Las Palmas Kanaria Handikoa
From Wikipedia, the free encyclopedia
Las Palmas Kanaria Handikoa[1] (gaztelaniaz: Las Palmas de Gran Canaria) Espainiako Las Palmasko probintziako hiriburua da. Santa Cruz Tenerifekoarekin batera, Kanarietako hiriburua ere bada.
| Las Palmas Kanaria Handikoa Las Palmas de Gran Canaria | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Espainiako udalerria | |||||||||||
.jpg) | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatu burujabe |  Espainia | ||||||||||
| Autonomia |  Kanariak | ||||||||||
| Probintzia | Las Palmas | ||||||||||
| Alkatea | Carolina Darias | ||||||||||
| Izen ofiziala | Palmas de Gran Canaria, Las | ||||||||||
| Jatorrizko izena | Las Palmas de Gran Canaria | ||||||||||
| Posta kodea | 35001–35020 | ||||||||||
| INEk ezarritako kodea | 35016 | ||||||||||
| Herriburua | Las Palmas de Gran Canaria (en)  | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 28°07′38″N 15°25′53″W | ||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 100,55 km² | ||||||||||
| Altuera | 8 m | ||||||||||
| Mugakideak | Arucas, Santa Brígida, Telde eta Teror | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 378.027 (2023) −770 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 3.760 bizt/km² | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Sorrera | 1833 | ||||||||||
| Telefono aurrizkia | 928 | ||||||||||
| Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC±00:00 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | Rotterdam, San Antonio, Palma Mallorcakoa, Cádiz, Móstoles, Jerez de la Frontera, Chimbote, Salamanca, San Cristóbal de La Laguna, Garachico, Caracas, Altagracia de Orituco (en) , Nuadhibu, Rabat, Praia eta Vigo | ||||||||||
| Matrikula | GC | ||||||||||
| laspalmasgc.es | |||||||||||
Uharteetako hiri handiena da, eta Espainiako 9.a biztanleriari dagokionez (380.000 inguruan 2014an).
1478an hiri sortu zuten espainiarrek, baina hauen eta guantxeen arteko borrokek hiriaren inguruan 5 urte iraun zuten. Behin konkistaturik, Las Palmasek garrantzi handia hartu zuen urte haietan, Inkisizioaren lehen auzitegia bertan kokatuz, besteak beste. Halaber, Kristobal Kolonek Amerikarako bidaien batean hiriko kaian gelditu izan zen.
XVI. eta XVII. mendeetan hiriak jasan behar izan zituen piraten erasoak, besteak John Hawkins eta Francis Drake ingelesenak.
XIX. mendean hiriak garrantzia hartu zuen portuen politika aldatu zenean. Mende horren amaieran lehenengo hotela eraiki zuten, Santa Catalina hotela 1890ean.
1936ko uztailaren 18an Francisco Franco militarrak estatu kolpea eman zuen hiri honetatik abiatuta. 1960ko hamarkadan hiriak bizi izan zuen turismo garairik hoberena, hurrengo hamarkadetan garrantzia uharteko hegoaldeko udalerriek hartu zutelarik.
Las Palmas bost barruti nagusik osatzen dute batetik bostera zenbatuta. Barruti hauek aldi berean beste hainbat auzotan banaturik daude:
- 1. Barrutia Vegueta, Cono Sur y Tafira: Campus Universitario, Casablanca I, Cuesta Ramón, El Batán, El Fondillo, El Lasso, El Secadero, Hoya de La Plata, Jinámar (Fase III), La Calzada, La Cantera, La Data, La Montañeta, Llano de Las Nieves, Llanos de La Barrera, Lomo Blanco, Lomo de Enmedio, Lomo El Sabinal, Lomo Verdejo, Los Hoyos, Marzagán, Mercalaspalmas, Monteluz, Montequemado, Pedro Hidalgo, Pico Viento, Salto del Negro, San Cristóbal, San Francisco de Paula, San Juan - San José, San Roque, Santa Margarita, Tafira Alta, Tafira Baja, Tres Palmas, Vega de San José, Vegueta, Zárate y Zurbarán.
- 2. Barrutia Centro: Alcaravaneras, Canalejas, Casablanca III, Ciudad del Mar, Ciudad Jardín, Fincas Unidas, La Paterna, Lomo Apolinario, Los Tarahales, Lugo, Miller, Miller Industrial, San Francisco - San Nicolás eta Triana.
- 3. Barrutia Puerto-Canteras: Guanarteme, La Isleta eta Santa Catalina - Canteras.
- 4. Barrutia Ciudad Alta: Altavista, Chumberas, Cuevas Torres, Díaz Casanova, Don Zoilo, El Cardón, Escaleritas, La Feria, La Minilla, Las Rehoyas, Las Torres, Las Torres Industrial, Rehoyas Altas, San Antonio, San Lázaro (Urbanización Siete Palmas) eta Schamann.
