Accidente de Angrois

O accidente ferroviario de Angrois de 2013 foi un descarrilamento ferroviario sucedido o 24 de xullo de 2013 no lugar de Angrois, en Santiago de Compostela. Foi o accidente de tren máis grave da historia de Galicia e de España, se ben hai hipóteses que sinalan que o máis grave da historia de España foi o accidente de Torre del Bierzo, que tamén facía ruta dende a meseta ata Galicia. Ademais, tamén foi o primeiro accidente de tren mortal producido nunha liña de alta velocidade en España^[1]. Das 224 persoas que viaxaban no tren, 144 resultaron feridas e 80 morreron.

Imaxe do accidente tomada desde a AP-9.

No xuízo foron condenados por igual o maquinista e o ex-xefe de Seguridade na Circulación de Adif.^[2]

Datos

Traxecto Madrid-Ferrol^[1]

Estacións	Hora (CEST)
Madrid - Chamartín	15:00
Segovia	15:28
Medina del Campo	16:07
Zamora	16:59
Pobra de Seabra	18:08
A Gudiña	18:45
Ourense - Empalme	19:51
Accidente	20:41
Santiago de Compostela	20:41
A Coruña	21:14
Elviña - Universidade	21:30
Betanzos - Infesta	21:49
Betanzos - Cidade	22:00
Pontedeume	22:15
Ferrol	22:36
Horarios de Renfe[3]

O accidente produciuse a tres quilómetros da entrada da estación de Santiago de Compostela, ao final da recta da liña de alta velocidade que cruza o barrio do Eixo. Nese punto a vía traza unha curva pechada, chamada a curva da Grandeira, limitada a 80 km/h, xusto ao pasar por baixo do viaduto da AP-9.

O descarrilamento tivo lugar ás 20:41 do serán (hora local, CEST)^[4] e afectou un tren Alvia serie 730 (con número de tren 04155) que facía o servizo de Renfe Operadora unindo as cidades de Madrid e Ferrol. O Alvia 730 é un tren híbrido eléctrico e diésel con ancho de vía variable: internacional e ibérico. No tren viaxaban 218 pasaxeiros e 4 tripulantes^[5]. O tren circulaba con tres minutos de atraso sobre o horario previsto.

Disposición do tren

A disposición do tren Alvia involucrado no accidente é a seguinte^[6]:

Vagón	Número	Número de serie	Asentos	Lugar e danos	Ocupantes
Locomotora	Cabeza 2	730 046	2	Fóra da vía	2 maquinistas, 1 ferido
Xerador 2 (vagón técnico)	11		0	Sobre o costado dereito	0
Clase turista (corpo)	10	702 041	36	Sobre o costado dereito	?
Clase turista (corpo)	09	702 042	36	Sobre o costado dereito	?
Clase turista (corpo)	08	702 043	36	Sobre o costado dereito	?
Clase turista (corpo)	07	702 044	36	De costado contra o viaduto	?
Clase turista (corpo)	06	702 131	36	Soltouse do tren e caeu sobre un campo de festa	?
Clase turista (corpo)	05	702 132	36	Atravesado na vía contra o viaduto	?
Vagón de hostalaría	04	706 012	4 (persoal do tren)	Xirado 180° e sobre outro vagón	4 traballadores
1ª clase e discapacitados	03	713 011	23	Atravesado na vía sobre costado dereito	?
1ª clase (preferente)	02	701 011	26	Sobre o costado e ardeu	?
Xerador 1 (vagón técnico)	01		0	Desfeito, sobre locomotora 1 e ardeu	0
Locomotora	Cabeza 1	730 045	2	Sobre o costado dereito contra o viaduto	0

Liña de AVE Ourense-Santiago de Compostela-A Coruña

A vía foi construída con ancho ibérico para ser empregada no transporte de viaxeiros e mercadorías. Foi inaugurada en decembro de 2011 e ten unha lonxitude de 148,8 km. Custou 3.300 millóns de euros^[7]. A velocidade máxima nesta liña para os trens Alvia e Avant é de 220 quilómetros por hora, aínda que na vía podería chegarse aos 300 km/h xa que está equipada con ERTMS^[8] aínda que non se emprega^[9]. O tren Talgo híbrido da serie 730 empregábase como transición ao AVE xa que permitía operar na parte do traxecto Madrid-Ferrol en ancho de vía internacional e o ibérico xa fose electrificado ou con tracción diésel para chegar á estación de Ferrol. Os trens da serie 730 comezaron a operar en Galiza o 17 de xuño de 2012 no traxecto Madrid-Galiza.

O director de Seguridade na Circulación de Adif, asinou e transmitiu a orde de anular o sistema de frenado automático ETCS (ERTMS do tren) nos trens Alvia S730 con data 25 de xuño de 2012 que circulaban pola vía^[10].

O 5 de xullo de 2012 o tren sufriu unha avaría en Zamora cando levaba a 501 viaxeiros que ían cara a Galiza. Entón Talgo calificou o acontecido como «enfermidades de infancia [do tren]» e comprometeuse a asumir «as indemnizacións que correspondan»^[11]. Talgo tamén declarou que tiña aos seus mellores enxeñeiros traballando a tempo completo para tentar atopar a orixe dos fallos que estaban a provocar continuos atrasos nos trens entre Galiza e Madrid. Segundo Talgo, o S-730 é «un bo tren, que pasado o tempo e unha vez estea todo axustado, vai demostrar que funcionará de marabilla»^[11]. 13 días antes do accidente en Angrois un tren Alvia que facía a mesma rota Madrid-Ferrol quedou 20 minutos parado na saída da estación de Ourense por problemas técnicos^[12].

