Eswatini
país do sur de África From Wikipedia, the free encyclopedia
eSwatini, antes de 2018 Suacilandia,[1] ou Swazilandia[2], oficialmente Reino de eSwatini (en suazi: Umbuso weSwatini; en inglés desde 2018: Kingdom of Eswatini),[3][4] é un pequeno país sen saída ao mar no sur de África (un dos máis pequenos do continente), situado nas ladeiras orientais dos Montes Drakensberg, entre Suráfrica ao oeste e Mozambique ao leste. Recibe o seu nome da tribo suazi, unha etnia bantú. Debido en parte á alta taxa de infección de VIH/SIDA, o país ten a esperanza de vida máis baixa do mundo: 32,62 anos.
Umbuso weSwatini (ss)  | |||||
| |||||
| Himno | Nkulunkulu Mnikati wetibusiso temaSwati (pt)  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Lema | «Siyinqaba» «We are a fortress» «Ние сме укреплението» «Մենք ամրոց ենք» «Wir sind die Festung» «Som la fortalesa» «'Da Ni'n Gaer!» | ||||
| Localización | |||||
 | |||||
| |||||
| Capital | Lobamba Mbabane | ||||
| Contén a división administrativa | |||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 1.093.238 (2017) (62,96 hab./km²) | ||||
| Lingua oficial | lingua inglesa Lingua suazi | ||||
| Xeografía | |||||
| Parte de | |||||
| Diocese | Roman Catholic Diocese of Manzini (en) | ||||
| Superficie | 17.364 km² | ||||
| Punto máis alto | Monte Emlembe (1,862 m) | ||||
| Punto máis baixo | Rio Maputo (pt) (21 m) | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Datos históricos | |||||
| Precedido por | |||||
| Creación | 6 de setembro de 1968 | ||||
| Organización política | |||||
| Forma de goberno | monarquía absoluta | ||||
| • King of Eswatini (en) | Mswati III de Eswatini (1986–) | ||||
| • Primeiro Ministro (pt) | Russell Dlamini (pt) (2023–) | ||||
| Órgano lexislativo | Parlamento da Essuatíni (pt) , | ||||
| Membro de | |||||
| PIB nominal | 4.748.702.401 $ (2021) | ||||
| Moeda | Lilangeni | ||||
| Identificador descritivo | |||||
| Fuso horario | |||||
| Dominio de primeiro nivel | .sz | ||||
| Prefixo telefónico | +268 | ||||
| Teléfono de emerxencia | 999, 933 (en) e 977 (en) | ||||
| Código de país | SZ | ||||
| Páxina web | gov.sz | ||||
 | |||||
A poboación está composta principalmente pola etnia suazi. A lingua predominante é o suazi (siSwati en forma nativa). Os suazis estableceron o seu reino a mediados do século XVIII baixo o liderado de Ngwane III.[5] O país e o Suazi toman os seus nomes de Mswati II, o rei do século XIX baixo cuxo dominio o país expandiuse e unificouse; os seus límites foron trazados en 1881 no medio do Repartimento de África.[6] Despois da Segunda Guerra Bóer, o reino, baixo o nome de Suazilandia, foi un territorio do alto comisionado británico desde 1903 ata que recuperou a súa plena independencia o 6 de setembro de 1968.[7] En abril de 2018, o nome oficial cambiouse de Reino de Suazilandia a Reino de Eswatini, reflectindo o nome que se usa habitualmente en Suazilandia.[8][9]
O goberno é unha monarquía absoluta, a última deste tipo en África, e é gobernada polo rei Mswati III desde 1986.[10][11] Cada cinco anos celébranse eleccións para determinar a maioría da Cámara da Asemblea e do Senado. A súa constitución adoptouse en 2005. Umhlanga, o baile de xuncos celebrado en agosto/setembro,[12] e o incwala, o baile real que se celebra en decembro/xaneiro, son os eventos máis importantes do país.[13]
Eswatini é un país en desenvolvemento e está clasificado como unha economía de renda media-baixa. Como membro da Unión Aduaneira do Sur de África e do Mercado Común para África Oriental e Meridional, o seu principal socio comercial local é Suráfrica, para garantir a estabilidade económica, a moeda de Eswatini, o Lilangeni, está vinculado ao Rand surafricano. Os principais socios comerciais de Eswatini no exterior son os Estados Unidos[14] e a Unión Europea.[15] A maioría do emprego do país é proporcionado polos seus sectores agrícola e manufactureiro. Eswatini é membro da Comunidade de Desenvolvemento de África Austral, da Unión Africana, da Commonwealth de Nacións e das Nacións Unidas.
