باشگاه فوتبال ایرانی در اصفهان From Wikipedia, the free encyclopedia
باشگاه فوتبال سپاهان با نام رسمی باشگاه فوتبال فولاد مبارکه سپاهان اصفهان یک باشگاه فوتبال در لیگ برتر خلیج فارس است که در سال ۱۳۳۲ در شهر اصفهان پایه‌گذاری شد. مالک این باشگاه در حال حاضر، شرکت فولاد مبارکه اصفهان است.[6]
 | |||
| نام کامل | باشگاه فرهنگی ورزشی فولاد مبارکه سپاهان اصفهان | ||
|---|---|---|---|
| لقب(ها) | طوفان زرد آسیا[1][2][3] | ||
| تاریخ بنیان‌گذاری | مهر ۱۳۳۲ (۷۰ سال پیش)[4] | ||
| نام ورزشگاه | ورزشگاه نقش جهان اصفهان | ||
| گنجایش | ۷۶٬۰۰۰ نفر | ||
| مالک | شرکت فولاد مبارکه اصفهان | ||
| مدیرعامل | احمد یوسف‌زاده[5] | ||
| سرمربی | هوگو آلمیدا(موقت) | ||
| لیگ | لیگ برتر خلیج فارس | ||
| ۰۴–۱۴۰۳ | ۳ | ||
| وبگاه | |||
|
| |||
باشگاه فوتبال سپاهان از ابتدای تأسیس خود موفق به کسب ۱۰ جام رسمی و کشوری در طول تاریخ خود شده است. مالک این باشگاه قبل از انقلاب محمود حریری بود. باشگاه فوتبال سپاهان با کسب پنج مقام قهرمانی و چهار مقام نایب قهرمانی در دوره‌های دوم، نهم، دهم، یازدهم و چهاردهم لیگ برتر جزو تیم‌های پرافتخار در مسابقات لیگ فوتبال ایران به حساب می‌آید[7] و همچنین اولین تیم ایرانی است که به فینال لیگ قهرمانان آسیا رسیده و تنها تیمی از ایران است که به مسابقات جام باشگاه‌های جهان در سال ۲۰۰۷ میلادی راه یافته است.[8] سپاهان پرافتخارترین تیم دههٔ ۱۳۸۰ فوتبال ایران[9] و اولین باشگاهی در تاریخ لیگ فوتبال ایران است که توانست در فصل ۹۱–۱۳۹۰ برای سومین دورهٔ پی‌درپی قهرمان لیگ برتر شود. همچنین نخستین باشگاه در تاریخ لیگ فوتبال ایران بوده که توانسته در دو دوره پیایی قهرمان جام حذفی فوتبال ایران شود.[10] سپاهان همچنین با پنج قهرمانی در جام حذفی، یکی از تیم‌های پرافتخار این جام به حساب می‌آید. از مهم‌ترین افتخارات باشگاه فوتبال سپاهان می‌توان به ۵ قهرمانی و ۴ نایب قهرمانی لیگ فوتبال ایران، ۵ قهرمانی جام حذفی فوتبال ایران، ۱ نایب قهرمانی لیگ قهرمانان آسیا، ۱ نایب قهرمانی جام قهرمانی فوتبال ایران و همچنین یک عنوان پنجمی جام باشگاه‌های فوتبال جهان اشاره کرد.[11] سپاهان به پشتوانهٔ مالی محکم و استوار شرکت فولاد مبارکه اصفهان در ایران به عنوان باشگاهی با ثبات، ساختار حرفه‌ای، سازماندهی مناسب، منظم و اصولی شناخته می‌شود.[12]
این باشگاه در اواخر مهر ماه سال ۱۳۳۲ توسط محمود حریری بازیکن تیم ملی فوتبال ایران و شاهین تهران تأسیس شد.[13][14]
ابتدا نام باشگاه «شاهین» انتخاب شد چون شعبه‌ای از باشگاه فوتبال شاهین تهران بود و با الگوبرداری از این باشگاه بنیان‌گذاری شده بود.[15] این تیم در سال ۱۳۴۲ به عنوان نمایندهٔ اصفهان و در قالب تیم منتخب اصفهان جهت شرکت در مسابقات قهرمانی ایران به تهران آمد و بعد از تساوی ۱–۱ با تیم منتخب تهران، قهرمان شد. در تیر ماه سال ۱۳۴۶ باشگاه شاهین تهران منحل شد[16] و شاهین اصفهان برای جلوگیری از انحلال مجبور به تغییر نام شد و نام «سپاهان» را که از نام‌های قدیمی شهر اصفهان بود برگزید و تا سال ۱۳۵۰ چهارده بار قهرمان باشگاه‌های اصفهان شد.
