prowadzić

Old Polish

Etymology

Borrowed from Old Czech *prováděti (modern Czech provádět, from pro- + Proto-Slavic *voditi. First attested in 1412.

Pronunciation

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /prɔvad͡ʑit͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /prɔvad͡ʑit͡ɕ/

Verb

prowadzić impf

1. (attested in Greater Poland) to lead (to bring someone to a designated destiation)
   • 1882 [End of the fifteenth century], Emil Kałużniacki, editor, Kleinere altpolnische Texte aus Handschriften des XV. und des Anfangs des XVI. Jahrhunderts‎, page 290:

     O panye Ihu Kriszczye, kthorysz na sząd godzyny szoszthy byl provadzon

     [O panie Jezu Kryście, ktoryś na sąd godziny szosty był prowadzon]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 43r:

     Ducere leyten oder furen vyescz vel provądzycz

     [Ducere leyten oder furen wieść vel prowadzić]

2. to lead into
   • 1868 [1448], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎, volume XIV, page 260:

     Nobilis Paschko... restituere debet hominem Chacz fugittivum nobili Johanni..., qui (sc. Chacz) fugit ab eo... Hominem ad terciam diem restituat (sc. Paschko) et in duabus septimanis prowadzyczz

     [Nobilis Paszko... restituere debet hominem Hacz fugittivum nobili Johanni..., qui (sc. Hacz) fugit ab eo... Hominem ad terciam diem restituat (sc. Paszko) et in duabus septimanis prowadzić]

3. (reflexive with się, attested in Greater Poland) to leave some place
   • 1960 [1412], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty pyzdrskie, volume II, number 357, Pyzdry:

     Jaco Potr[t] bil Micolaiewim... soltissem y posedl, y prowadzil sø s gego dzedziny

     [Jako Piotr[t] był Mikołajewym... sołtyszem i poszedł, i prowadził się s jego dziedziny]

Derived terms

nouns

• prowadzenie

 

verbs

• doprowadzić pf
• odprowadzić pf, otprowadzać impf
• przeprowadzić pf, przeprowadzać impf
• przyprowadzić pf
• wprowadzić pf
• wyprowadzić pf

 

Related terms

verbs

• wodzić impf

 

Descendants

• Polish: prowadzić
  • → Kashubian: prowadzëc
  • → Slovincian: prôwadzëc
• Silesian: prowadzić

References

• Boryś, Wiesław (2005) “prowadzić”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “prowadzić”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “prowadzić”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “prowadzić”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “prowadzić”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

Etymology

Inherited from Old Polish prowadzić.

Pronunciation

• IPA^(key): /prɔˈva.d͡ʑit͡ɕ/
• (Middle Polish) IPA^(key): /prɔˈva.d͡ʑit͡ɕ/

• Audio 1, prowadzić:

  (file)

• Audio 2, prowadzić się:

  (file)

• Rhymes: -ad͡ʑit͡ɕ
• Syllabification: pro‧wa‧dzić

Verb

prowadzić impf (frequentative prowadzać)

1. (transitive) to lead (to guide a person or animal)

   Synonyms: przeprowadzać, wieść

2. (transitive) to drive (to be the conductor of a vehicle)

   Synonym: kierować

3. (transitive, dance) to lead (to guide or conduct a dance with a partner) [with w (+ locative) ‘in what dance’]

   Synonym: kierować

4. (transitive) to lead, to guide (to give motion to a particular object) [with instrumental ‘with what’]
5. (transitive, of doors or paths, etc.) to lead (to constitute an access or passage to some place or in some direction)

   Synonyms: biec, iść, wieść

   Ścieżka prowadziła do lasu. ― The path went to the woods.

