Túmulo da Dama de Vix

A tumba de Vix, túmulo de Vix ou túmulo da Dama de Vix,^[1] é unha tumba principesca das chamadas de carro que apareceu ao escavar a necrópole dun oppidum da cultura de Hallstatt situado xunto á cidade francesa de Vix, no norte de Borgoña, Francia.^[2] Forma parte dun importante conxunto prehistórico dos períodos celtas da cultura de Hallstatt e de La Téne, que inclúe un importante asentamento fortificado e varios túmulos. Chegou intacta até os nosos días, e entre o enxoval funerario destaca un enorme cráter de bronce de orixe grega, que confirma a existencia de relacións económicas entre o Mediterráneo e Europa central xa no século VI a.C.

Túmulo da Dama de Vix

(2014)
Tipo	xacemento arqueolóxico
Descubridor ou inventor	Maurice Moisson (pt)
Localización
División administrativa	Vix, Francia
Localización	Mont Lassois (en)
47°54′09″N 4°32′36″L
Composto por	Vix krater (en)
Características
Material usado	bronce
Monumento histórico clasificado
Data	22 de novembro de 2011
Identificador	PA21000043
Monumento histórico inscrito
Data	22 de agosto de 2006
Identificador	PA21000043
Historia
Data de creación ou fundación	século VI a. C.
Período de tempo	Cultura de Hallstatt
Data de descuberta ou invención	1953

Historia do achado

Torque de ouro. Esta voluminosa xoia, atopada no túmulo de Vix, está feita de 40 pezas individuais. As dúas esferas das extremidades están suxeitas por patas de león. Os dous pequenos cabalos alados lembran ao Pegaso da mitoloxía grega e son testemuñas do aumento do contacto dos celtas co mundo mediterráneo.

Excepcional polo seu tamaño e a súa artesanía delicada, a crátera de Vix está feita de varias pezas, e pesa en total 208,6 kg. O vaso está feito dunha soa folla de bronce batido e pesa uns 60 kg. A base é redondeada, cun diámetro máximo de 1,27 m. Ten unha capacidade de 1100 litros. O grosor dos lados varía entre 1 e 1,3 mm, e non hai signos de soldadura. O pé é fundido, ten un diámetro de 74 cm e un peso de 20,2 kg. Está decorado con motivos clásicos e vexetación estilizada. As asas están fundidas en bronce e pesan uns 46 kg. As volutas (as formas en espiral na parte superior das asas) miden 55 cm de alto e están ricamente decoradas con gorgonas que fan muecas. O pescozo da embarcación está decorado con imaxes de soldados en relevo. Oito carros conducidos por aurigas son seguidos por un hoplita armado a pé. A tapa, feita cunha lámina de bronce batido de 13,8 kg de peso, leva no centro unha estatuíña de 18 cm de altura dunha muller.

En xaneiro de 1953, no promontorio do Mont Lassois, preto da aldea de Vix, un equipo de arqueólogos que retomara as escavacións realizadas antes da Segunda guerra mundial por Jean Lagorgette, descubriu a tumba dunha princesa, unha dama de 1,60 de altura, finada aos 40 anos, que padeceu tortícole e reuma. Forma parte dun importante conxunto prehistórico dos períodos celtas Hallstatt e La Téne, que inclúe un importante asentamento fortificado e varios túmulos funerarios.

A Dama de Vix

Esta muller viviu hai 25 séculos e dende o alto do outeiro - a 306 metros- controlaba as caravanas mercantes que, procedentes do Báltico ou das Illas Británicas, se dirixían cara ao Mediterráneo garantindo o comercio de estaño, ámbar e viño, do que ela e a súa familia sacaran moito proveito.

Crátera de Vix

A princesa de Vix foi enterrada coa maior crátera de bronce coñecida do século VI a. C, un recipiente de 208 quilos de peso e 1,64 metros de altura.^[3]

Este achado permitiu seguir os trazos dunha civilización celta, unha civilización que conviviu coa dos gregos e os etruscos, que ocuparon un territorio que daquela pasou do que hoxe é Hungría ao Atlántico, que tiñan tradicións funerarias, artísticas e determinadas características lingüísticas en común.

Túmulo de carro

O esqueleto foi atopado entre os restos dun carro do que agora se propoñen varias hipóteses de reconstrución. Este carro, de rodas de 74,5 centímetros de diámetro, con bandas de rodamento revestidas de ferro e roda de raios, incluía numerosos detalles decorativos que debían confirmar o status do personaxe que viaxaba nel.