A poboación de Suazi enfróntase a importantes problemas de saúde: o VIH/SIDA e (en menor medida) a tuberculose están xeneralizados.[16][17] O 28% da poboación adulta é seropositiva.[18] En 2018, Eswatini ocupaba a 12ª esperanza de vida máis baixa do mundo, con 58 anos.[19] A poboación de Eswatini é nova. En 2018, as persoas de 14 anos ou menos constitúen o 35% da poboación do país e a idade media é de 22 anos.[20]
Atopáronse en territorio suazi xacementos de hai máis de 100 000 anos. Hai evidencias de agricultura e de uso do ferro no século IV. Os pobos nguni comezaron a colonizar esta terra desde mediados do século XV, e no proceso migratorio que realizaron desde África Central cara ao sur foron dividíndose en tribos, asentándose en distintos territorios e evolucionando en diferentes direccións, dando orixe ás súas diferentes culturas, zulú, xosa, suazi e ndebele.
Os suazis separáronse dos nguni no sur da actual provincia surafricana de KwaZulu-Natal, onde se estableceron ata que as loitas cos zulús (liderados polo rei Shaka) os forzaron a fuxir cara ao nordés. Sobhuza I, xefe do clan Dlamini, reuniu os restos das tribos que Shaka desestruturara incluíndo desertores zulús e os remanentes rexionais dos bosquimáns, e estableceuse na área central da Eswatini actual. Aquí os suazis continuaron co proceso de expansión conquistando pequenas tribos de fala sotho e nguni para aumentar o estado hoxe chamado Eswatini, situado no nordeste de KwaZulu-Natal. Sobhuza I, morto pouco despois da derrota zulú polos bóers (1839), legou ao seu fillo Mswati II a tarefa de manter unido o seu pobo fronte á ameaza afrikaaner.
No transcurso de case trinta anos de resistencia, o pobo tomou como propio o nome do seu rei, que instituíu un exército permanente e estableceu boas relacións cos colonos brancos, outorgándolles concesións.
Nun principio o país estivo baixo o protectorado de Transvaal e, tras a guerra dos bóers, en 1906, do de Gran Bretaña, baixo o Alto Comisariado de África do Sur. A partir de 1961 o cargo de Alto Comisario de África do Sur foi exercido polo embaixador do Reino Unido na República de Suráfrica.
Existían dous consellos: un que representaba os intereses dos europeos atraídos polas minas de ouro, estaño e de diamantes do país e o Consello Nacional Suazi que defendía os da poboación nativa. En 1963 instituíuse un consello lexislativo electivo que obtivo a autonomía interna en 1967. O partido monárquico, Movemento Nacional Imbokodvo gañou todos os escanos e o seu líder, Makhosini foi nomeado primeiro ministro.
O 6 de setembro de 1968, Sobhuza II, proclamou a independencia de Eswatini. Nas eleccións de 1972, o Movemento Nacional Imbokodvo gañou por maioría perdendo só tres escanos fronte ao Congreso de Liberación Nacional Ngwane, principal partido da oposición. En abril de 1973, Sobhuza II aboliu a Constitución, prohibiu os partidos políticos e disolveu o Parlamento, substituíndoo, en 1978, por unha serie de asembleas tribais ou Tinkhundla, un novo Parlamento, o Libandla, e un Liqoqo ou Consello Supremo. Asinou un tratado de non agresión con Suráfrica en febreiro de 1982, chegando Eswatini a defender publicamente a este país e a encarcerar a membros do Congreso Nacional Africano. Morreu en agosto dese mesmo ano, deixando á fronte do país ao príncipe Makhosetive e á súa madrasta a raíña rexente Dzeliwe. Bhekimpi Dlamini, representante dos tradicionalistas, foi nomeado Primeiro Ministro e fixo substituír a rexente por Ntombi, viúva de Sobhuza e nai do príncipe herdeiro.
Makhosetive foi coroado o 26 de abril de 1986 como Mswati III. Eliminou o Liqoqo, destituíu a Bhekimpi Dlamini e disolveu o Parlamento convocando novas eleccións, estando unicamente legalizado o Movemento Nacional Imbokodvo. Nomeou un novo Primeiro Ministro, Sotsha Dlamini, en 1987 e outro, Obed Dlamini en 1989.
Tras os cambios políticos en Suráfrica, as demandas de liberdades democráticas cara ao réxime cobraron nova forza ata que, en 1992, o Movemento Popular Democrático Unido foi legalizado, e posteriormente en 1993 celebráronse eleccións nacionais. Con todo, nas últimas eleccións lexislativas en Eswatini do 21 de outubro de 2003, os partidos políticos foran novamente ilegalizados, podendo só ser elixidos aqueles cidadáns non relacionados con ningún partido político.