این تیم در سال ۱۳۵۰ به عنوان نمایندهٔ اصفهان در مسابقات انتخابی لیگ شرکت کرد. پس از غلبه بر استقلال اهواز توانست جواز صعود به جام منطقه‌ای ایران ۱۳۵۰ که بالاترین سطح لیگ فوتبال ایران در آن سال بود را کسب کند و در میان هشت تیم این لیگ، پنجم شد. در سال ۱۳۵۱ عازم اولین سفر خارجی شد و در تورنمنت چلنج‌شیپ هند به مقام نایب قهرمانی رسید. برای شرکت در لیگ تخت جمشید، تیم ذوب‌آهن اصفهان به دلیل برخورداری از امکانات بیشتر برای این لیگ انتخاب گردید و آن‌ها مجبور به حضور در لیگ دو شدند و در نهایت قهرمان لیگ دو شدند و وارد مسابقات جام تخت جمشید شدند. آن‌ها در چهار دورهٔ متوالی (۱۳۵۳، ۱۳۵۴، ۱۳۵۵ و ۱۳۵۶) در جام تخت جمشید حضور داشتند. اولین مسابقهٔ سپاهان در جام تخت جمشید، در هفتهٔ اول جام تخت جمشید ۱۳۵۳ در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۵۲ مقابل تیم آب و برق خوزستان در اصفهان و در حضور حدود هفت هزار تماشاگر انجام شد که با نتیجهٔ صفر بر صفر به تساوی انجامید.[17] آخرین مسابقهٔ سپاهان در جام تخت جمشید در هفتهٔ سی‌ام جام تخت جمشید ۱۳۵۶ در تاریخ ۶ بهمن ۱۳۵۶ مقابل تیم تاج تهران در ورزشگاه امجدیه تهران و در حضور بیش از پانزده هزار تماشاگر به انجام رسید که با نتیجهٔ یک بر صفر به سود سپاهان خاتمه یافت.[18]
در جریان جنگ ایران و عراق، چهارتن از بازیکنان وقت باشگاه سپاهان به نام‌های حسن غازی (کاپیتان سپاهان)، حسین ملاافضل، محمدسعید هاشمی ده‌چی و سعید معینی کربکندی کشته شدند.[19]
در سال ۱۳۶۱، محمود حریری امتیاز باشگاه سپاهان را به مسعود تابش واگذار کرد. در دههٔ ۱۳۶۰ زیر سایهٔ تیم تازه ظهور کردهٔ تام اصفهان بودند و در این مدت مسعود تابش رهبری تیم را به عهده داشت. با شروع مسابقات لیگ آن‌ها یکی از تیم‌های همیشه حاضر در لیگ بودند. فعالیت‌های فرهنگی، ورزشی باشگاه تا اواخر سال ۱۳۷۱ ادامه داشت تا اینکه به دلیل شرایط اقتصادی به‌وجود آمده و با در نظر گرفتن مصالح باشگاه که در اصل بر حفظ نام سپاهان بود، از اوایل سال ۱۳۷۲ این باشگاه تحت حمایت و مدیریت کارخانه سیمان سپاهان قرار گرفت و با نام باشگاه فرهنگی ورزشی «سیمان سپاهان» به فعالیت خود ادامه داد.[20] در این سال‌ها کارخانه سیمان سپاهان حمایت مالی از تیم را به عهده گرفت و تا سال ۱۳۷۹ این حمایت ادامه یافت. تغییر شرایط اقتصادی کشور و عرضه شدن سهام کارخانه سیمان سپاهان در بورس سهام و عدم تمایل سهام‌داران جدید این کارخانه به باشگاه‌داری سبب گردید تا در تابستان سال ۱۳۷۹ امتیاز باشگاه به مجتمع فولاد مبارکه واگذار گردد و نام باشگاه به «فولاد مبارکه سپاهان» تغییر کرد.[21]
تیم سپاهان اولین دورهٔ لیگ برتر (۸۱–۱۳۸۰) را با مربیگری استانکو پوکله‌پوویچ آغاز کرد.[22] استانکو اولین مربی سپاهان در لیگ برتر و همچنین اولین مربی خارجی این تیم در این مسابقات محسوب می‌شود. این مربی پس از زدراکو رایکوف، دومین مربی خارجی تاریخ سپاهان به حساب می‌آید.[23]
در دههٔ ۱۳۸۰، محمدرضا ساکت بین سال‌های ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۰ مدیرعامل باثبات باشگاه فولاد مبارکه سپاهان بود.[24]
این تیم در دومین دورهٔ لیگ برتر (۸۲–۱۳۸۱) با مربیگری فرهاد کاظمی در پنجاهمین سال تأسیس خود و به عنوان اولین تیم غیر تهرانی در تاریخ لیگ فوتبال ایران، قهرمان لیگ برتر شد.[25][26] این قهرمانی به‌طور زودهنگام و یک ماه پیش از پایان فصل برای سپاهان حاصل و قطعی شد.[27]
سپاهان در سال ۱۳۸۶ با توجه عملکرد و نتایج در مسابقات لیگ برتر، قهرمانی در جام حذفی، نایب قهرمانی در لیگ قهرمانان آسیا و حضور در جام باشگاه‌های جهان موفق شد در رده‌بندی فدراسیون بین‌المللی تاریخ و آمار فوتبال تا رتبهٔ ۵۵ برترین باشگاه‌های فوتبال دنیا و رتبهٔ اول آسیا پیش برود.[28]
تیم سپاهان در هفتمین دورهٔ لیگ برتر (۸۷–۱۳۸۶) با پشت سر گذاشتن مشکلات عدیده‌ای از جمله کسر ۳ امتیاز[29] و اجرای حکم انجام ۲ ماه بازی‌های خانگی در خارج از خانه و ۱ ماه انجام بازی‌های خانگی بدون تماشاگر، تا آخرین ثانیه‌های اتمام لیگ، قهرمان هفتمین دوره این بازی‌ها بود که این عنوان را در دقیقهٔ ۹۶ بازی با پرسپولیس تهران با نتیجهٔ ۱–۲ واگذار و به عنوان نایب قهرمان لیگ هفتم شناخته شد.[30]
سپاهان در نهمین دورهٔ لیگ برتر (۸۹–۱۳۸۸)، با هدایت امیر قلعه‌نویی با اقتدار و به‌طور زودهنگام به عنوان قهرمانی دست یافت.[31] یک سال بعد و در دهمین دورهٔ لیگ برتر (۹۰–۱۳۸۹) باز هم با مربیگری امیر قلعه‌نویی این بار هم تیم سپاهان بود که توانست قهرمانی زودهنگامی را به‌دست‌آورد و اولین تیمی باشد که توانسته است دو دورهٔ متوالی قهرمان لیگ برتر ایران شود.[32] علاوه بر جام قهرمانی دهمین دورهٔ لیگ برتر، جام قهرمانی دائمی مسابقات لیگ برتر به دلیل ثبت رکورد سه قهرمانی در این مسابقات به سپاهان اهدا شد.
