Antonio I.a Nafarroakoa

Antonio I.a, (La Fère, 1518ko apirilaren 22a - Les Andelys, 1562ko azaroaren 10a) 1555-1562 bitartean Nafarroako errege ezkontidea izan zen.

Antonio I.a Nafarroakoa
Irudi gehiago
Foixko kondea 1555 (egutegi gregorianoa) - 1562 (egutegi gregorianoa) ← Henrike II.a Nafarroakoa - Henrike III.a Nafarroakoa → Nafarroa Behereko errege 1555 - 1562
Bizitza
Jaiotza	La Fère, 1518ko apirilaren 22a
Herrialdea	Frantzia
Heriotza	Les Andelys, 1562ko azaroaren 17a (44 urte)
Hobiratze lekua	collégiale Saint-Georges de Vendôme (en)
Familia
Aita	Charles, Duke of Vendôme
Ama	Françoise d'Alençon
Ezkontidea(k)	Joana III.a Nafarroakoa  (1548ko urriaren 20a (egutegi gregorianoa) -
Bikotekidea(k)	ikusi Louise de La Béraudière du Rouhet
Seme-alabak	ikusi Henrike III.a Nafarroakoa Katalina Borboikoa Charles III de Bourbon
Haurrideak	ikusi Jean, Count of Soissons and Enghien (en) Luis I.a Borboi-Condékoa Karlos I.a Borboikoa Francis, Count of Enghien (en) Marguerite de Vendôme (en) Mary of Bourbon (en) Éléonore de Bourbon (en)
Leinua	House of Bourbon in France (en)
Hezkuntza
Hizkuntzak	frantses ertaina frantsesa
Jarduerak
Jarduerak	politikaria
Lantokia(k)	Nafarroako Erresuma (1512–1841) eta Nafarroa Garaia

Bizitza

1518ko apirilaren 22an jaio zen Pikardiako La Fère hirian. Gurasoak Vendômeko duke Karlos Borboikoa eta Alençongo dukearen alaba Frantziska Alençongoa zituen.^[1] 1537ko martxoaren 25ean, aita hil zelarik, Vendômeko duke eta Borboi etxeko buru bilakatu zen.

1548ko urriaren 20an, Moulins hirian, Nafarroako erregearen alaba zen Joanarekin ezkondu zen.^[1] Horrela, Foix, Bigorra, Armagnac eta Perigordeko konde eta Bearnoko bizkonde bihurtu zen. Joana oso maitemindurik zegoen,^[2] Antonio, berriz, ez hainbeste. 1555eko maiatzean, emaztearen bidez, iure uxoris Nafarroako errege bilakatu zen. Gaztelak Nafarroa okupatuta zuenez, 1558ko urrian, Antoniok antolatu zuen gudarostea Nafarroako gerla berpizteko. Baina kanpainak hasieratik porrot egin zuen, helburua zen Hondarribia gerlarako prest zelako.

1559ko abenduan, Antoniok bideratu zuen bidaia diplomatikoa. Entregatu behar zuen Frantziako printzesa Elisabet Espainiako mugan.^[3] Elisabet ezkondu behar zen Espainiako erregearekin. Antoniok Nafarroatik pasatuz entrega egitea erabaki zuen, baina Orreagan Espainiako delegazioak ez zion utzi aurrera segitzen.

1560ko abenduan, Frantziako Frantzisko II.a hil ondoren, erresumako buruzagia izendatua izan zen, Katalina Medici erregina laguntzeko.^[4] 1562ko martxoan, erlijio gerla edo gerla zibila piztu zen Frantzian. Nahiz eta anaia Luis protestanteen buruzagia izan, Antoniok, Dofinerriko gobernadorea eta erresumako armadaren teniente jenerala izanda, 1561ean errege-gudarostearen burua hartu zuen.^[5][6] Askotan aldatu zen erlijioz, benetako erlijio uste sendoak ez zituelako.^[7] Katolizismora itzuli zenean, emazteak utzi zuen. Emaztea higanoten alde egin zuenean, 1562an Vendômeko elizak arpilatzeko baimena eman zien eta Antoniok emaztea komentu batean sartzea saiatu zen eta Joanak Bearnora ihes egin zuen.^[8] Orduan, heretikoa zela salatu zuen eta baita arbuiatzea ere. Horrela, Filipe II.a Espainiakoaren laguntza nahi zuen bararentzat Bearno eta Nafarroa Beherea izateko.^[9]