Por mor de presións internacionais, en 2001 creouse unha Comisión para dotar o país dunha constitución tras a de 1968 que foi abolida en 1973. En maio de 2003 e novembro de 2004 foron publicados os esbozos a fin de que se debatesen publicamente. Con todo, foron seriamente criticados por organizacións sociais civís en Eswatini e organizacións de dereitos humanos no exterior. En xullo de 2005 a nova constitución foi aprobada e en febreiro de 2006 entrou en vixencia, a pesar de que aínda segue existindo no país un intenso debate sobre o tema.
O 19 de abril de 2018, Mswati III anunciou que o Reino de Suazilandia foi renomeado como Reino de Eswatini, reflectindo o nome suazi existente para o estado eSwatini, para conmemorar o 50 aniversario da independencia de Suazilandia. O nome Eswatini significa "terra dos suazis" na lingua suazi e estaba parcialmente destinado a evitar a confusión coa Suíza de nome similar.[21][22]
Eswatini segue mantendo disputas territoriais pola provincia surafricana de KwaZulu-Natal.
O sistema de goberno de Eswatini consiste nunha monarquía absoluta. O Rei (Mswati III desde 1986) é o Xefe de Estado e quen nomea aos ministros (incluíndo o Primeiro Ministro -Xefe de Goberno-). Exerce simultaneamente tanto o poder executivo como o lexislativo. Tradicionalmente o Rei goberna xunto á Raíña Nai ou Indovuzaki (lit. Grande Elefanta), a cal é vista como unha líder espiritual. O Parlamento (Libandla) limítase a debater as propostas do Goberno e a aconsellar ao Rei. Consta dunha Cámara Alta ou Senado (composto por 20 membros nomeados polo Rei e outros 10 elixidos pola Asemblea) e unha Cámara Baixa ou Asemblea (composta por 10 membros nomeados polo Rei e outros 55 elixidos). Existen 55 Tinkhundla que son unha serie de circunscricións electorais que nomean cada unha un membro da Asemblea. As eleccións celébranse cada cinco anos en novembro.
Os xuíces do Tribunal Supremo e do Tribunal de Apelacións son tamén nomeados polo Rei.
Debido ao réxime absolutista, a actividade dos partidos políticos atópase altamente limitada. Actualmente, a maioría dos partidos políticos de Eswatini atópanse legalizados, tras unha prohibición absoluta de actividade política desde 1973 ata 1992. Con todo, as eleccións de 2003 realizáronse sen a presenza de ningún partido debido a un decreto real. A pesar da aparente apertura política impulsada polo rei debido principalmente a presións internacionais, varios partidos políticos aínda se atopan ilegalizados, existindo ata persecucións políticas a aqueles membros dos partidos antimonárquicos. Recentemente Amnistía Internacional denunciou fortes torturas por parte da policía, chegando ata á morte dun dos detidos. Algúns dos principais partidos políticos cos seus dirixentes son: Partido Comunista de Eswatini (SWACOPA), Mphandlana Shongwe; Fronte de Liberación de Eswatini (FROLISA); Convención para a Completa Democracia en Eswatini (COFUDESWA), Sabelo Dlamini; Fronte Nacional de Eswatini (SWANAFRO); Partido Revolucionario Socialista Ngwane (NGWASOREP); Movemento Nacional Imbokodvo (INM); Alianza Democrática de Eswatini (SDA), Jerry Nxumalo.
A constitución de 1968 estivo abolida desde 1973. Con todo, en xullo de 2005 unha nova constitución foi aprobada, aínda que o seu texto xerou grandes protestas por parte de grupos de dereitos humanos.
O rei Mswati III é frecuentemente criticado por vivir tan luxosamente nunha nación aflixida pola taxa de infección de VIH máis alta do mundo. A súa multitude de coches de luxo, os millóns gastados en restaurar as ostentosas mansións das súas numerosas mulleres, non son acordes á realidade dun país no cal aproximadamente o 34% da poboación activa se atopa desempregada, dos cales case o 70%o vive con menos dun dólar ao día, e ao redor do 39% dos adultos atópanse infectados polo VIH.
Organización territorial
Eswatini está dividida en catro distritos, estes á súa vez divídense en 55 tinkhundla e estes en Imiphakatsi:
Eswatini divídese en catro rexións xeográficas diferenciadas, de oeste a leste:
- O Highveld ou High Veld (Alto Veld), cunha altitude media de 1 300 metros corresponde aos contrafortes dos Montes Drakensberg de Suráfrica. A maior elevación dentro de Eswatini é o Monte Emlembe de 1 862 metros de alto preto da fronteira occidental.
