Somalilandia

Somalilandia ou República de Somalilandia (en somalí: Jamhuuriyadda Soomaaliland; en árabe جمهورية أرض الصومال Jumhūrīyat Arḍ aṣ-Ṣūmāl) é un país independente de facto, pero non recoñecido por todas as nacións, xa que a consideraban como unha rexión autónoma de Somalia.^[1]

Para outras páxinas con títulos homónimos véxase: Somalia (homónimos).

Somalilandia

Jamhuuriyadda Somaliland (so) JSL (so)
Bandeira Brasón
Himno	Samo ku waar (en)
Localización
9°48′N 46°12′L
Capital	Hargeisa
Contén a división administrativa	Awdal (pt) Saaxil (pt) Sanaag Sool (pt) Togdheer (pt) Woqooyi Galbeed (pt)
Poboación
Poboación	4.171.898 (2020) (23,57 hab./km²)
Lingua oficial	Lingua somalí lingua árabe lingua inglesa
Xeografía
Parte de	África oriental
Superficie	177.000 km²
Punto máis alto	Shimbiris (2.460 m)
Comparte fronteira con	Somalia Etiopía Djibuti
Datos históricos
Precedido por	Estado da Somalilândia (pt)
Creación	18 de maio de 1991
Día festivo	Somaliland Independence Day (en) (18 de maio) Aninovo (1 de xaneiro)
Organización política
• President of Somaliland (en)	Muse Bihi Abdi (pt) (2017–)
Órgano executivo	Government of Somaliland (en)
• President of Somaliland (en)	Abdirahman Mohamed Abdullahi (pt) (2024–)
Órgano lexislativo	Parliament of Somaliland (en) ,
Moeda	Xelim somalilandês (pt)
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC+03:00
Prefixo telefónico	+252
Sitio web	govsomaliland.org

Situado ao noroeste da península de Somalia, no chamado Corno de África, limita ao norte co golfo de Adén, ao leste con Somalia (e hoxe, con Puntlandia, que se separou dela), ao sur e ao suroeste con Etiopía e ao oeste con Djibuti.

Historia

Orixe: formación da República Federal de Somalia

Véxase tamén: Somalia británica e Somalia italiana.

En verde, as rexións de Somalia que pasaron a formar Somalilandia; en gris, a antiga Somalia italiana.

A República de Somalilandia constituíuse co territorio da antiga Somalia británica, que formou parte do imperio Británico desde 1884 até o 26 de xuño de 1960, cando obtivo a independencia da Gran Bretaña.

Cando o 1 de xullo de 1960 obtén a independencia de Italia a antiga Somalia italiana, que fora, desde 1889 a 1908, un protectorado italiano, e desde este ano até 1936 o seu estatuto pasou a ser o de colonia.

Ambos os territorios uníronse daquela para formaren a República Federal de Somalia.

Proclamación da independencia

Porén, a unión non funcionou segundo as aspiracións da poboación desta rexión, polo que se desencadeou unha feroz guerra civil en 1991, que conduciu ao completo colapso de Somalia, o que permitiu a Somalilandia declarar a súa independencia.

Despois do derrubamento da República Somalí, a poboación de Somalilandia celebrou un Congreso no que se tomou a decisión de retirarse da unión con Somalia, atribuíndose unha soberanía autónoma.

Primeiros anos

Abdirahman Ahmed Ali Tur foi o primeiro presidente de Somalilania; sucedeuno, en 1993, Mohamed Ibrahim Egal. Egal foi confirmado en 1998 e permaneceu no poder até a súa morte, o 3 de marzo de 2002, sendo substituído polo vicepresidente Dahir Rayale Kahin. Kahin foi elixido presidente en 2003, converténdose no primeiro presidente de Somalilandia, elixido en eleccións libres; porén foi derrotado en 2010 por Ahmed Mohamed Haroun Silanyo.

O 5 de outubro de 2003, en Borama, foi morta Annalena Tonelli, misioneira italiana, natural de Forlì, no hospital que ela fundara.

Somalilandia, do mesmo xeito que Puntlandia, non se viu implicada nos eventos relacionados coa vitoria dos Tribunais Islámicos na guerra civil de Somalia en xuño de 2006 e na posterior reconquista das rexións meridionais polas tropas somalís e etíopes.

Guerra con Puntlandia

O 15 de outubro de 2007 as forzas armadas de Somalilandia tomaron o control da cidade de Las Anod, nunha batalla contra o exército de Puntlandia. Os gobernos de ambos os dous países preparáronse para declarar a guerra polo control da rexión, aínda que mantiveron conversacións e contaron coa mediación por parte de Etiopía, así como de representantes das Nacións Unidas.

