Somalia británica
From Wikipedia, the free encyclopedia
A Somalia británica (en inglés, British Somaliland; en somalí Dhulka Biritishka ee Soomaaliya; en árabe, الصومال البريطاني), foi un protectorado británico situado na parte norte do chamado corno de África. Establecido en 1884, alcanzou a independencia o 1 de xullo 1960, integrándose coa Somalia italiana para formar a República Federal de Somalia (coñecida como Somalia). En 1991 proclamou unilateralmente a súa independencia, como Somalilandia, que non foi recoñecida polas institucións internacionais, pero varios países próximos, como Djibuti, manteñen con ela relacións diplomáticas.
Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Somalia (homónimos).
British Somaliland (en)  | |||||
| Localización | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Capital | Berbera (pt)  Hargeisa | ||||
| Poboación | |||||
| Lingua oficial | lingua inglesa Lingua somalí | ||||
| Relixión | Islam | ||||
| Xeografía | |||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Datos históricos | |||||
| Creación | 1884 | ||||
| Disolución | 26 de xuño de 1960 | ||||
| Sucedido por | Estado da Somalilândia (pt) | ||||
| Moeda | rupia | ||||
.svg)
.svg)
.svg?lang=gl)
Límites, extensión e poboación
A Somalia británica estaba limitada:
- Ao norte polo golfo de Adén.
- Ao oeste limitaba coa Somalia francesa.
- Ao leste coa Somalia italiana, segundo os límites fixados no Convenio de 1894.
Outro acordo angloitaliano, de 19 de marzo de 1907, regulaba as relacións entre ambas as potencias coloniais en Somalia.[1] - Ao sur limitaba con Abisinia.
Esta fronteira modificouse en 1897 de forma que o país africano recibiu 38 000 km2 adicionais de territorio fronte ao Convenio de 1894.
A súa extensión territorial era de aproximadamente 178 000 km2.[1]
Os habitantes do territorio eran inicialmente nómades na súa totalidade.[2]
Durante o dominio británico apareceron e desenvolvéronse algunhas poboacións: Berbera contaba cuns 30 000 habitantes en 1921; Zeila, 7 000 e Bulhar, 7 300.[1]
Economía
O territorio exportaba produtos gandeiros (peles e coiros, gando vacún, lanar e caprino) e materias de orixe vexetal (goma arábiga e resinas, especias).[2]
As importacións incluían arroz, dátiles, azucre e produtos téxtiles.[1]
O principal porto da Somalia británica era Berbera. O porto de Zeila foi perdendo tráfico pola competencia do de Djibuti, que tiña liña férrea con Adís Abeba.[2]
Os transportes no interior realizábanse con camelos, e máis tarde tamén con automóbiles.[1][2]
Cara a 1923 había estaciones radiotelegráficas en Berbera, Burao, Hargeisa, Zeila e Los Khorai. Tamén se contaba con 73 km de liñas telegráficas.[1] En 1958 había instalados no territorio 420 teléfonos, repartidos en Hargeisa, Berbera e Burao; a rede de estradas ascendía a 4 000 km, que podían quedar inutilizados polas chuvias; e había un enlace aéreo con Adén.[3]
En 1923 tan só había unha escola no territorio, con 48 alumnos.[1] En 1958 había 37 escolas elementais, unha para europeos (40 alumnos), 9 intermedias (952), unha secundaria (81), outra profesional (22) e 120 escolas musulmás con 2 750 alumnos.[3]
A moeda era, até 1941, a rupia da India británica.[1] Ese ano o protectorado incorporouse ao East African Currency Board, creado en 1919, e a súa moeda pasou a ser o xilin de África Oriental, aínda que até o 1 de outubro de 1951 continuou circulando a rupia india.[4]
O protectorado estaba administrado por un gobernador que tamén exercía como comandante en xefe. As forzas armadas incluían 400 cameleiros (o Camel Corps) e 500 membros da policía.[1]
Administrativamente o protectorado dependeu de diferentes organismos. Inicialmente dependeu da India, até 1898, como parte de Adén.[5] En 1905 quedou suxeito ao Secretario de Estado para as Colonias.[1] En 1941 pasou a depender do ministerio da Guerra.[6] En 1948 o territorio pasou de novo ao departamento de Colonias.[7]
O territorio dividíase en tres distritos.[1]
En 1949 un estudo levado a cabo para a Sección de Estudos Africanos da Oficina Colonial chegou á conclusión de que era conveniente crear consellos tribais e municipais. Existía o problema da falta de elites locais e da tradición dunha autoridade indíxena vinculante. Pese a todo, en 1951 creáronse os consellos de distrito, e o 1 de abril de 1953 formáronse os consellos locais de Berbera e Hargeisa.[8]
O gobernador británico era a máxima autoridade lexislativa e executiva. Había un consello de anciáns e funcionarios que se reunía dúas veces ao ano e cuxa función era de asesoramento.[9]
Intereses dos colonialistas europeos na zona
A mediados do século XIX, Francia, Italia, Gran Bretaña, Exipto e Abisinia interesáronse pola península Somalí.
En 1839 os británicos estableceron unha estación de carboneo en Adén, na costa arábiga fronte a Somalia, como apoio para as súas rotas cara á India. Para abastecer a gornición contaban con subministracións de gando desde a costa somalí.