- 5. Barrutia Tamaraceite-San Lorenzo: Almatriche Alto, Almatriche Bajo, Cañada Honda, Casa Ayala, Ciudad del Campo, Costa Ayala, Cruz del Ovejero, Cuevas Blancas, Dragonal Alto, Dragonal Bajo, El Pintor, El Román, El Roque, El Toscón, El Zardo, Hoya Andrea, Isla Perdida, La Cazuela, La Cruz, La Galera, La Milagrosa, La Palma, La Suerte, Ladera Alta, Las Cuevas, Las Majadillas, Las Mesas, Las Perreras, Llanos de María Rivera, Lomo Corcobado, Lomo Los Frailes, Los Giles, Masapez, Piletas, Risco Negro, San José del Álamo, San Lorenzo, Siete Puertas, Tamaraceite eta Tenoya
| 1900 | 1920 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2001 | 2009 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 43.960 | 65.059 | 115.848 | 153.856 | 192.088 | 263.407 | 360.098 | 354.877 | 354.863 | 381.847 |
- Manuel Bermejo (Unión del Pueblo Canario): 1979-1980.
- Francisco Zumaquero (PSOE): 1980.
- Juan Rodríguez Doreste (PSOE): 1980-1982.
- Diego Villegas (UCD): 1982-1983.
- Juan Rodríguez Doreste (PSOE): 1983-1987.
- Juan Vicente León (CDS): 1987-1990.
- Emilio Mayoral (PSOE): 1990-1991.
- Juan Vicente León (CDS): 1991-1992.
- José Sintes (PP): 1992-1993.
- Emilio Mayoral (PSOE): 1993-1995.
- José Manuel Soria (PP): 1995-2003.
- Josefa Luzardo (PP): 2003-2007.
- Jerónimo Saavedra (PSOE): 2007-2011.
- Juan José Cardona (PP): 2011-2015.
- Augusto Hidalgo (PSOE): 2015-.
- Benito Pérez Galdós (1843-1920), idazlea.
- Juan Negrín (1892-1956), espainiar presidente errepublikarra.
- Alfredo Kraus (1927-1999), tenorra.
- Antonia San Juan (1961-), aktorea.
- Javier Bardem (1969-), aktorea.
- Rubén Castro (1981-), futbolaria.
Unión Deportiva Las Palmas da hiriko futbol talde nagusia. Espainiako futbol ligako lehen mailan jokatzen du, baina historian zehar Lehen Mailan 35 denboralditan ibili da 2019-20 kontutan hartuta arte. Posturik hoberenak bigarrena 1968-69an eta hirugarrena 1967-68an izan ziren. 1978an bestela Futboleko Espainiako Errege Kopan finalista izan zen, FC Barcelonaren aurka galdu zuelarik.
Bestela, Club Baloncesto Gran Canaria saskibaloi taldea 30 aldiz jokatu izan du ACB Ligan 2019-20ko denboraldia arte. 2012-13an Liga eta Kopako finalerdietara iritsi zen, 2015-16an Espainiako Saskibaloi Errege Kopan txapeldunordea izan zen eta nazioartean Eurocupeko finalera heldu zen 2014-15ean. Espainiako Superkopako txapelduna izan zen 2016-17an.
Castillo de la Luz.
Pérez Galdós antzokia.
Las Palmasko ihauteri gaua.
Gabinete Literario eraikina.
Etxe modernista Trianan.
Las Canteras hondartza. Fondoan, Alfredo Krauss auditorioa.
Casa Colón.
 Datu klimatikoak (Las Palmas)  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 20.6 | 21.0 | 21.8 | 22.1 | 23.1 | 24.7 | 26.5 | 27.1 | 27.1 | 25.8 | 23.8 | 21.8 | 23.7 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 17.6 | 17.9 | 18.6 | 18.9 | 20.0 | 21.7 | 23.4 | 24.1 | 24.1 | 22.7 | 20.8 | 18.7 | 20.7 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 14.7 | 14.9 | 15.4 | 15.7 | 17.0 | 18.7 | 20.4 | 21.2 | 21.2 | 19.7 | 17.9 | 15.7 | 17.7 |
| Euria (mm) | 18 | 24 | 14 | 7 | 2 | 0 | 0 | 0 | 10 | 13 | 18 | 27 | 133 |
| Euri egunak (≥ 1 mm) | 3 | 3 | 3 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 20 |
| Eguzki orduak | 191 | 192 | 218 | 224 | 265 | 281 | 304 | 294 | 238 | 218 | 191 | 189 | 2805 |
| Iturria: World Meteorological Organization (UN),[2] Agencia Estatal de Meteorología[3] | |||||||||||||
| Datu klimatikoak (Las Palmas) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 21.1 | 21.7 | 21.7 | 21.7 | 22.8 | 23.9 | 25.0 | 26.1 | 26.1 | 26.1 | 24.4 | 22.8 | 23.6 |
| Batez besteko tenperatura (ºC) | 17.8 | 18.1 | 18.3 | 18.9 | 19.7 | 21.1 | 22.2 | 23.6 | 23.3 | 22.8 | 21.1 | 19.2 | 20.5 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 14.4 | 14.4 | 15.0 | 16.1 | 16.7 | 18.3 | 19.4 | 21.1 | 20.6 | 19.4 | 17.8 | 15.6 | 17.4 |
| Euria (mm) | 35.6 | 22.9 | 22.9 | 12.7 | 5.1 | 1.3 | 1.3 | 1.3 | 5.1 | 27.9 | 53.3 | 40.6 | 230 |
| Iturria: Worldwide Bioclimatic Classification System[4] | |||||||||||||
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