Consecuencias

Logo das primeiras horas a Xunta de Galicia anunciou que faleceran 35 persoas. Ao fío da media noite o presidente Núñez Feijóo elevara a cifra de falecidos a 40. Á mañá seguinte a cifra chegaba aos 78^[13]; pero aumentou ata os 80 falecidos e 35 feridos críticos pola tarde^[14]. Finalmente, a Policía Científica reduciu o número de vítimas mortais a 78, logo de realizar a meirande parte das autopsias^[15]. Na xornada do sábado faleceu unha nova persoa, ferida, co que se chegou a 79 mortos.

Unha das primeiras consecuencias foi o peche do camiño de ferro entre Ourense e Santiago de Compostela. Tamén se suspenderon os actos festivos e políticos programados na cidade para o 25 de xullo, Día Nacional de Galicia. O Goberno galego decretou sete días de loito oficial, o maior loito da autonomía ata a data^[16].

O maquinista do tren foi detido na mesma noite, primeiro custodiado nun centro hospitalario, e posteriormente posto a disposición xudicial. Despois de prestar declaración nos xulgados de Santiago o 28 de xullo, foi posto en liberdade con cargos logo de admitir que cometera unha imprudencia^[17]. O xuíz encargado da instrución do caso foi Andrés Lago Louro.

A plataforma de afectados polo accidente e vítimas xuntou 50 mil euros vía crowdfunding para gravar un documental dirixido por Aitor Rei sobre o accidente. En 2015 na 60 edición da Seminci emitiuse baixo o nome de Frankenstein-04155. Frankenstein é o nome co que se coñece o tren no sector e 04155 o seu número de serie^[18].

Galería de imaxes

• 
• 
• 
• 
• 

Notas

1. Rodrigo Silva; Antonio Alonso; Mariano Zafra; Yolanda Clemente; Tomás Ondarra (25 de xullo de 2013). "Primer accidente mortal en España en una línea de alta velocidad". El País (en castelán). Consultado o 26 de xullo de 2013.
2. "Condenada a verdade oficial do accidente de Angrois". Praza Pública. 2024-07-27. Consultado o 2024-08-01.
3. Os horarios son os estimados por Renfe para a chegada á estación, de aí que a chegada á estación de Santiago sexa a mesma cá do accidente.
4. RENFE (ed.). "Descarrilo del tren Alvia Madrid-Ferrol" (en castelán). Consultado o 24 de xullo de 2013.
5. David Reinero; Sonia Vizoso (24 de xullo de 2013). "Trágico accidente ferroviario en Santiago de Compostela". El País (en castelán). Consultado o 25 de xullo de 2013.
6. Galán Eruste, Manuel (2010). Revistas Profesionales, S.L., ed. Talgo (1942-2010). De un sueño a la alta velocidad (en castelán). Madrid. p. 252. ISBN 9788493286187.
7. Taboada, Pablo (11 de decembro de 2011). "Blanco y Feijóo aparcan sus diferencias en la apertura del AVE gallego". El País (en castelán). Consultado o 28 de xullo de 2013.
8. González, Pablo (27 de xullo de 2013). "Accidente en Santiago: Golpe nunha rede en transición". La Voz de Galicia. Consultado o 28 de xullo de 2013.
9. Ruiz del Árbol, Antonio (29 de xullo de 2013). "O sistema de seguridade Ertms entre Ourense e Santiago custou 164 millóns e non se utiliza". Praza Pública. Consultado o 30 de xullo de 2013.
10. Díez, Luis. cuartopoder, ed. "Un jefe de Adif eliminó el sistema de frenado automático de los Alvia a Galicia". Consultado o 12 de setembro de 2013.
11. Gil, Carlos. "Talgo asume «toda la responsabilidad» de la avería del tren a Galicia en Zamora". La Opinión (Zamora) (en castelán). Consultado o 28 de xullo de 2013. son enfermedades de infancia"; "las indemnizaciones que correspondan"; "un buen tren, que pasado el tiempo, y una vez esté todo ajustado se va a demostrar que funcionará de maravilla
12. Redacción Ourense. Galicia Confidencial, ed. "O Alvia Madrid-Ferrol tivo problemas 13 días antes do accidente de Santiago". Consultado o 13 de agosto de 2013.
13. María Cedrón; Alberto Mahía (25 de xullo de 2013). "O tren ía a máis de 150 quilómetros por hora nunha zona de 80". La Voz de Galicia. Consultado o 25 de xullo de 2013.
14. "Identificados 67 de los 80 muertos en el accidente de Santiago de Compostela". El País (en castelán). 25 de xullo de 2013. Consultado o 25 de xullo de 2013.
15. "La policía reduce a 78 las víctimas mortales del accidente de tren" (en castelán). 26 de xullo de 2013. Consultado o 26 de xullo de 2013.
16. M. Cheda (25 de xullo de 2013). "Descarrilamento en Santiago: Sete días de loito oficial". La Voz de Galicia. Consultado o 25 de xullo de 2013.
17. José Precedo; Belén Domínguez (29 de xullo de 2013). "El maquinista admite su “despiste”". El País (en castelán). Consultado o 30 de xullo de 2013.
18. Frankestein-04155' del director Aitor Rei

Véxase tamén

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Accidente de Angrois

Outros artigos

• Liña de alta velocidade Olmedo-Zamora-Galicia
• Accidentes ferroviarios en Galicia

Ligazóns externas

• Vídeo dunha cámara fixa que mostra o momento en que descarrila o tren.
• Xesús Ferro Ruibal: "Facerse de Angrois, parecer de Angrois, ser de Angrois"Arquivado 08 de setembro de 2013 en Wayback Machine., Portal das palabras (5.08.2013)]
• Un xubilado australiano reconstrúe en 3D a traxedia de Angrois. La Voz de Galicia