ. դեկտեմբերի 20)՝ գեներալ-մայոր Ա. ի. Կարպելյուկի դստեր հետ, ում հետ ծանոթացել է ուսանողական տարիներին՝ ԼՊՀ-ում ուսանելու ժամանակ։ Որդին՝ Անդրեյ (ծնվել է 1959 թվականին)[7]։
Բորիս Նատանովիչը հայտնի էր որպես կրքոտ ֆիլատելիա, որն արտացոլվում էր նրա աշխատանքում[8]։
1997 թվականին եղել է «Տենետա» գրական ինտերնետային մրցույթի ժյուրիի անդամ, որը կարևոր դեր է խաղացել Ռունետում գրական մշակույթի ձևավորման գործում։ Նրա մրցավարության արդյունքում տեղի ունեցավ մարգինալ գրող Բայան Շիրյանովի «բացահայտումը», որի համար Ստրուգացկին քննադատության ենթարկվեց։ Այնուամենայնիվ, գրողը որոշում կայացրեց Շիրյանովին պարգևատրել մրցույթի մյուս կազմակերպիչների, առաջին հերթին Անտոն Նոսիկի ճնշման ներքո, որը Շիրյանովին լրջորեն առաջադրեց Մաքսիմ Կոնոնենկոյի զավեշտական խորհրդի ներքո[9]։ Մրցույթի արդյունքներով Բորիս Ստրուգացկին հայտարարել է, որ իր դիտած մրցութային ստեղծագործությունների մակարդակը «պրոֆեսիոնալ է (չտարբերվող տիպիկ ժամանակակից ամսագրի միջին մակարդակից)»՝ այն գնահատելով իր ղեկավարած գրավոր սեմինարից բարձր։ Այնուամենայնիվ, գրողը կարծում էր, որ «Ցանցային գրականությունը, իհարկե, չունի և չի կարող լինել հատուկ ապագա ըստ սահմանման»[10][11]։
Ծանր և երկարատև հիվանդությունից (լիմֆոմա) հետո Բորիս Նատանովիչ Ստրուգացկիցը մահացավ 2012 թվականի նոյեմբերի 19-ին Սանկտ Պետերբուրգում՝ կյանքի 80-րդ տարում[12]։ Գրողի կտակի համաձայն՝ նրա մարմինը դիակիզվել է, և 2014 թվականի ապրիլի 5-ին Բորիս Նաթանովիչի և նրա կնոջ աճյունը ցրվել է Պուլկովոյի բարձունքների վրա[13][14]։
Բորիս Ստրուգացկու գրական ստեղծագործությունների հիմնական կորպուսը ստեղծվել է նրա կողմից՝ եղբոր՝ Արկադիի հետ համատեղ։ Տարածված կարծիք կա, որ նրանց համատեղ ստեղծագործությունների մեծ մասը գրված է գիտական ֆանտաստիկա ժանրում։ Ինքը՝ Բ. Ն. Ստրուգացկին, այդպես չէր կարծում և նախընտրում էր խոսել «իրատեսական գեղարվեստական գրականության» մասին, որտեղ կենտրոնական դերը տրվում է մարդուն և նրա ճակատագրին, իսկ ապագայի այլ մոլորակները կամ տեխնիկան ոչ այլ ինչ են, քան «դեկորացիա»։
Արկադի Ստրուգացկու մահից հետո (1991 թ.) Բորիս Ստրուգացկին, իր իսկ բնորոշմամբ, շարունակեց «գրականության հաստ գերանը կտրել երկու ձեռքով սղոցով, բայց առանց զուգընկերոջ»։ Ս. Վիտիցկի կեղծանունով լույս են տեսել նրա «Ճակատագրի որոնումը կամ էթիկայի քսանյոթերորդ թեորեմը» (1994-1995) և «Այս աշխարհի անզորությունը» (2003) վեպերը, որոնք շարունակել են ուսումնասիրել անողոք ռոքը և շրջակա իրականության վրա ազդելու հնարավորությունները։
Բորիս Ստրուգացկին Ստրուգացկիի ստեղծագործությունների ամբողջական հավաքածուի համար պատրաստել է «Մեկնաբանություններ անցածի համար» (2000-2001. 2003-ին լույս է տեսել առանձին հրատարակություն), որում մանրամասն նկարագրել է Ստրուգացկիի ստեղծագործությունների ստեղծման պատմությունը։ Ստրուգացկիի պաշտոնական կայքում 1998-ի հունիսից անցել է, որում Բորիս Ստրուգացկին պատասխանել է մի քանի հազար հարցերի։
Ստրուգացկին Ս. Բերեժկով, Ս. Վիտին, Ս. Պոբեդին կեղծանուններով կատարվել են թարգմանություններ Անդրե Նորթոնի, Հոլ Կլեմենտի, Ջոն Ուինդեմի անգլերեն վեպերից։ Նաև թարգմանել են Կոբո Աբեն և ճապոնացի այլ հեղինակներ, քանի որ Արկադի Ստրուգացկին ճապոներենից թարգմանիչ էր։
Բորիս Ստրուգացկիի ամենահայտնի կեղծանունը Ս. Վիտիցկի կեղծանունն է։
Ս. (պաշտոնապես չունի վերծանում, բայց հանդիպում է «Սերգեյ») — «Ստրուգացկիից»։ «Վիտիցկի», «Վիտին» և այլն բառերի ծագումը հետևյալն է.Բորիս Նաթանովիչը ապրում էր Սանկտ Պետերբուրգում՝ Հաղթանակի փողոցում, իսկ լատիներեն՝ «Հաղթանակ»՝ Վիկտորիա։
Այս կեղծանունով գրողը հրատարակել է հետևյալ ստեղծագործությունները։
Բորիս Ստրուգացկու կեղծանունը, որով նա ստորագրել է անգլո-ամերիկյան գեղարվեստական գրականության թարգմանությունները, Ս.Վիտինն է։
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.