این قهرمانی که سومین قهرمانی سپاهان در لیگ برتر بود، این تیم را تبدیل به پرافتخارترین تیم لیگ برتر فوتبال ایران کرد.
سپاهان اولین تیمی است که موفق شده دو دورهٔ پیاپی، قهرمان جام حذفی فوتبال ایران شود. این تیم در فصل‌های ۸۳–۱۳۸۲، ۸۵–۱۳۸۴ و ۸۶–۱۳۸۵ با غلبه بر تیم‌های استقلال، پرسپولیس و صبا باتری در فینال توانست قهرمان جام حذفی شود،[33][34] که بدین ترتیب پرافتخارترین تیم دههٔ ۱۳۸۰ فوتبال ایران به حساب می‌آید.[35] سپاهان همچنین بر اساس اعلام فدراسیون بین‌المللی تاریخ و آمار فوتبال، به عنوان بهترین تیم فوتبال ایرانی دههٔ نخست قرن بیست و یکم نیز انتخاب شد.[36]
سپاهان فصل ۹۱–۱۳۹۰ لیگ برتر را با هدایت لوکا بوناچیچ آغاز کرد. بوناچیچ در ۹ هفتهٔ ابتدایی لیگ، به عنوان سرمربی در این باشگاه فعالیت می‌کرد.[37] پس از آن، کریم قنبری دستیار بوناچیچ در سپاهان، به عنوان سرمربی موقت انتخاب شد و سه بازی در لیگ و یک بازی در جام حذفی هدایت تیم سپاهان را عهده‌دار بود[38] تا اینکه زلاتکو کرانچار به‌طور رسمی به عنوان سرمربی سپاهان برگزیده شد و از هفتهٔ سیزدهم لیگ، کار خود را در این باشگاه آغاز کرد.[39] سپاهان در این فصل، برای سومین سال متوالی و چهارمین بار در لیگ برتر به مقام قهرمانی نیز دست یافت. با این سه قهرمانی پیاپی، سپاهان اولین باشگاهی در تاریخ لیگ فوتبال ایران نام گرفت که توانسته سه دورهٔ متوالی به مقام قهرمانی دست پیدا کند.[40] این سه قهرمانی متوالی سپاهان در لیگ برتر، به «هتریک قهرمانی» معروف شد.[41]
سپاهان در فصل بعدی موفق به کسب مقام قهرمانی در جام حذفی ۹۲–۱۳۹۱ شد تا برای چهارمین سال پیاپی موفق به کسب جام شده باشد و تعداد قهرمانی‌های خود در جام حذفی را به عدد چهار برساند.[42]
تیم سپاهان در فصل ۹۴–۱۳۹۳، برای پنجمین بار به مقام قهرمانی در لیگ برتر دست یافت.[43] در این فصل زلاتکو کرانچار تا پایان هفتهٔ هفتم هدایت تیم سپاهان را بر عهده داشت و سپس حسین فرکی هدایت این تیم را بر عهده گرفت و موفق شد سپاهان را به پنجمین قهرمانی خود در لیگ برتر برساند.[44]
سپاهان از ایران و اوراوا رد دایموندز از ژاپن با از پیش رو برداشتن حریفان به فینال مسابقات لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۰۷ رسیدند.[45] تیم فوتبال سپاهان، در تاریخ ۱۶ آبان ۱۳۸۶ و در دور رفت مسابقه فینال لیگ قهرمانان آسیا، در ورزشگاه فولادشهر اصفهان با مربیگری لوکا بوناچیچ به مصاف تیم فوتبال اوراوا رد ژاپن رفت که این دیدار با تساوی ۱–۱ پایان یافت.[46] گل تیم سپاهان توسط محمود کریمی در دقیقهٔ ۴۷ به ثمر رسید.[47] مسابقهٔ برگشت دو تیم اوراوا رد ژاپن و سپاهان ایران در روز ۲۳ آبان ۱۳۸۶ به میزبانی تیم ژاپنی و در ورزشگاه سایتاما برگزار شد.[48] سپاهان که در مرحلهٔ یک چهارم نهایی این دوره از مسابقات، تیم ژاپنی کاوازاکی فرونتال را از پیش رو برداشته بود،[49] این بار حریف دیگر تیم ژاپنی نشد و تیم فوتبال اوراوا رد با نتیجهٔ ۰–۲ به پیروزی رسید و تا با کسب نتیجهٔ ۱–۳ در مجموع دو بازی رفت و برگشت، به مقام قهرمانی لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۰۷ دست یابد.[50] بدین ترتیب تیم فوتبال سپاهان ایران با قبول این شکست، به مقام نایب قهرمانی لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۰۷ رضایت داد.[51]
تیم فوتبال فولاد مبارکه سپاهان با حضور در فینال مسابقات لیگ قهرمانان آسیا در سال ۲۰۰۷ میلادی مجوز حضور در مسابقات جام باشگاه‌های جهان را دریافت کرد.[52] این تیم به عنوان اولین تیم ایرانی در این مسابقات که در ژاپن برگزار شد، شرکت کرد.[53] با توجه به میزبانی ژاپن در مسابقات جام باشگاه‌های جهان ۲۰۰۷ و حضور تیم ژاپنی (اوراوا رد دایموندز) در فینال لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۰۷ به دلیل حضور قطعی و مستقیم یک تیم از کشور میزبان، سپاهان موفق شد با وجود نایب قهرمانی در لیگ قهرمانان آسیا، به مسابقات جام باشگاه‌های جهان راه پیدا کند.[54]
