Պետրոզավոդսկ
From Wikipedia, the free encyclopedia
Պետրոզավոդսկ (ռուս.՝ Петрозаводск, կարել.՝ Petroskoin linnupiiri, ֆիններեն՝ Petroskoin kaupunkipiiri)[4], հանրապետական նշանակության քաղաք Ռուսաստանի Հյուսիսարևմտյան դաշնային օկրուգում, Օնեգա լճի ափին (լճափով ձգվում է 27 կիլոմետր)։ Կարելիայի Հանրապետության մայրաքաղաքն է[5][6][7], Պետրոզավոդսկի քաղաքային շրջանի վարչական կենտրոնը[8]։ 2015 թվականի ապրիլի 6-ին բնակավայրին շնորհվել է «Մարտական փառքի քաղաք» պատվավոր կոչումը[9]։
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Պետրոզավոդսկ | |||||
| վեպս.՝ Petroskoi կարել.՝ Petroskoi[1] | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Ռուսաստան | ||||
| Համայնք | Petrozavodsk Urban Okrug? | ||||
| Հիմնադրված է | սեպտեմբերի 1, 1703[2] թ. | ||||
| Մակերես | 135 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 60 մետր | ||||
| Պաշտոնական լեզու | ռուսերեն | ||||
| Բնակչություն | ▲279 190 մարդ (հունվարի 1, 2018)[3] | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+3 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 8142 | ||||
| Փոստային դասիչ | 185000–185036 | ||||
| Պաշտոնական կայք | петрозаводск.рф | ||||
| |||||
.svg)
Ծովի մակերևույթից բարձրությունը 50-60 մետր է[10]։ Զբաղեցնում է 113,26 կմ² տարածք[11][12][13][14]։ Բնակչության թվաքանակը 2019 թվականի տվյալներով եղել է 280.170: Բնակիչների մեծ մասը ռուսներ են, կարելներ, ֆիններ։ Ազգային փոքրամասնություններից են բելառուսները, ուկրաինացիները, վեպսերը[15]։
Բնակավայրի ռուսական նախկին անվանումներն են Շույսկի Զավոդ (1703–1704) և Պետրովսկայա Սլոբոդա (1704–1777): Շվեդական հին անվանումը եղել է Օնեգաբորգ, որը նշված է հոլանդացի քարտեզագիր Աբրահամ Օրտելիուսի՝ 1592 թվականին կազմած քարտեզում[16]։
Հնագիտական գտածոները վկայում են, որ Պետրոզավոդսկի ներկայիս տարածքում բնակավայր է եղել դեռևս յոթ հազար տարի առաջ։ Միջին դարերում Օնեգա լճի ափերին գոյություն են ունեցել մի քանի գյուղ։ 16-րդ դարի սկզբներին հիշատակվել է Սոլոմեննոյե շրջանը, որը ներառել է ներկայիս քաղաքի տարածքը։ Հոլանդացի քարտեզագիր Աբրահամ Օրտելիուսի՝ 1592 թվականին կազմած քարտեզում նշված է Օնեգաբորգ բնակավայրը։
1703 թվականին իշխան Մենշիկովը Պետրոս Մեծի հանձնարարությամբ հիմնադրել է Պետրովսկայա Սլոբոդա բնակավայրը՝ այնտեղ բալթիական նավատորմի համար թնդանոթների ու խարիսխների արտադրություն կազմակերպելու նպատակով (Հյուսիսային մեծ պատերազմի ժամանակներն էին)։ Սկզբում գործարանն անվանվել է Շույսկի Զավոդ, մեկ տասնամյակ անց վերանվանվել Պետրովսկի Զավոդ՝ Պետրոս Մեծի պատվին[4]։ Դրանից էլ առաջացել է քաղաքի Պետրոզավոդսկ անվանումը։
