نبرد ادسا
نبردی میان شاهنشاهی ساسانی و امپراتوری روم / From Wikipedia, the free encyclopedia
نبرد اِدِسا بخشی از جنگهای ایران و روم بود که در سال ۲۶۰ میلادی بین شاپور یکم، شاهنشاه ساسانی، و والرین، امپراتور روم، در مکانی به نام ادسا[پانویس 1] در ترکیه امروزی روی داد. پانزده سال پس از آخرین جنگ ایران و روم، رومیها به فرماندهی امپراتور جدید خود، والرین، که سالخورده بود، به جنگ با ساسانیان آمدند، ولی سپاهیان ساسانی آنان را محاصره کرده، والرین و بسیاری از سناتورها و افسران ارشد او کشته شده یا به اسارت درآمدند.
نبرد ادسا | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
بخشی از جنگهای ایران و روم | |||||||||
نقشبرجسته پیروزی شاپور بر امپراتوران روم در نقش رستم | |||||||||
| |||||||||
طرفهای درگیر | |||||||||
شاهنشاهی ساسانی | امپراتوری روم | ||||||||
فرماندهان و رهبران | |||||||||
شاپور یکم | والرین (اسیر) | ||||||||
قوا | |||||||||
۴۰٬۰۰۰ | ۷۰٬۰۰۰ | ||||||||
تلفات و خسارات | |||||||||
بسیار کم | تمام قوا[1] (حدود ۵۰٬۰۰۰ هزار کشته و ۲۰٬۰۰۰ اسیر شدند.)[2][3] | ||||||||
در پایان این نبرد، امپراتور والرین به همراه سناتورها و عده زیادی از ارتش روم به اسارت گرفته شدند و به دستور شاهنشاه شاپور به ایالت خوزستان منتقل شدند. شاپور همچنین از آنان برای شهر، پل و سدسازی استفاده کرد. |
سپس، به پیشروی در آسیای صغیر ادامه داد و شهرهای قیصریه و کاپادوکیه را نیز تسخیر کرد. اما، پس از آن، شاپور درگیر جنگ فرسایشی با رومیان تحت فرماندهی اذینه، شاه پالمیرا (تدمر) شد که از ۲۶۰ تا ۲۶۴ میلادی طول کشید و تلفات و خسارات زیادی بر سپاه ساسانی وارد کرد و نهایتاً، سبب از دست رفتن انطاکیه و قسمتی از ارمنستان بزرگ شد.
پس از نبرد ادسا، شاپور همه اسرا را به ایالت خوزستان تبعید کرد و با استفاده از سربازان و مهندسان رومیِ بهاسارت درآمده، آغاز به ساخت و ساز بناها و راهها کرد، که از جمله این ساختوسازها میتوان به ساخت بنای پل شوشتر، سد شادُروان، پل قدیم دزفول و شهرهای جدید اشاره کرد. همچنین، شاپور دستور داد چندین کتیبه و نقش برجسته از جمله کتیبه شاپور یکم بر کعبه زرتشت برای نمایش پیروزیهای وی بر رومیان در مناطق مختلف حجاری شود.