Neono

Neono estas kemia elemento de la perioda tabelo kun la simbolo Ne kaj atomnumero 10.

He ↑ Ne ↓ Ar fluoro ← neono → natrio • [He] 2s2 2p6 Ne 10 • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • ↓Perioda tabelo de elementoj↓
kemia elemento • atmophile element
nobla gaso
Ĝeneralaj informoj
Nomo (latine), simbolo, numero	neono (neon), Ne, 10
CAS-numero	7440-01-9
Loko en perioda tabelo	18-a grupo, 2-a periodo, bloko p
Karakteriza grupo	Raraj gasoj
abundeco en terkrusto	0,005 %
Nombro de naturaj izotopoj	3
Aspekto	senkolora gaso
Atomaj ecoj
Relativa atompezo	20,1797(6)[1] amu
Kovalenta radiuso	58 pm
Radiuso de van der Waals	154 pm
Elektrona konfiguracio	[He] 2s2 2p6
Elektronoj en ĉiu energia ŝelo	2; 8
Fizikaj ecoj
Materia stato	gasa (Ne)
Kristala strukturo	facocentrita kubo
Denseco	0,900 ⋅ 10−3 g/cm3
Magneta konduto	diamagneta
Degelpunkto	−248,59 °C (24,56 K)
Bolpunkto	−246 °C (27,15 K)
Diversaj
Izotopoj
Izotopo Naturapero t1/2 radioaktiveco de disfalo Energio de disfalo MeV Produkto de radioaktiva disfalo 20Ne 90,48 % estas stabila kun 10 neŭtronoj 21Ne 0,27 % estas stabila kun 11 neŭtronoj 22Ne 9,25 % estas stabila kun 12 neŭtronoj
Se ne estas indikite alie, estas uzitaj unuoj de SI kaj SVP.

Neono (Ne) apartenas al la familia de la inertaj aŭ noblaj gasoj. Neono estas senkolora, senodora gaso. Ĝi ne reakcias facile kun aliaj substancoj. Oni uzas neonon por plenigi lampojn kaj lumajn signajn tubojn. La neona gaso formas luman bendon inter la du elektrodoj de neona tubo.

• Atompezo: 20,179
• Kemia Serio: nobla gaso
• Bolpunkto: -246,048 ^oC
• Fandpunkto: -248.67 ^oC
• Denseco: 0,900 ⋅ 10⁻³, la plej malpeza ol la noblaj gasoj

Historio

Neonaj gas-ŝargigaj lampoj formantaj la simbolon por neono

Neono estis malkovrita en 1898 fare de la britaj kemiistoj William Ramsay (1852–1916) kaj Morris Travers (1872–1961) en Londono.^[2] Neono estis malkovrita kiam Ramsay malvarmigis provaĵon de aero ĝis ĝi iĝis likvaĵo, tiam varmigis la likvaĵon kaj kaptis la gasojn kiam ili forbolis. La gasoj nitrogeno, oksigeno, kaj argono estis identigitaj, sed la ceteraj gasoj estis izolitaj en proksimume sia ordo de abundo, en ses-semajna periodo komenciĝanta ĉe la fino de majo 1898. Unue identigita estis kriptono. La sekva, post kiam kripto estis forigita, estis gaso kiu donis brilan ruĝan lumon sub spektroskopa senŝargiĝo. Tiu gaso, identigita en junio, estis nomita "neono," la greka analogo de la latina novum ("nova")^[3] proponita fare de la filo de Ramsay. La karakteriza brila ruĝa-oranĝa koloro elsendita de gasa neono kiam ekscitita elektre estis notita tuj. Travers poste skribis: "la ekflamo de purpura lumo de la tubo rakontis sian propran rakonton kaj estis vido por resti sur kaj neniam forgesi." ^[4]

Bildaro

• 
• 

Referencoj

1.  (angle): Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report) (PDF), p. 8
2. [[William Ramsay|Ramsay, William]]; Travers, Morris W. (1898). “On the Companions of Argon”, Proceedings of the Royal Society of London 63, p. 437–440. doi:10.1098/rspl.1898.0057. 
3. Neon: History. Softciências. Arkivita el la originalo je 2007-03-14.
4. Weeks, Mary Elvira. (2003) Discovery of the Elements: Third Edition (reprint). Kessinger Publishing, p. 287. ISBN 978-0-7661-3872-8.

Vidu ankaŭ

• Neono en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
• Kategorio Neono en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

• Kemio
• Listo de kemiaj elementoj laŭ nomo, simbolo, atomnumero
• Perioda tabelo
• Neonlampo

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).