سپاهان در دیدار اول خود در بازی پلی‌آف جام باشگاه‌های جهان ۲۰۰۷ در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۸۶ و در ورزشگاه ملی المپیک توکیو به مصاف ویتاکر یونایتد نیوزیلند، قهرمان لیگ قهرمانان اقیانوسیه رفت.[55] در این مسابقه، تیم سپاهان با گلزنی بازیکنان عراقی خود، قهرمان قارهٔ اقیانوسیه را با نتیجهٔ سه بر یک شکست داد.[56] عماد رضا در دقایق ۳ و ۴ و عبدالوهاب ابوالهیل در دقیقهٔ ۴۷ گل‌های سپاهان را به ثمر رساندند.[57]
سپاهان در دومین دیدار خود در تاریخ ۱۹ آذر ۱۳۸۶ و در ورزشگاه تویوتا مقابل تیم اوراوا رد ژاپن که ماه قبل در فینال لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۰۷ با این تیم روبه‌رو شده بود، قرار گرفت.[58] سپاهان در این دیدار از مرحلهٔ یک چهارم نهایی، با نتیجهٔ سه بر یک مقابل این تیم ژاپنی شکست خورد و از رویارویی با تیم آ.ث. میلان ایتالیا در مرحلهٔ نیمه نهایی این مسابقات بازماند.[59] تک گل سپاهان به وسیلهٔ محمود کریمی در دقیقهٔ ۸۰ برای نمایندهٔ ایران رقم خورد.[60]
در این مسابقات تیم سپاهان در بین هفت تیم حاضر، به مقام پنجمی نیز دست یافت.[61] تیم آ.ث. میلان با برتری برابر بوکا جونیورز آرژانتین در فینال، به مقام قهرمانی این مسابقات رسید و جایزهٔ ۵ میلیون دلاری را دریافت کرد.[62]
| جام باشگاه‌های جهان ۲۰۰۷ | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| دوره | تاریخ | مرحله | مسابقات | نتیجه | گلزنان سپاهان |
| ۲۰۰۷ | ۱۶ آذر ۱۳۸۶ | پلی‌آف |  سپاهان ۳ – ۱  ویتاکر یونایتد |  برد | عماد رضا  ۳'، ۴'عبدالوهاب ابوالهیل ۴۷' |
| ۱۹ آذر ۱۳۸۶ | یک چهارم نهایی | سپاهان ۱ – ۳  اوراوا رد دایموندز |  باخت | محمود کریمی ۸۰' | |
شهرآورد اصفهان که میان سپاهان و ذوب‌آهن انجام می‌شود، از حساسیت بالایی برخوردار است و همواره یکی از مهم‌ترین شهرآوردهای فوتبال ایران نیز به‌شمار می‌آید. آغاز این شهرآورد به دههٔ ۱۳۵۰ برمی‌گردد.[63] این دو تیم اولین بار در زمستان ۱۳۵۱ در فینال مسابقات قهرمانی باشگاه‌های اصفهان و در ورزشگاه باغ همایون اصفهان (ورزشگاه تختی اصفهان فعلی) با یکدیگر رو به رو شدند. این دیدار در پایان ۹۰ دقیقه وقت قانونی و همچنین وقت‌های اضافه بدون گل به پایان رسید تا کار به ضربات پنالتی بکشد. در پنالتی‌ها، تیم فوتبال سپاهان با نتیجهٔ پنج بر چهار موفق شد تیم ذوب‌آهن را مغلوب کند و به مقام قهرمانی نیز برسد.
از سال ۱۳۵۰ دو باشگاه استقلال و سپاهان دیدارهای متعددی در قالب مسابقات لیگ، حذفی و دوستانه با یکدیگر برگزار کرده‌اند. رقابت این دو تیم از دیرباز جذاب و دیدنی بوده و در حال حاضر این دیدار در لیگ برتر برای هر دوتیم و هواداران آن‌ها از جذابیتی خاص و حساسیت بالایی برخوردار است که این دیدار از مسابقات مهم هر فصل این دو تیم به‌شمار می‌رود. اولین دیدار رسمی این دو تیم در مسابقات جام منطقه‌ای ایران ۱۳۵۰ و در زمستان ۱۳۵۰ برگزار شده است.[64]
با این که پرسپولیس و سپاهان هر دو ریشه در باشگاه فوتبال شاهین دارند، در گذشته بازی این دو باشگاه هماوردی به‌شمار نمی‌رفت. با آغاز جام خلیج فارس و قهرمانی باشگاه‌های اصفهانی در جام‌های فوتبال ایران، به اهمیت بازی‌های رودرروی باشگاه‌های اصفهان و تهران افزوده شد.[65] پس از نبرد قهرمانی پرسپولیس و سپاهان در جام حذفی ۸۵–۱۳۸۴ و لیگ برتر ۸۷–۱۳۸۶، این حساسیت و اهمیت دوچندان شد، به گونه‌ای که هم‌اکنون این هماوردی از مهم‌ترین بازی‌های دو باشگاه در هر فصل است که به ال کلاسیکو فوتبال ایران نیز مشهور است.[66] اولین دیدار رسمی این دو تیم در مسابقات جام منطقه‌ای ایران ۱۳۵۰ و در زمستان ۱۳۵۰ برگزار شده است.[67]
از سال ۱۳۵۴ دو تیم سپاهان و تراکتور دیدارهای مختلفی با یکدیگر داشته‌اند. اولین دیدار بین این دو تیم در تاریخ ۲۶ اردیبهشت ۱۳۵۴ در شهر تبریز و در مسابقات جام تخت جمشید ۱۳۵۴ برگزار شده است که با تساوی ۱–۱ همراه بوده است.[68] دیدار دو تیم سپاهان و تراکتور، دیدار بین پرطرفدارترین تیم‌های غیر تهرانی فوتبال ایران می‌باشد.[69]
جدول زیر عملکرد کلی سپاهان را در دههٔ ۱۳۸۰ و دههٔ ۱۳۹۰ و دههٔ ۱۴۰۰ نشان می‌دهد.