En 1862, os franceses establecéronse en Obock, no que despois sería a Somalia francesa, e os italianos fixeron o mesmo en 1869 en Assab, que posteriormente formaría parte da Eritrea italiana.[7]
Os portos de Zeila[10] e Berbera foron conquistados por Exipto en 1875. Aínda que protestou pola ocupación exipcia, Gran Bretaña considerouna inicialmente como unha forma de evitar que o territorio pasara a mans doutra potencia europea, pero cando as revoltas no Sudán Anglo-Exipcio puxeron a Exipto nunha situación difícil, o Reino Unido decidiu facerse cargo deses portos,[7]
Para iso, en 1888, tras a sinatura en 1883[10] e 1884 de varios tratados cos entón gobernantes da zona, os sultáns somalís, como Mohamoud Ali Shire, do Sultanato de Warsangali, ese territorio pasou a control británico,[11] de maneira que nese ano de 1888 se creou o protectorado (Somaliland Protectorate).[1][12]
Entre 1901 e 1920 o territorio foi atacado polos dervixes do interior. O seu líder somalí, o relixioso e militar nacionalista Sayyid Muhémmad Abd-Al'la al-Hassan ou Mohammed Abdullah Hassan (1856-1920), chamado polos británicos "o mulá tolo" (Mad Mullah),[13] instaurou o Estado dos dervixes, un reino no interior dos territorios somalís, sen límites definidos, e mantivo durante vinte anos unha guerra antiimperialista contra italianos e británicos. Sayyid Muhámmad foi un dos primeiros exemplos de enfrontamento entre a sharia ou lei islámica e a sheer ou costume tradicional somalí.[1][13]
Este enfrontamento produciuse por primeira vez polo caso de Nuurayn Axmed Sabr, un xeque ahmadiya e home piadoso que foi nomeado cadí (xuíz) da cidade de Baraawa, na costa de Benadir, polo sultán de Zanzíbar Sayyid Barghash, e no seu cargo opúxose ao costume de excluír ás mulleres da herdanza; o cadí foi deposto polos líderes locais, pero foi confirmado máis tarde polos ulemas de Zanzíbar, que o recoñeceron como un xuíz competente.[13] Entre 1914 e 1915 as tropas do maior T. A. Cubitt infrinxiron fortes perdas aos dervixes, pero non foi até 1920 que estes foron finalmente derrotados pola intervención da Royal Air Force. O mulá fuxiu a Imi e faleceu allí en xaneiro de 1921.[2][13]
Ocupación italiana
Durante a segunda guerra mundial, na Campaña de África Oriental, o protectorado foi ocupado por Italia en agosto de 1940, pero recapturado polos británicos en marzo de 1941.[14]
A defensa británica contaba coa gornición local (Camel Corps) e o Corpo de policía, aos que se engadiron outras forzas, como o rexemento King's Rifles e tropas procedentes da India e de Rodesia. Tamén contaban con forzas aéreas e se apoiaban en fortificacións semipermanentes cuxa construción, iniciada en 1936, obedecía á protección dos accesos a Berbera. En total había 25 000 efectivos para a defensa.
Os italianos contaban con cinco brigadas coloniais reforzadas con carros de combate medios e lixeiros, camisas negras e tropas indíxenas. Os italianos cruzaron a fronteira o 3 de agosto, e o 19 caeu Berbera, última praza en poder dos británicos.[15]
O Reino Unido recuperou o territorio no marco da ocupación da África Oriental Italiana. O 15 de marzo de 1941 producíronse desembarcos de tropas indias, somalís, árabes e británicas. O día 16 tomaron Berbera, co que recuperaron o protectorado.[15]
Acordo con Etiopía
O 29 de novembro de 1954 asinouse un acordo entre os gobernos británico e etíope polo cal o distrito de Haud era devolto a Etiopía. Este territorio formaba parte do protectorado británico en virtude do acordo de 1897, que estipulaba que Etiopía podía reclamalo e a Gran Bretaña debería cedelo nese caso. En xaneiro de 1955 fíxose público o acordo, creando malestar entre a poboación somalí, que usaba o territorio como zona de pasteiros estacionais. As reaccións foron en ocasións violentas. En 1956 os somalís intentaron que se presentase a cuestión de Haud nas Nacións Unidas e perante o Tribunal Internacional de Xustiza. O prestixio da potencia colonial no protectorado foi decaendo e, en xaneiro de 1956, unha delegación somalí visitou o ministerio de Colonias e expresou o seu desexo de que o territorio se unira á Somalia Italiana, daquela baixo administración fiduciaria por mandato da OUN. Cando en maio o subsecretario de Colonias, Alan Lennox-Boyd, visitou o territorio, prometeu melloras económicas e culturais encamiñadas a unha futura independencia, aínda que non dixo que esta fora xunto coa parte italiana.[9]
Independencia do protectorado
En febreiro de 1959, Lennox-Boyd visitou Hargeisa, onde ademais de prometer cambios institucionais, anunciou a posibilidade de que se iniciaran negociacións para a emancipación do territorio. Estas desenvolvéronse nos primeiros meses de 1960.[16]
O protectorado británico accedeu á independencia o 26 de xuño de 1960, mentres que o italiano facíao o 1 de xullo. Inmediatamente ambos os países uníronse baixo a constitución do 1 de xullo de 1960, que contemplaba institucións comúns para un único estado, que se denominaría Somalia, por exemplo 33 membros do parlamento representarían o territorio antes británico, e 88 á parte ex italiana.[17]
Independencia de Somalia
Despois do derrocamento do goberno central de Somalia en 1991, a antiga Somalia británica declarou a súa independencia (non recoñecida) en maio de 1991 como a República de Somalilandia.[18]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
