![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/COVID-19_Iru%25C3%25B1ean_-_Cerca_de_casa%252C_la_vuelta_del_peque%25C3%25B1o_comercio_6.jpg/640px-COVID-19_Iru%25C3%25B1ean_-_Cerca_de_casa%252C_la_vuelta_del_peque%25C3%25B1o_comercio_6.jpg&w=640&q=50)
Urruntze sozial
gizakien arteko harreman sozialak murriztea / From Wikipedia, the free encyclopedia
Urruntze soziala[1] gaixotasun kutsakor bat ez hedatzeko farmakorik gabe hartzen diren neurrien edo interbentzioen multzoa da, pertsonen arteko distantzia fisikoa mantenduz eta pertsonak beste batzuekin harreman estuan sartzen diren aldien kopurua murriztuz[2]. Herrialdearen arabera metro batetik bi arteko distantzia mantentzea eskatzen du[3][4], eta talde handietan elkartzea saihestea[5].
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/COVID-19_Iru%C3%B1ean_-_Cerca_de_casa%2C_la_vuelta_del_peque%C3%B1o_comercio_6.jpg/640px-COVID-19_Iru%C3%B1ean_-_Cerca_de_casa%2C_la_vuelta_del_peque%C3%B1o_comercio_6.jpg)
Infektatu gabeko pertsona jakin bat infektatutako pertsona batekin kontaktu fisikoa izateko probabilitatea murriztean, gaixotasunaren transmisioa ken daiteke, eta horrek heriotza gutxiago eragiten ditu[4]. Neurri horiek arnas higiene onarekin eta eskuak garbitzearekin konbinatzen dira[6]. 2019-2020ko koronabirus pandemian, Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) "urruntze fisikoaren" aipamena iradoki zuen, "urruntze sozialaren" alternatiba gisa, distantzia fisikoak transmisioa eragozten duela dioen ideiarekin bat etorriz; pertsonak sozialki konektatuta egon daitezke teknologiaren bidez[7]. Gaixotasun infekziosoen hedapena geldiarazteko eta osasunaren arretarako sistemen gainkarga saihesteko, bereziki pandemia batean, gizartea urruntzeko hainbat neurri erabiltzen dira; besteak beste, eskolak eta lantokiak ixtea, isolamendua, konfinamendua, berrogeialdia, pertsonen zirkulazioa murriztea eta bilera masiboak bertan behera uztea[4].
Urruntze sozialeko neurriak, gutxienez K. a. V. mendetik egin dira. Lebitarrenaren Bibliako liburuak, praktikaren lehen erreferentzia ezagunetako bat du, ziuraski, legenarrari emandako erantzun bezala. Justinianoren izurritean, Justiniano enperadoreak berrogeialdi ez-eraginkor bat ezarri zuen Bizantziar Inperioan, itsasora gorpuak izurtzea barne, izurriaren ardura nagusiki "judu, samaritar, jentil, heretiko, arriano, montanista eta homosexual" guztiei leporatuz[8]. Garai modernoetan, urruntze sozialeko neurriak arrakastaz aplikatu dira aurreko hainbat epidemiatan. Saint Louisen, 1918ko gripe-pandemiaren garaian hirian lehen gripe-kasuak antzeman eta gutxira, agintariek eskolak itxi zituzten, bilera publikoak debekatu zituzten eta urruntze sozialeko beste esku-hartze batzuk egin zituzten. Saint Louisen hilgarritasun-tasak Filadelfian baino askoz txikiagoak izan ziren; izan ere, gripe-kasuak izan arren, desfile masibo bat egitea ahalbidetu zuen, eta ez zuen gizarte-urruntzea sartu lehen kasuak gertatu eta bi aste baino gehiagora arte[9]. 2019-20ko koronabirus izurritean ere erabili izan da urruntze soziala.
Urruntze sozialeko neurriak eraginkorragoak dira gaixotasun infekziosoa tantatxoak (eztula edo doministikuak) ukituz hedatzen denean; kontaktu fisiko zuzena, kontaktu sexuala barne; zeharkako kontaktu fisikoa (adibidez, kutsatutako azalera bat ukitzean); edo aireko transmisioa (mikroorganismoak airean denbora luzez bizirik iraun badezake). Neurriak ez dira hain eraginkorrak infekzioa batez ere ur edo elikagai kutsatuen bidez edo eltxoen edo beste intsektu batzuen bektoreen bidez transmititzen denean[10]. Urruntze sozialak arazoak sor ditzake, adibidez bakardadea, produktibotasunaren galera edo beste pertsonen arteko harremanek ematen dituzten onurak[11].