Fosfora trifluorido

Fosfora trifluorido aŭ PF₃ estas neorganika kombinaĵo de fosforo kaj fluoro, senkolora, senodora, volatila, kaj alte toksa gaso kiu reakcias kun la akvo. Ĝia ĉefa uzo estas kiel liganto em metalkompleksaĵoj. Kiel liganto, ĝi similas al la karbona unuoksido kiu formas plurajn metalkarbonilaĵojn (=CO), kaj efektive ĝia tokseco kuŝas en la fakto ke ĝia molekulo ligiĝas al la fero de la hemoglobino laŭ simila maniero kiel la karbona unuoksido.

Fosfora trifluorido
Plata kemia strukturo de la Fosfora trifluorido
Tridimensia kemia strukturo de la Fosfora trifluorido
Alternativa(j) nomo(j)
Trifluoro-fosfano Trifluorido de fosforo
Kemia formulo	PF3
CAS-numero-kodo	7783-55-3
ChemSpider kodo	56416
PubChem-kodo	62665
Merck Index	15,7471
Fizikaj proprecoj
Aspekto	senkolora senodora volatila gaso
Molmaso	87,969 g·mol−1
Denseco	3,907g cm−3
Fandpunkto	-151,5  °C[1]
Bolpunkto	-101,8  °C
Solvebleco	Akvo:reakcias
Mortiga dozo (LD50)	18 mg/kg (buŝe)
Sekurecaj Indikoj
Riskoj	R14 R26/28 R35 R48/20
Sekureco	S7/8 S26 S36/37/39 S45
Pridanĝeraj indikoj
Danĝero T+ Venena Xn Noca por la sano
GHS Damaĝo Piktogramo
GHS Signalvorto	Damaĝa substanco
GHS Deklaroj pri damaĝoj	H280, H314, H330, H331
GHS Deklaroj pri antaŭgardoj	P260, P261, P264, P271, P280, P284, P301+330+331, P303+361+353, P304+340, P305+351+338, P310, P311, P320, P321, P363, P403+233, P405, P410+403, P501[2]
Escepte kiam indikitaj, datumoj estas prezentataj laŭ iliaj normaj kondiĉoj pri temperaturo kaj premo (25  °C kaj 100 kPa)

Sintezoj

Sintezo 1

• Preparado per duobla interŝanĝo de fosfora triklorido kaj arsena triklorido:

+ ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{}]{}}\,}}}$+

Sintezo 2

• Preparado per interagado de la fosfora triklorido kaj zinka fluorido:

2 +3 ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$2 +3

Sintezo 3

• Sintezo per traktado de fosfora triklorido kaj fluorida acido:

+3 ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+3

Sintezo 4

• Preparado ekde la bazaj produktoj: fluoro kaj fosforo:

2 +3 ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$2

Reakcioj

Reakcio 1

• Kromia heksafluoro-fosfino povas prepariĝi ekde la kromia dubenzeno:

6 + ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+2

Reakcio 2

• Trifluoro fosfano reakcias kun akvo donante fosfonatan acidon kaj fluoridan acidon:

+3 ${\displaystyle {\mathsf {{\xrightarrow[{\,}]{}}\,}}}$+3

Literaturo

• Nature
• Youtube
• The Chemistry of Phosphorus: Pergamon Texts in Inorganic Chemistry
• The Chemistry of Fluorine: Comprehensive Inorganic Chemistry
• General Chemistry: Media Enhanced Edition
• Transition Metal Complexes of Phosphorus, Arsenic & Antimony Ligands^{[rompita ligilo]}

Referencoj

1. Chemical Book
2. Pubchem

• Kategorio Fosfora trifluorido en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri kemio. Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).