| فصل | مقام در لیگ برتر | جام حذفی | لیگ قهرمانان آسیا |
|---|---|---|---|
| ۸۱–۱۳۸۰ | ۹ام | نیمه نهایی | راه نیافت |
| ۸۲–۱۳۸۱ | قهرمان | نیمه نهایی | |
| ۸۳–۱۳۸۲ | ۶ام | قهرمان | مرحله گروهی |
| ۸۴–۱۳۸۳ | ۱۰ام | ۱/۸ نهایی | |
| ۸۵–۱۳۸۴ | ۷ام | قهرمان | راه نیافت |
| ۸۶–۱۳۸۵ | ۵ام | قهرمان | نایب قهرمان |
| ۸۷–۱۳۸۶ | نایب قهرمان | ۱/۴ نهایی | مرحله گروهی |
| ۸۸–۱۳۸۷ | ۴ام | ۱/۸ نهایی | |
| ۸۹–۱۳۸۸ | قهرمان | ۱/۸ نهایی | |
| ۹۰–۱۳۸۹ | قهرمان | ۱/۴ نهایی | ۱/۴ نهایی |
| ۹۱–۱۳۹۰ | قهرمان | ۱/۱۶ نهایی | |
| ۹۲–۱۳۹۱ | ۳ام | قهرمان | مرحله گروهی |
| ۹۳–۱۳۹۲ | ۴ام | ۱/۱۶ نهایی | |
| ۹۴–۱۳۹۳ | قهرمان | ۱/۱۶ نهایی | راه نیافت |
| ۹۵–۱۳۹۴ | ۱۱ام | نیمه نهایی | مرحله گروهی |
| ۹۶–۱۳۹۵ | ۵ام | نیمه نهایی | راه نیافت |
| ۹۷–۱۳۹۶ | ۱۴ام | ۱/۱۶ نهایی | |
| ۹۸–۱۳۹۷ | نایب قهرمان | نیمه نهایی | |
| ۹۹–۱۳۹۸ | ۵ام | ۱/۴ نهایی | مرحله گروهی |
| ۱۴۰۰–۱۳۹۹ | نایب قهرمان | ۱/۴ نهایی | راه نیافت |
| ۱۴۰۱_۱۴۰۰ | ۳ام | ۱/۸ نهایی | راه نیافت |
| ۱۴۰۲–۱۴۰۱ | نایب قهرمان | ۱/۸ نهایی | راه یافت |
جدول زیر، آمار فصل به فصل تیم سپاهان را در مسابقات لیگ قهرمانان آسیا نشان می‌دهد.
| # | فصل | نتیجه | بازی | برد | مساوی | باخت | گل‌زده | گل‌خورده |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | ۲۰۰۴ | مرحله گروهی |
۶ | ۴ | ۱ | ۱ | ۱۵ | ۱۰ |
| ۲ | ۲۰۰۵ | ۶ | ۳ | ۲ | ۱ | ۱۰ | ۶ | |
| ۳ | ۲۰۰۷ | نایب قهرمان | ۱۲ | ۵ | ۵ | ۲ | ۱۶ | ۹ |
| ۴ | ۲۰۰۸ | مرحله گروهی |
۶ | ۲ | ۱ | ۳ | ۵ | ۸ |
| ۵ | ۲۰۰۹ | ۶ | ۲ | ۱ | ۳ | ۹ | ۷ | |
| ۶ | ۲۰۱۰ | ۶ | ۲ | ۲ | ۲ | ۵ | ۵ | |
| ۷ | ۲۰۱۱ | ۱/۴ نهایی |
۹ | ۶ | ۱ | ۲ | ۱۹ | ۱۰ |
| ۸ | ۲۰۱۲ | ۹ | ۵ | ۲ | ۲ | ۱۲ | ۸ | |
| ۹ | ۲۰۱۳ | مرحله گروهی |
۶ | ۳ | ۰ | ۳ | ۱۲ | ۱۳ |
| ۱۰ | ۲۰۱۴ | ۶ | ۲ | ۱ | ۳ | ۹ | ۸ | |
| ۱۱ | ۲۰۱۶ | ۶ | ۱ | ۰ | ۵ | ۲ | ۱۱ | |
| ۱۲ | ۲۰۲۰ | ۶ | ۲ | ۱ | ۳ | ۶ | ۸ | |
| ۱۳ | ۲۰۲۲ | ۶ | ۸ | ۱۲ | ||||
| ۱۴ | ۲۰۲۳ | ۱/۸ نهایی | ۶ | ۳ | ۱ | ۲ | ۱۶ | ۸ |
| مجموع | ۹۶ | ۴۲ | ۱۸ | ۳۵ | ۱۴۴ | ۱۲۳ | ||
سپاهان نوین به عنوان تیم دوم سپاهان اصفهان شناخته می‌شد.[70] این باشگاه در سال ۱۳۸۳ به عنوان تیم سایهٔ سپاهان و با هدف جای دادن بازیکنانی بنیان‌گذاری شد که به دلیل محدودیت‌های قانونی و نظر سرمربی به تیم اصلی راه پیدا نمی‌کردند.[71] این تیم با قهرمانی در لیگ مناطق به لیگ دسته سوم صعود کرد. پس از آن با قهرمانی در لیگ دسته سوم و لیگ دسته دوم موفق شد به لیگ آزادگان (دسته یک) نیز صعود کند.[72] سپاهان نوین در فصل ۸۷–۱۳۸۶ لیگ آزادگان در گروه خود دوم شد و به پلی‌آف راه یافت.[73] سپاهان نوین با برد در مرحلهٔ پلی‌آف لیگ آزادگان به لیگ برتر صعود کرد،[74] اما بر اساس قانون سازمان تربیت بدنی مبنی بر عدم تمرکز تیم‌ها در استان‌ها و اینکه استان‌های بدون تیم لیگ برتری را صاحب تیم کند و همچنین بر طبق قوانین منع حضور بیش از یک تیم با یک مالک در لیگ، مانع حضور تیم سپاهان نوین در لیگ برتر شد. به همین دلیل، تیم فولاد خوزستان امتیاز این تیم در لیگ برتر را خرید و هم‌اکنون این تیم در لیگ برتر حضور دارد.[75] در سال ۱۳۸۹ امتیاز تیم دسته اولی سپاهان نوین به فولاد نطنز واگذار شد.[76] فولاد نطنز نیز پس از تنها یک فصل حضور در لیگ آزادگان و سقوط به لیگ دسته دوم، در سال ۱۳۹۰ منحل شد.[77] سپاهان نوین پس از فروش امتیاز خود به فولاد نطنز در سال ۱۳۸۹، با خرید امتیاز شهرداری نوشهر در لیگ دسته سوم حضور پیدا کرد و پس از سه فصل حضور در این لیگ، در سال ۱۳۹۱ به لیگ استانی سقوط کرد و منحل شد.[78] سپاهان نوین در سال ۱۳۹۷ مجدداً بازگشایی شد و در لیگ دسته سوم فوتبال ایران حضور یافت.[79]
