Fosforila klorido

Fosforila klorido aŭ POCl₃ estas organika komponaĵo apartenanta al la familio de la halogenidoj, senkolora, fumeganta, toksa likvaĵo kun penetranta odoro, vaste uzata en la produktado de fosfataj esteroj. Ĝi produktatas grandskale en la manufakturado de kloraj kaj fosfataj derivaĵoj. Strukture ĝi molekulo estas kvarformata kaj ĝi ekzoterme reakcias kun la akvo, estigante fosfatan acidon kaj kloridan acidon.

Fosforila klorido
Bastona kemia strukturo de la Fosforila klorido
Tridimensia kemia strukturo de Triklorido de fosforilo
Alternativa(j) nomo(j)
Okso-klorido de fosforo Klorido de fosforilo Triklorido de fosforilo
Kemia formulo	POCl3
CAS-numero-kodo	10025-87-3
ChemSpider kodo	23198
PubChem-kodo	24813
Merck Index	15,7461
Fizikaj proprecoj
Aspekto	senkolora fumeganta likvaĵo kun penetranta odoro
Molmaso	153,323 g·mol-1
Denseco	1,645g cm−3
Fandpunkto	1,25 °C
Bolpunkto	105,8 °C
Refrakta indico	${\displaystyle n_{761}^{20}}$ 1,4597
Solvebleco	Akvo:reakcias
Mortiga dozo (LD50)	36 mg/kg (buŝe)[1]
Sekurecaj Indikoj
Riskoj	R14 R22 R26 R35 R48/23
Sekureco	S7/8 S26 S36/37/39 S45
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero T+ Venena Xn Noca por la sano C Koroda
GHS Damaĝo Piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H290, H300, H302, H311, H314, H318, H330, H372
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P234, P260, P264, P270, P271, P280, P284, P301+310, P301+312, P301+330+331, P302+352, P303+361+353, P304+340, P305+351+338, P310, P314, P320, P321, P330, P361, P363, P403+233, P404, P405, P501PubChem
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25 °C kaj 100 kPa)

Fosforila klorido estis unue raportita en jaro 1847 de la franca kemiisto Charles-Adolphe Wurtz (1817-1884) kiu reakciigis fosforan kvinkloridon kun akvo.

Sintezoj

Sintezo 1

• Preparado per traktado de fosfora kvinklorido kaj sulfura duoksido:

+ ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+

Sintezo 2

• Per interagado de fosfora kvinklorido kaj oksalata acido:

+ ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+2 ++

Sintezo 3

• Preparado per traktado de fosfora triklorido kun kalia klorato:

3 + ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$3 +

Sintezo 4

• Traktado de fosfora kvinoksido kun fosfora kvinklorido:

3 + ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}}$5

Sintezo 5

• Interagado de fosfora triklorido, sulfura duoksido kaj klorgaso:

++ ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}}$+

Sintezo 6

• Per traktado de fosfino, kloro kaj oksigeno:

2 +6 + ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}}$2 +6

Sintezo 7

• Interagado de fosfora triklorido kun oksigeno:

2 +${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$2

Reakcioj

Reakcio 1

• Per hidrolizo ĝi formas kloridan acidon kaj fosfatan acidon

+3 ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+3

Reakcio 2

• Kun alkoholoj ĝi donas esterajn fosfatojn:

+3 ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+3

Reakcio 3

• Preparado de fosforila triamido aŭ fosforamido per interagado de fosforila klorido kun amoniako:

+3${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}}$+3

Vidu ankaŭ

• Fosfora kvinoksido
• Fosfora triklorido
• Fosfora tribromido
• Fosfora trifluorido
• Tiofosforila bromido
• Tiofosforila fluorido
• Tiofosforila jodido
• Tiofosforila klorido
• Fosforila bromido
• Fosforila jodido
• Fosforila fluorido

Literaturo

• Sigma Aldrich
• Human Metabolome Data Base
• The Pyrimidines
• The Pyrazines
• The Chemistry of Nonaqueous Solvents VB
• Science of Synthesis: Houben-Weyl Methods of Molecular Transformations

Referencoj

1. Merck Millipore

• Kategorio Fosforila klorido en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).