1562ko urrian Rouen hiria setiatzen hasi zen. Han larriki zauritu zuten azaroaren 3an. Bere tropek lortu zuten hiriaren hartzea, baina 1562ko azaroaren 10ean Les Andelysen hil zen.^[1]

Familia

Aitona Frantzisko I.a Vendômeko kondea	Amona Maria Luxenburgokoa	Aitona Renato I.a Alençongo dukea	Amona Margarita Lorrenakoa
Aita Karlos I.a Vendômeko dukea		Ama Frantziska Alençongoa
Antonio I.a Nafarroako erregea

Ezkontza eta haurrak

1548ko urriaren 20an, Moulins hirian, Henrike II.a Nafarroako erregearen Joana alabarekin ezkondu zen.^[10] Bost seme-alaba izan zituzten:

• Henrike (1551-1553), haurtzaroan hila.
• Henrike (1553-1610), Nafarroako eta Frantziako errege.
• Luis Karlos (1555-1557), haurtzaroan hila.
• Madalena (1556-1556), haurtzaroan hila.
• Katalina (1559-1604), Henrike II.a Lorrenakoa dukearekin ezkondua 1599an.

Luisa Béraudièrekoa, "Rouet ederra" ezizena zuena, maitalea izan zuen eta 1555ean seme bat izan zuten: Karlos III.a Borboikoa Rouengo artzapezpikua izango zena.^{[2][11][12][13]}

Erreferentziak

1. Trevor Dupuy, Curt Johnson & David L. Bongard. (1992). The Harper Encyclopedia of Military Biography. Edison: Castle Books, 98 or..
2. Robin, Diana Maury, Larsen, Anne R. & Levin, Carole. (2007). Encyclopedia of women in the Renaissance: Italy, France, and England. ABC-CLIO, 2-3 or..
3. González de Amezúa y Mayo, Agustín. (1949). Isabel de Valois, reina de España (1546-1568). Madril: Gráficas Ultra.
4. Hauser, Henri. (1891ko urtarril-apirila). «Antoine de Bourbon et l'Allemagne, 1560-1561» Revue historique (Paris: Félix Alcan Éditeur) 45 (16): 54-61..
5. Duruy, Victor, John Franklin Jameson & Mabell Shippie Clarke Smith. (1920). A History of France. New York: Thomas Y. Crowell Co., 338 or..
6. Chevalier, Jules. (1909). Essai historique sur la ville et l'église de Die. III, 167 or..
7. Holt, Mack P.. (2005). The French Wars of Religion, 1562–1629. New York: Cambridge University Press, 52 or..
8. Bryson, David. (1999). Queen Jeanne and the Promised Land. Leiden: Koninklijke Brill NV, 299 or..
9. Wanegffelen, Thierry. (2008). Le Pouvoir contesté : Souveraines d'Europe à la Renaissance. Payot, 170 or..
10. Ruble, Alphonse de. (1897). Jeanne d'Albret et la guerre civile, Suite de Antoine de Bourbon et Jeanne d'Albret. Paris: Émile Paul et Guillemin.
11. Bergin, Joseph. (1996). The making of the French episcopate, 1589–1661. St. Edmundsbury Press Ltd., 581 or..
12. Dussieux, Louis. (1872). Généalogie de la maison de Bourbon: de 1256 à 1871. Lecoffre et Fils, 81 or..
13. Achaintre, Nicolas Louis. (1825). Histoire généalogique et chronologique de la maison royale de Bourbon. 2 Paris: Mansut Fils, 26 or..

Ikus, gainera

• Nafarroako erregeen zerrenda

Kanpo estekak

• Datuak: Q310334
• Multimedia: Antoine of Navarre / Q310334

Aurrekoa: Karlos I.a	Antonio I.a Vendômeko dukea (1537-1562)	Ondorengoa: Henrike I.a
Aurrekoa: Henrike II.a	Antonio I.a Nafarroako erregea (1555-1562) eta Joana III.a Nafarroako erregina (1555-1572)	Ondorengoa: Joana III.a