Recoñecemento internacional

Somalilandia mantén relacións políticas co Reino Unido, Ruanda, Noruega, Kenya, Etiopía, Irlanda e a Unión Europea. Esta última, o 17 de xaneiro de 2007, enviou unha delegación para os asuntos africanos para discutir unha futura cooperación entre a UE e Somalilandia.

A Unión Africana enviou, o 29 e o 30 de xaneiro de 2007, ao seu ministro de relacións exteriores para discutir, por primeira vez, un posíbel recoñecemento internacional. Durante tod o ano de 2007 Somalilandia recibiu delegados da Unión Europea, Ghana, Ruanda, Italia, Etiopía, Reino Unido, Kenya e a República Checa.

O 21 de novembro de 2007 Somalilandia, por primeira vez desde a súa independencia, foi oficialmente invitada ao cumio da Commonwealth en Uganda.

O 27 de novembro de 2007, Annemie Neyts-Uyttebroeck, eurodeputada do Partido da Alianza dos Liberais e Demócratas por Europa (ALDE), un dos tres primeiros da Unión Europea, enviou unha carta a Javier Solana (Alto representante da Política Exterior e de Seguridade Común da UE) e ao presidente de Somalia Dahir Rayale Kahin, na que se fai o recoñecemento oficial da petición de Somalilandia por parte da Unión Europea.^[2]

Xeografía

Somalilandia ten unha superficie de 137 600 km². Limita con Djibuti ao oeste, con Etiopía ao sueste e ao suroeste, e con Somalia ao leste. Os territorios do leste de Somalilandia foron proclamados en 1998 como o estado de Puntlandia. Ao norte, Somalilandia limita co golfo de Adén.

Divisións territoriais

Rexións

Inicialmente, seis rexións de Somalia incluíronse en Somalilandia (entre parénteses, as respectivas capitais):      1. Awdal (Baki)      2. Saahil (Berbera)      3. Maroodi-Jeeh (Hargeisa)      4. Toghdheer (Burao)      5. Sanaag (Erigavo)      6. Sool (Las Anod)

As rexións, as novas rexións e as provincias

Posteriormente establecéronse novas rexións en Somalilandia:

Rexión	Capital
Salal	Zeila
Adal	Borama
Gabiley	Gabiley
Maroodi Jeex	Hargeisa
Sahel	Berbera
Odweyne	Odweyne
Tug Dair	Burao
Cayn	Buuhoodle
Sarar	Caynaba
Sol	Las Anod
Sanag	Erigavo
Maakhir	Baran
Haud	Baligubadle

O 22 de marzo de 2008, o presidente de Somalilandia Dahir Riyale Kahin, anunciou a creación de 6 novas rexións, coas súas respectivas capìtais.^[3]

Evolución das rexións de Somalilandia.

Reclamacións de fronteiras.

As 6 novas rexións:

Rexión	Capital	Rexión anexionada
Gabiley	Gabiley	Hargheisa
Baran	Baran	Sanag
Buhoodle	Buhoodle	Tug Dair
Salal	Zeila	Adal
Sarar	Ainabo	Sol
Odweyne	Odweyne	Tug Dair

Por outra parte, o presidente Riyale Kahin anunciou tamén a creación de 16 novos distritos:

Provincia	Rexións da nova Provincia	Rexión anexionada
Haji Salax	Odweyne	Tug Dair
Kalabaydh	Sol	-
Wajale	Gabile	Hargheisa
Widh-widh	Buhoodle	Sol
Qorulugad	Buhoodle	Tug Dair
Go'Da Weyne	Sahel	-
Harasheekh	Odweyne	Tug Dair
Raydab Khatumo	Odweyne	Tug Dair
Garba Dardar	Salal	Adal
Boon	Salal	Adal
Harirad	Salal	Adal
Las Idle	Sahel	-
War Idad	Sarar	Sanag
Elal	Sarar	Tug Dair
War Imran	Tug Dair	-
Magalo Ad	Adal	-

Dúas rexións están en disputa entre Somalilandia e Puntlandia:

• Sanag
• Sol

A capital e as outras cidades

As maiores cidades da República de Somalilandia son:

• Hargheisa, capital de Somalilandia, con cerca de 600 000 habitantes
• Burao, a segunda cidade máis grande
• Berbera, o maior porto do país
• Borama, sede da Universidade Amoud, a primeira institución postbélica cultural establecida en Somalia
• Erigabo
• Las Anod
• Gabiley
• Zeila
• Odweyne
• Las Gorei
• Baki