| Բնակչության թվաքանակը | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1723 | 1787 | 1801 | 1811[17] | 1840[17] | 1856[17] | 1863[17] |
| 2000 | →2000 | ↗4700 | →4700 | ↗5100 | ↗10 100 | ↗11 400 |
| 1897[18] | 1913[17] | 1914[17] | 1926[18] | 1931[19] | 1933[20] | 1939[21] |
| ↗13 000 | ↗16 200 | ↗16 400 | ↗26 000 | ↗37 569 | ↗50 500 | ↗69 723 |
| 1956[22] | 1959[23] | 1962[17] | 1967[17] | 1970[24] | 1973[17] | 1975[25] |
| ↗118 000 | ↗135 256 | ↗142 000 | ↗171 000 | ↗184 481 | ↗198 000 | ↗222 000 |
| 1976[26] | 1979[27] | 1982[28] | 1985[29] | 1986[26] | 1987[30] | 1989[31] |
| →222 000 | ↗234 103 | ↗243 000 | ↗256 000 | →256 000 | ↗264 000 | ↗269 485 |
| 1990[32] | 1991[26] | 1992[26] | 1993[26] | 1994[26] | 1995[29] | 1996[29] |
| ↗276 000 | ↗277 000 | ↗280 000 | ↘279 000 | →279 000 | ↗281 000 | ↗282 000 |
| 1997[33] | 1998[29] | 1999[34] | 2000[35] | 2001[29] | 2002[36] | 2003[17] |
| →282 000 | →282 000 | ↗282 500 | ↘282 100 | ↗282 900 | ↘266 160 | ↗266 200 |
| 2004[37] | 2005[38] | 2006[39] | 2007[40] | 2008[41] | 2009[42] | 2010[43] |
| →266 200 | ↘266 000 | ↘265 100 | ↗266 300 | ↗268 800 | ↗271 112 | ↘261 987 |
| 2011[44] | 2012[45] | 2013[46] | 2014[47] | 2015[48] | 2016[49] | 2017[50] |
| ↗263 500 | ↗265 263 | ↗268 946 | ↗272 101 | ↗275 346 | ↗277 111 | ↗278 551 |
| 2018[51] | 2019[52] | |||||
| ↗279 190 | ↗280 170 | |||||
Մերօրյա Պետրոզավոդսկում զարգացած են մեքենաշինությունը, մետաղների, փայտանյութի, քարերի մշակությունը, թեթև, սննդի և պոլիգրաֆիական արտադրությունը։ Հիմնական արտադրատեսակներն են ատոմային էլեկտրակայանների ռեակտորների սարվածքները, օգտագործված միջուկային վառելիքի թափոնների պահպանման ու տեղափոխման համար գերամուր թուջե տարաները, քիմիական ու նավթագազային ձեռնարկությունների սարքավորումներ, փայտամշակման և քարամշակման հաստոցները, մարզական գույքը, կարի ու տրիկոտաժե արտադրանքը, կոշկեղենը, երշիկեղենը։ Քաղաքն անհրաժեշտ էլեկտրաէներգիայի 85 տոկոսն ստանում է իր տարածքում գործող ջերմաէլեկտրակայանից։
| Պետրոզավոդսկ (1991–2020 normals, extremes 1816–present)ի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 5.5 (41.9) |
7.3 (45.1) |
15.5 (59.9) |
24.2 (75.6) |
33.0 (91.4) |
34.3 (93.7) |
33.9 (93) |
32.4 (90.3) |
28.5 (83.3) |
21.3 (70.3) |
11.1 (52) |
9.4 (48.9) |
33.9 (93) |