برای دیدن نام بازیکنان پیشین باشگاه، رده:بازیکنان باشگاه سپاهان را ببینید. فهرست بازیکنان باشگاه فوتبال سپاهان اصفهان در فصل ۰۴–۱۴۰۳ به شرح زیر است:[80]
|
|
|
تا تاریخ ۶ آبان ۱۴۰۳
تا تاریخ ۳۱ خرداد ۱۴۰۳
| شماره | نام بازیکن |
|---|---|
| ۴ | محرم نویدکیا[81] |
تیم سپاهان از سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۷۵ به مدت ۴۳ سال از هیچ بازیکن خارجی استفاده نکرد، اما اولین بازیکنان خارجی سپاهان لوون استپانیان و آرمناک پطروسیان، بازیکنان ارمنی بودند که در سال ۱۳۷۵ به ترتیب از تیم‌های آرارات تهران و آرارات ایروان به سپاهان پیوستند. بازیکنان فهرست زیر، در خارج از کشور ایران به دنیا آمده‌اند و برای تیم ملی فوتبال ایران بازی نکرده‌اند.
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| سمت | نام |
| سرمربی |  هوگو آلمیدا(موقت) |
| دستیاران | هوگو آلمیدا |
| میگوئل تکسیرا | |
| دستیار | جلال امیدیان |
| مربی دروازه‌بان‌ها | پائول سانتوس |
| مربی بدنسازی | ژائو پدرو |
| آنالیزور | منوچهر رضایی |
| مترجم | فردین فقیهی |
| پزشک | عباسعلی ربیعی |
| فیزیوتراپیست | مهدی صدیقی |
| ماساژور | حمیدرضا کلانتری |
| محمد سروری | |
| تدارکات | ناصر ملارضایی |
| سعید شبیه‌خانی | |
| مدیر رسانه‌ای | مسعود سعیدی |
| سرپرست | احسان بعیدی |
| مدیر روابط عمومی | محمدصادق میرصالحیان |
| مربی | دوران | جام‌ها | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| کشوری | آسیایی | جمع | |||||||
| لیگ برتر |
جام حذفی |
دیگر جام‌ها |
لیگ قهرمانان آسیا | ||||||
| فرهاد کاظمی |
۱۳۸۳–۱۳۸۱ ۱۳۸۸–۱۳۸۷ |
۱ | ۱ | ۱ | ۰ | ۳ | |||
 لوکا بوناچیچ |
۱۳۸۶–۱۳۸۵ ۱۳۹۰ |
۰ | ۲ | ۰ | نایب قهرمان | ۲ | |||
| امیر قلعه‌نویی |
۱۳۹۰–۱۳۸۸ ۱۳۹۹–۱۳۹۷ |
۲ | ۰ | ۰ | ۰ | ۲ | |||
| زلاتکو کرانچار |
۱۳۹۳–۱۳۹۰ ۱۳۹۶–۱۳۹۵ |
۱ | ۱ | ۰ | ۰ | ۲ | |||
| حسین فرکی |
۱۳۹۴–۱۳۹۳ | ۱ | ۰ | ۰ | ۰ | ۱ | |||
| مدیرعامل | دوران مدیریت | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| از | تا | ||||
| محمود حریری |
۱۳۳۲ | ۱۳۶۱ | |||
| مسعود تابش |
۱۳۶۱ | ۱۳۷۲ | |||
| مهدی تاج |
۱۳۷۲ | ۱۳۷۷ | |||
| هاشم رضایی |
۱۳۷۷ | ۱۳۷۹ | |||
| ابراهیم خلیلی |
۱۳۷۹ | ۱۳۸۰ | |||
| فرود احمدی |
۱۳۸۰ | ۱۳۸۱ | |||
| محمدرضا ساکت |
مرداد ۱۳۸۱ | مرداد ۱۳۹۰ | |||
| علیرضا رحیمی |
مرداد ۱۳۹۰ | شهریور ۱۳۹۲ | |||
| محمد ترابیان * |
شهریور ۱۳۹۲ | مهر ۱۳۹۲ | |||
| محمد ترابیان |
مهر ۱۳۹۲ | بهمن ۱۳۹۲ | |||
| مهرزاد خلیلیان |
بهمن ۱۳۹۲ | مرداد ۱۳۹۴ | |||
| اصغر باقریان |
مرداد ۱۳۹۴ | مهر ۱۳۹۵ | |||
| محسن طاهری |
مهر ۱۳۹۵ | دی ۱۳۹۶ | |||
| مسعود تابش * |
دی ۱۳۹۶ | اردیبهشت ۱۳۹۷ | |||
| مسعود تابش |
اردیبهشت ۱۳۹۷ | اسفند ۱۳۹۸ | |||
| منوچهر نیکفر * |
اسفند ۱۳۹۸ | شهریور ۱۳۹۹ | |||
| محمدرضا ساکت |
شهریور ۱۳۹۹ | آذر ۱۴۰۲ | |||
| منوچهر نیکفر * |
آذر ۱۴۰۲ | اردیبهشت ۱۴۰۳ | |||
| مهدی آذربایجانی |
اردیبهشت ۱۴۰۳ | اکنون | *=سرپرست | ||
جدول زیر آمار برتریان مربیان باشگاه سپاهان از ابتدای سال ۱۳۸۰ است.