- O Middleveld ou Middle Veld (Medio Veld), con 700 metros de altura media, ocupa o 26% do territorio. É unha rexión de outeiros e vales fértiles.
- O Lowveld ou Low Veld (Baixo Veld), de 200 metros de media é unha zona insalubre e seca.
- O Lebombo Plateau (Cordilleira Lebombo), de 600 metros de altura media é unha zona relativamente illada ao leste do país.
Os ríos máis importantes que regan o país son: o Usutu, o Ingwavuma e o Komati. A cota máis alta é o monte Emlembe con 1 862 metros e a máis baixa atópase no río Usutu a 21 metros sobre o nivel do mar.
Con 70 000 habitantes, a capital Mbabane, é a cidade máis grande. Outras cidades importantes son: Manzini, Lobamba (capital administrativa), Siteki, Nhlangano e Piggs Peak.
A pesar de ser un país moi pequeno ten unha gran variedade climática. Ao oeste, o Highveld, ten un clima subtropical con precipitacións que superan os 1 000 mm anuais. Cara ao leste ten un clima tropical semiárido. A rexión centrooriental, o Lowveld, é a zona máis seca cuns 600 mm ao ano de choiva.
WWF divide Eswatin entre tres ecorrexións, de oeste a leste:
- Pradeira montana dos Drakensberg
- Sabana arboredo de mopane do Zambeze
- Selva mosaico costeira de Maputaland
- Artigo principal: Economía de Eswatini.
O 84,3% da poboación swazi son bantús e outro 10% zulús o que implica un país etnicamente moi homoxéneo. Hai tamén europeos (3% do total) e refuxiados mozambicanos. Tradicionalmente os bantús tiveron unha economía de subsistencia, cultivando e criando os seus propios animais para consumo. Algúns traballan nas minas de Suráfrica.
Os idiomas oficiais son o suazi (unha lingua bantú) e o inglés. Os asuntos gobernamentais e o comercio son levados adiante en inglés na súa gran maioría. A relixión principal é o cristianismo ás veces mesturada con outras crenzas indíxenas. Gran parte dos habitantes atribúenlle un rol espiritual especial ao monarca. Existen comunidades xudías e musulmás.
A poboación de Eswatini (segundo estimacións para 2021) era de 1 172 000 habitantes. A capital administrativa e cidade máis importante é Mbabane (que ten unha poboación de 94 000 habitantes). Lobamba é a capital real e lexislativa de Eswatini. Manzini é a cidade máis poboada do país: a súa área metropolitana supera os 100 000 habitantes. Siteki é outra das grandes urbes e é a capital dun dos 4 distritos en que se organiza o país.
Unha boa parte das terras está en posesión dos europeos ou de compañías estranxeiras, pero aproximadamente o 55% posúeo en depósito o rei para que sexan utilizadas de forma exclusiva polos suazis.
En 2000, 216 977 nenos asistiron ás escolas primarias e 60 830 estaban inscritos nos institutos de ensino secundario. A Universidade de Eswatini (1964) atópase en Kwaluseni.
A poboación rural de Eswatini supón o 73% (2021), e o país presenta unha taxa de crecemento demográfico do 0,55%, cifra moi variable debido ao SIDA. As presións que xera a poboación rural déixanse sentir nos recursos edafolóxicos: a crecente demanda de terra cultivable e o exceso de pastoreo nas terras comunais conducen á erosión do chan. A erosión e as deficientes prácticas na eliminación de augas residuais contribúen a aumentar as xa elevadas taxas de enfermidades transmitidas pola auga. Só o 59% (1990-1998) da poboación ten acceso a unhas adecuadas instalacións sanitarias, e o 50% á auga potable segura.
| Festas | |||
| Data | Nome en galego | Nome local | Notas |
|---|---|---|---|
| 1 de xaneiro | Ano novo | ||
| 9 ao 12 de abril | Semana Santa | ||
| 19 de abril | Aniversario do actual rei Mswati | ||
| 25 de abril | Festa Nacional da Bandeira | ||
| 1 de maio | Día dos Traballadores | ||
| 29 de maio | Ascensión do Señor | ||
| 20 de xullo | Aniversario do rei Sobhuza II | ||
| 6 de setembro | Día da Independencia | Somhlolo | |
| 24 de outubro | Día das Nacións Unidas | ||
| 24 e 25 de decembro | Nadal |
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
