Łuty
město w Budyskim wokrjesu From Wikipedia, the free encyclopedia
Łuty (němsce Lauta)[2] su małe łužiske město na samym sewjeru sakskeho wokrjesa Budyšin. Leža južnje Čorneho Halštrowa, na južnej kromje Łužiskeje jězoriny, njedaloko Saksko-braniborskeje hranicy we wysokosći wot 123 metrow nad mórskej hładźinu. Maja něhdźe 8.500 wobydlerjow.
.jpg)
| ||
| Wopon | ||
|---|---|---|
| ||
| Zakładne daty | ||
| stat |  Němska | |
| zwjazkowy kraj |  Sakska | |
| wokrjes | Budyski | |
| wysokosć | 123 metrow n.m.hł. | |
| přestrjeń | 42,13 km² | |
| wobydlerstwo | 8.053 (31. dec 2023)[1] | |
| hustosć zasydlenja | 191 wob. na km² | |
| póstowe čisło | 02991 | |
| předwólba | (+49) 035722 | |
| awtowa značka | BZ, BIW, HY, KM | |
| Politika a zarjadnistwo | ||
| měšćanosta | Frank Lehmann (bjezstronski) | |
| adresa | Karl-Liebknecht-Str. 18 02991 Lauta | |
| webstrona | lauta.de | |
| Połoženje Łutow w Sakskej | ||
 | ||
wikidata: Łuty (Q81740) | ||
51.4514.083333333333
Łuty wobsteja ze šěsć měšćanskich dźělow: Łutow samych, Starych Łutow (Lauta-Dorf), Lubuša (Laubusch), Lipoje (Leippe), Tornowa (Torno) a Janoweho Doła (Johannisthal).
Prěnje historiske naspomnjenje jako Luthe[3] pochadźa z lěta 1374.
Do industrializacije w zwisku z brunicu běchu Łuty serbska holanska wjeska. We 1880tych lětach mějachu po Mukowej statistice cyłkownje 470 wobydlerjow, z kotrychž jeničce dwaj serbsce njerěčeštaj.[4] Wo poměrach we wsy wón pisa: „Łuta su nahladna a bohata wjes z nowymi massivnymi dworami, dokelž su so w l. 1769 nimo fary a jenoho doma cyłe a w l. 1861 z wulkeho dŹela wotpaliłe. Cyrkej je stara kamjeńtna z katholskich časow z drjewjanej zwónicu pódla, a šula je w l. 1827 z nowa twarjena. Łuta maju w 75 hospodarstwach 450 wobydleri a, dokelž tam žadyn knježi dwór njeje, 34 burskich kubłow, wjele połleństwow a něšto khěžkarjow. We wšěch domach rěči so serbski a to tež z dźěćimi; w šuli pak so z najmjeńša wot l. 1840 ani słowčka serbski wjacy wućiło njeje, tak zo dźěći, jako so je nowy wučer Žylow raz spyta serbski prašeć, so hanibowachu jemu serbski wotmołwić. Jenož dwaj khěžkarjej staj němskaj, rozumitaj a wotmołwjataj pak tež serbski. Prědowało je so serbski hišće wot fararjow Markusa a Kubicy hač do lěta 1876 wšě tak mjenowane połswjate dny, a hewak bu kóždu njedźelu sćenje tež serbski čitane. Před jenym burskim dworom słyšach šulske dźěći serbski so rozmołwjeć, w jenym domje pak so mała holčka hanibowaŚe ze mnu serbski rěčeć. W korčmje rěčachu třo dźěłaćerjo němski.“[5]
Přez razantny rozrost wjeski do industrijneho městačka a přićah němskorěčnych dźěłaćerjow z druhich kónčin so serbšćina w prěnjej połojcy 20. lětstotka spěšnje pozhubješe, tak zo zwěsći Arnošt Černik w lěće 1956 serbskorěčny podźěl wobydlerstwa wot jenož hišće 0,6 %, cyłkownje 49 wot wjace hač 8000 wobydlerjow.[6]
Město słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 54 (Budyšin 3) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 156 (Budyšin I).
Měšćanosta
Łutowski měšćanosta je wot lěta 2015 bjezstronski Frank Lehmann.
| wólba | měšćanosta | namjet | wuslědk (%) |
|---|---|---|---|
| 2022 | Frank Lehmann | Lehmann | 61,7 |
| 2015 | 59,7 | ||
| 2008 | Heilfried Ruhland | SW | 96,9 |
| 2001 | 49,4 | ||
| 1994 | Rainer Ritscher | CDU | 59,6 |
- Korla Awgust Kubica (1842–1914) – serbski farar a Maćicar; 1871–76 z fararjom we Łutach
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