| نام | کشور | بازی | برد | مساوی | باخت | گل‌زده | گل‌خورده | میانگین امتیاز |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| امیر قلعه‌نوعی | |
۱۵۶ | ۷۸ | ۵۴ | ۲۴ | ۲۵۲ | ۱۲۴ | ۱٬۸۴ |
| زلاتکو کرانچار | |
۱۴۷ | ۷۰ | ۴۳ |
۳۴ | ۲۱۱ | ۱۳۷ | ۱٬۷۲ |
| فرهاد کاظمی | |
۱۰۲ | ۴۲ | ۳۱ | ۲۹ | ۱۵۰ | ۱۱۵ | ۱٬۵۴ |
| محرم نویدکیا | |
۷۵ | ۴۱ | ۲۰ | ۱۴ | ۱۱۳ | ۶۵ | ۱٬۹۰ |
| ژوزه مورایس | |
۵۳ | ۳۳ | ۱۰ | ۱۰ | ۱۰۳ | ۴۴ | ۲٬۰۵ |
| حسین فرکی | |
۴۲ | ۲۶ | ۱۰ | ۶ | ۷۸ | ۳۱ | ۲٬۰۹ |
| لوکا بوناچیچ | |
۳۶ | ۱۹ | ۸ | ۹ | ۶۲ | ۴۱ | ۱٬۸۱ |
این تیم در گذشته بازی‌های خود را در ورزشگاه تختی اصفهان (باغ همایون سابق)، ورزشگاه ۲۲ بهمن اصفهان و ورزشگاه فولادشهر اصفهان برگزار می‌کرد.[82] ورزشگاه نقش جهان که ساخت آن از سال ۱۳۷۴ آغاز شده بود، فاز اول آن در سال ۱۳۸۱ به بهره‌برداری رسید و سپاهان در این ورزشگاه قهرمانی در لیگ برتر و جام حذفی را نیز تجربه کرد.[83] در سال ۱۳۸۶ ورزشگاه نقش جهان جهت ساخت فاز دوم تعطیل شد.[84] سپاهان از سال ۱۳۸۶ تا سال ۱۳۹۵ در ورزشگاه فولادشهر که ورزشگاه اختصاصی باشگاه فوتبال ذوب‌آهن اصفهان می‌باشد، مسابقات خانگی‌اش را برگزار می‌کرد.[85] سپاهان بازی رفت فینال لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۰۷ را در ورزشگاه فولادشهر به انجام رساند.[86] سپاهانی‌ها که نخستین بازی‌های خود در لیگ قهرمانان آسیا را در ورزشگاه نقش جهان برگزار کردند و همچنین اولین قهرمانی خود در لیگ برتر و همچنین دو قهرمانی در جام حذفی را در این ورزشگاه جشن گرفتند، سال‌ها در انتظار تکمیل این ورزشگاه بوده‌اند.[87] در ۸ آذر ۱۳۹۳، وزارت ورزش و جوانان، مدیریت اجرایی ورزشگاه نقش جهان را برای تکمیل و بهره‌برداری آن به مجتمع فولاد مبارکه واگذار کرد.[88] فاز دوم این ورزشگاه در تاریخ ۱۲ آبان ۱۳۹۵ افتتاح شد[89] و دو روز بعد، اولین بازی رسمی سپاهان پس از گذشت بیش از ۹ سال در این ورزشگاه برگزار شد.[90]
در گذشته سپاهان معمولاً در مجموعه اختصاصی صفائیه مبارکه یا آرارات اصفهان تمرین می‌کرد. در سال ۱۳۸۸ فولاد مبارکه، مجموعه ورزشی-تفریحی فردوس را از شرکت پلی‌اکریل اصفهان خریداری کرد و در دست نوسازی و توسعه قرار داد. این مجموعه هم‌اکنون جهت تمرینات تیم سپاهان مورد استفاده قرار می‌گیرد و از امکانات بالایی برخوردار است.[91]
گلزنان برتر (آقای گل) در لیگ فوتبال ایران:[92]
ادموند بزیک – ۱۳ گل
عماد محمد رضا – ۱۹ گل
کیروس استنلی – ۱۶ گل (مشترک) سجاد شهباززاده – ۲۰ گل شهریار مغانلو – ۱۳ گل شهریار مغانلو _ ۱۶ گل
بازیکن سال فوتبال ایران:[93][94]
محرم نویدکیا محرم نویدکیا مرد سال فوتبال ایران:
لیگ برتر ۰۳_۱۴۰۲: رامین رضاییان
پدیده سال فوتبال ایران:
لیگ برتر ۰۳_۱۴۰۲: محمد جواد حسین‌نژاد
 | این مقاله نیازمند به‌روزرسانی است. |
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ده گلزن برتر باشگاه سپاهان در تمام ادوار عبارتند از:
سپاهان با باشگاه‌های زیر خواهرخوانده است:[95][96][97][98][99][100]
آکادمی فوتبال باشگاه سپاهان از آکادمی‌هایی است که در بازیکن‌سازی و پرورش فوتبالیست‌های بزرگ و شناسایی استعدادهای فوتبال اصفهان و ایران نقش به‌سزایی داشته است. از آن زمان که نام باشگاه به عنوان شاهین شناخته می‌شد، این باشگاه دارای آکادمی بوده است. از سال ۱۳۷۹ و پس از واگذاری باشگاه به مجتمع فولاد مبارکه، پرورش و استعدادیابی نیروهای جوان در این باشگاه نیز افزایش پیدا کرد و همچنین با استخدام مربیان و تأسیس پایگاه‌هایی در سطح استان اصفهان و کشور، فعالیت‌ها گسترش یافت.