| Միջին բարձր °C (°F) | −5.7 (21.7) |
−5.2 (22.6) |
0.0 (32) |
6.7 (44.1) |
13.8 (56.8) |
18.8 (65.8) |
21.5 (70.7) |
19.3 (66.7) |
13.6 (56.5) |
6.4 (43.5) |
0.2 (32.4) |
−3.3 (26.1) |
7.2 (45) |
| Միջին օրական °C (°F) | −8.4 (16.9) |
−8.2 (17.2) |
−3.5 (25.7) |
2.5 (36.5) |
8.9 (48) |
14.1 (57.4) |
17.1 (62.8) |
15.0 (59) |
10.0 (50) |
3.8 (38.8) |
−1.9 (28.6) |
−5.6 (21.9) |
3.7 (38.7) |
| Միջին ցածր °C (°F) | −11.4 (11.5) |
−11.4 (11.5) |
−6.9 (19.6) |
−1.3 (29.7) |
4.1 (39.4) |
9.4 (48.9) |
12.7 (54.9) |
11.1 (52) |
6.8 (44.2) |
1.5 (34.7) |
−4.1 (24.6) |
−8.1 (17.4) |
0.2 (32.4) |
| Ռեկորդային ցածր °C (°F) | −41.6 (−42.9) |
−39.3 (−38.7) |
−30.0 (−22) |
−19.3 (−2.7) |
−9.8 (14.4) |
−2.6 (27.3) |
−0.1 (31.8) |
−1.7 (28.9) |
−5.0 (23) |
−13.4 (7.9) |
−27.5 (−17.5) |
−36.8 (−34.2) |
−41.6 (−42.9) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 38 (1.5) |
29 (1.14) |
31 (1.22) |
32 (1.26) |
48 (1.89) |
61 (2.4) |
82 (3.23) |
81 (3.19) |
59 (2.32) |
56 (2.2) |
51 (2.01) |
44 (1.73) |
612 (24.09) |
| Միջ. անձրևոտ օրեր | 4 | 3 | 6 | 11 | 16 | 18 | 18 | 18 | 20 | 19 | 11 | 6 | 150 |
| Միջ. ձնառատ օրեր | 26 | 24 | 20 | 10 | 4 | 0.3 | 0 | 0 | 1 | 8 | 20 | 27 | 140 |
| % խոնավություն | 87 | 85 | 80 | 70 | 66 | 71 | 75 | 80 | 84 | 86 | 89 | 89 | 80 |
| Միջին ամսական արևային ժամ | 28 | 70 | 118 | 178 | 265 | 282 | 287 | 218 | 126 | 65 | 25 | 11 | 1673 |
| Աղբյուր #1: Погода и Климат[53] | |||||||||||||
| Աղբյուր #2: NOAA (sun, 1961–1990)[54] | |||||||||||||
Ալիտուս, Լիտվա (նոյեմբեր 2007)[55][56][57]
Բուդվայի Մունիցիպալիտետ, Շվեդիա (1976)[55][56]
Բրեստ, Բելառուս (ապրիլի 10, 2002)[55][56][58]
Դուլութ, ԱՄՆ (1987)[55][56]
Լա Ռոշել, Ֆրանսիա (1973)[55][56]
Մու ի Ռանա, Նորվեգիա (1992)[55][56]
Յոենսուու, Ֆինլանդիա (1994)[55][56][59]
Նարվա, Էստոնիա (հոկտեմբեր 2011)[55][56]
Նիկոլաև, Ուկրաինա (2002)[55][56]
Նոյբրանդենբուրգ, Գերմանիա (1983)[55][56][60]
Սուրգուտ, Ռուսաստան[61]
Վաղարշապատ, Հայաստան (մայիսի 17, 2004)[55][56][62]- Վարկաուս, Ֆինլանդիա (1975)[55][56]
- Տյուբինգեն, Գերմանիա (հոկտեմբեր 1989)[55][56][63]
.svg){kind=small}
Կարելիայի ազգային թանգարանը
«Մոլեկուլ» շատրվանը
Պետրոզավոդսկի պետհամալսարանի բուսաբանական այգին
«Հաղթանակ» ինստալյացիան Հավերժական կրակի մոտ
Բուրգ Օնեգա լճի ափին
Կարելիայի ազգային գրադարանը
Փոստի շենքը
Պետրոս Առաջինի հուշարձանը
Կարելական արջը
.jpg)
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