Se na costa norte do Mediterráneo predominan as formas figurativas, entre os celtas a preferencia é pola abstracción e a xeometría simbólica. Na xoiaría, os motivos decorativos son case sempre destas características, pero a princesa de Vix aproveitou o carácter de encrucillada da súa pequena fortaleza para adquirir un tesouro de orixes diversas que inclúe un impresionante colar de ouro cun cabalo alado moldeado.

Aldea de Vix

Vix estaba situado non só nun cruzamento de dúas grandes rutas, senón tamén no límite da navegabilidade do Sena. O estaño, procedente das Illas Británicas, viaxou até Etruria e Grecia para que os artesáns puidesen fabricar o bronce imprescindíbel para as súas armas e estatuas, ou cráteras xigantes como a que acompañou á princesa na súa viaxe ao alén, probabelmente en Sybaris.

Cámara funeraria

A cámara funeraria de Vix, de apenas nove metros cadrados, permaneceu esquecida durante 2.500 anos, sen dúbida porque o progreso do lugar tivo que desaparecer coa princesa, quedando esquecido ao longo dos séculos. Houbo que esperar até que un profesor de filosofía da veciña localidade de Châtillon-sur-Seine, René Joffroy, desafiou a neve de 1953 para que o esqueleto da princesa e os obxectos que a rodeaban saísen de novo á luz.

Vix asumiu un modelo de organización sociopolítica de tipo preurbano, unha rede de vilas principescas, cunha notable estratificación social no seu interior, máis complexa que a simple aristocracia dos guerreiros.

Notas

1. "O bifrontismo feminisno em A Demanda do Santo Graal: Redescobrindo o substrato céltico das personagens femininas na busca do Santo Cálix" (PDF). Universidade do Estado do Rio de Janeiro; bdtd.uerj.br (en portugués). Consultado o 22 de xaneiro de 2023.
2. "La suntuosa tumba celta de la dama de Vix". historia.nationalgeographic.com.es (en castelán). 2015-10-23. Arquivado dende o orixinal o 22 de xaneiro de 2023. Consultado o 2023-01-22.
3. Carvajal, Guillermo (2021-12-22). "La Crátera de Vix, el mayor recipiente de bronce de la Antigüedad, se encontró en la tumba de una princesa celta". La Brújula Verde (en castelán). Consultado o 2023-01-22.

Véxase tamén

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  Túmulo da Dama de Vix

A Galipedia ten un portal sobre: Celtas

A Galipedia ten un portal sobre: Francia

• Tesouro de Agolada
• Tesouro de Bedoya
• Tesouro de Caldas de Reis
• Tesouro de Elviña
• Tesouro de Foxados
• Tesouro de Hoxne
• Tesouro de Villena

Bibliografía

• René Joffroy : Le Trésor de Vix (Côte d'Or) . Presses Universitaires de France, París 1954.
• René Joffroy: Das Oppidum Mont Lassois, Gemeinde Vix, Dép Côte-d'Or . En: Germania 32, 1954, pp. 59-65.
• René Joffroy: O Oppidum de Vix e a civilización Hallstattienne final dans l'Est de la France. París 1960.
• René Joffroy: Le Trésor de Vix. Histoire et portée d'une grande découverte . Fayard, París 1962.
• René Joffroy: Vix et ses trésors . Tallandier, París 1979.
• Franz Fischer: Frühkeltische Fürstengräber en Mitteleuropa. Antike Welt 13, Sondernummer. Raggi-Verl., Feldmeilen/Friburgo. 1982
• Bruno Chaume: Vix et son territoire à l'Age du fer: excavations du mont Lassois et environnement du site princier. Montagnac 2001, ISBN 2-907303-47-3 .
• Bruno Chaume, Walter Reinhard: Fürstensitze westlich des Rheins, en: Archäologie in Deutschland 1, 2002, pp. 9–14.
• Claude Roley (ed.): La tombe princière de Vix, París 2003, ISBN 2-7084-0697-3
• Vix, o cincuenta aniversario dun descubrimento . Ficha de Arqueoloxía N° 284, xuño de 2003.
• Bruno Chaume/Tamara Grübel et al.: Vix/Le mont Lassois. Investigacións recentes sobre o complexo aristocrático . En: Bourgogne, du Paléolithique au Moyen Âge, Dossiers d'Archéologie N° Hors Série 11, Dijon 2004, pp. 30-37.