آکادمی سپاهان از موفق‌ترین، باثبات‌ترین، منظم‌ترین، منسجم‌ترین و با امکانات‌ترین آکادمی‌های فوتبال در سطح کشور می‌باشد که فوتبالیست‌های موفقی را در رده‌های مختلف برای باشگاه و تیم ملی در رده‌های سنی مختلف پرورش داده است. باشگاه سپاهان برای استعدادیابی و کشف نیروهای مستعد، در نقاط مختلف ایران و در شهرهایی که نیروهای با استعداد وجود دارد، مدرسه فوتبال تأسیس کرده است.[101]
به ادعای پیام یونسی‌پور در تحلیلی که در بی‌بی‌سی فارسی منتشر شده، سپاهان باشگاهی با دو سرمایه‌گذار دولتی و نظامی در ایران است. در این تحلیل یونسی‌پور از باشگاه سپاهان به عنوان غنیمت مشترک میان وزارت صنایع ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی یاد کرده است. شرکت سرمایه‌گذاری مهر اقتصاد ایرانیان، از مهم‌ترین بنیان‌گذاری‌های بازرگانی سپاه پاسداران بوده است؛ نهادی که سهام‌دار شرکت‌های بزرگی چون تایدواتر خاورمیانه، ایرالکو، فولاد مبارکه، توسعه معادن روی، توس‌گستر و بانک پارسیان نیز بوده است.[102]
| سال‌ها | مالک | نام باشگاه |
| ۱۳۴۶–۱۳۳۲ | محمود حریری | شاهین |
| ۱۳۶۱–۱۳۴۶ | سپاهان | |
| ۱۳۷۲–۱۳۶۱ | مسعود تابش | |
| ۱۳۷۹–۱۳۷۲ | شرکت سیمان سپاهان | سیمان سپاهان |
| اکنون–۱۳۷۹ | شرکت فولاد مبارکه | فولاد مبارکه سپاهان |
سپاهان از دیرباز یکی از باشگاه‌های پرهوادار فوتبال ایران محسوب می‌شده است. سپاهان محبوب‌ترین تیم اصفهان و یکی از پرهوادارترین باشگاه‌های ایران به حساب می‌آید.[103] این باشگاه پس از استقلال، پرسپولیس و تراکتور به عنوان چهارمین باشگاه پرهوادار ایران شناخته می‌شود. با وجود اینکه باشگاه سپاهان در اصفهان قرار دارد و عمده هواداران سپاهان در اصفهان متمرکز هستند، اما این باشگاه در شهرهای دیگر ایران و خارج از ایران نیز هوادار دارد. سپاهان پس از تراکتور، عنوان دومین تیم پرطرفدار شهرستانی را یدک می‌کشد.[104]
این باشگاه همواره نمادهایی مانند «گل آفتابگردان» داشته است.
آخرین کاراکتر و نمادی که به‌طور رسمی توسط باشگاه معرفی شد، «شیر زرد» است.
شیر در فرهنگ ملی و اسلامی ایرانیان نماد قدرت، عزت و صلابت جاویدان است.
باشگاه سپاهان نیز در مرداد ۱۳۸۹ اعلام کرد به یمن داشتن ورزشکاران و مجموعه‌ای که این ویژگی‌های بزرگ را به کرات نشان داده‌اند، رسماً شیر را به عنوان کاراکتر خود معرفی کرده است.[105]
نشان‌واره، آرم یا لوگوی سپاهان در طول تاریخ این باشگاه دست‌خوش تغییراتی شده است. اولین نشان‌واره این باشگاه، در زمانیکه با نام شاهین اصفهان فعالیت می‌کرد، مشابه نشان‌واره باشگاه شاهین تهران نیز بوده است. آخرین نشان‌واره این باشگاه در بهمن ۱۳۸۵ در اوایل نیم فصل دوم لیگ برتر ۸۶–۱۳۸۵ جایگزین نشان‌واره قبلی شد و تا به اکنون بر روی پیراهن این تیم نقش بسته است. در این نشان‌واره، هر سه رنگ اصلی باشگاه (زرد، سیاه و سفید) به کار برده شده است.
دوم آبان، در تقویم ورزشی به عنوان روز سپاهان نام‌گذاری شده است.[106] در ۲ آبان ۱۳۸۶ حضور تیم فوتبال فولاد مبارکه سپاهان با صعود به فینال مسابقات لیگ قهرمانان آسیا به عنوان اولین و تنها تیم ایرانی در مسابقات معتبر جام باشگاه‌های جهان محرز و قطعی شد.[107] دو سال بعد، هیئت مدیره باشگاه در مصوبه‌ای که با استقبال و نگاه مثبت سازمان تربیت بدنی و سایر نهادهای ذی‌صلاح همراه بود، این روز را به نام روز سپاهان و آغاز هفتهٔ سپاهان نامید.[108]
[109][110][111][112][113][114][115][116][117][118]
| سال‌ها | شرکت |
| ۱۳۸۸–۱۳۸۶ |  آل‌اشپورت |
| ۱۳۹۲–۱۳۸۸ |  لوتو |
| ۱۳۹۴–۱۳۹۲ | آل‌اشپورت |
| ۱۳۹۵–۱۳۹۴ |  جوما |
| ۱۳۹۶–۱۳۹۵ | آل‌اشپورت |
| ۱۳۹۷–۱۳۹۶ |  پیک |
| ۱۳۹۸–۱۳۹۷ | استارت |
| ۱۴۰۱–۱۳۹۸ | آل‌اشپورت |
| ۱۴۰۲–۱۴۰۱ | مروژ |
| اکنون–۱۴۰۲ | استارت |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