6. (transitive) to lead, to guide (to mark out the course or location of the facility under construction)

   Synonyms: ciągnąć, przeprowadzać

7. (transitive) to lead, to conduct (to be the leader of, to guide, to manage)

   Synonym: zarządzać

8. (transitive) to conduct (to carry out i.e. a conversation)

   Synonym: przeprowadzać

9. (transitive) to keep (to create some text or document by systematically enlarging or supplementing it over a long period of time)
10. (intransitive) to lead (to be better than; to have more points than) [with instrumental ‘by how much/many (points)’ and z (+ instrumental) ‘against whom’ and w (+ locative) ‘in what (activity)’]
11. (transitive, sports) to lead (to be ahead of e.g. in a race)
12. (intransitive) to lead to (to result in something; to be the cause of) [with do (+ genitive) ‘to what’]

    Near-synonym: powodować

13. (transitive, mathematics) to draw a line correctly (Is there an English equivalent to this definition?)
14. (transitive, botany) to guide (to give the plant a planned shape, size and form through special care treatments)
15. (transitive, film, literature) to direct (to give a specific course to the plot of a literary or film work)
16. (transitive, music, of instruments) to lead (to emphasize the main motif of a composed or performed piece of music)
17. (transitive, obsolete) to rear; to guide (to influence someone's behaviour)

    Synonym: wychowywać

18. (transitive, obsolete) to deliver, to carry (to cause something to go somewhere)
19. (transitive, obsolete) to pull strings for

    Synonym: protegować

20. (transitive, obsolete) to derive

    Synonyms: wyprowadzać, wywodzić

21. (transitive, obsolete, hunting, of pointer dogs) to follow fleeing birds so as not to startle them
22. (reflexive with się) to lead each other, to lead one other (holding each other's hands, to follow one another somewhere) [with z (+ instrumental) ‘with whom’]
23. (reflexive with się) to go out (to keep close contact with and go with to public places) [with z (+ instrumental) ‘with whom’]
24. (reflexive with się, literary) to conduct oneself (to perform actions seen as either approrpriate or inappropriate) [with z (+ instrumental) ‘with whom’]
25. (reflexive with się, of cars) to handle; to be driven
26. (reflexive with się, of people or animals) to be led, to be guided
27. (reflexive with się, Middle Polish) to walk together
28. (reflexive with się, Middle Polish, of conversations) to be conducted

Conjugation

Conjugation of prowadzić impf
	person	singular			plural
		masculine	feminine	neuter	virile	nonvirile
infinitive		prowadzić
present tense	1st	prowadzę			prowadzimy
	2nd	prowadzisz			prowadzicie
	3rd	prowadzi			prowadzą
	impersonal	prowadzi się
past tense	1st	prowadziłem, -(e)m prowadził	prowadziłam, -(e)m prowadziła	prowadziłom, -(e)m prowadziło	prowadziliśmy, -(e)śmy prowadzili	prowadziłyśmy, -(e)śmy prowadziły
	2nd	prowadziłeś, -(e)ś prowadził	prowadziłaś, -(e)ś prowadziła	prowadziłoś, -(e)ś prowadziło	prowadziliście, -(e)ście prowadzili	prowadziłyście, -(e)ście prowadziły
	3rd	prowadził	prowadziła	prowadziło	prowadzili	prowadziły
	impersonal	prowadzono
future tense	1st	będę prowadził, będę prowadzić	będę prowadziła, będę prowadzić	będę prowadziło, będę prowadzić	będziemy prowadzili, będziemy prowadzić	będziemy prowadziły, będziemy prowadzić
	2nd	będziesz prowadził, będziesz prowadzić	będziesz prowadziła, będziesz prowadzić	będziesz prowadziło, będziesz prowadzić	będziecie prowadzili, będziecie prowadzić	będziecie prowadziły, będziecie prowadzić
	3rd	będzie prowadził, będzie prowadzić	będzie prowadziła, będzie prowadzić	będzie prowadziło, będzie prowadzić	będą prowadzili, będą prowadzić	będą prowadziły, będą prowadzić
	impersonal	będzie prowadzić się
conditional	1st	prowadziłbym, bym prowadził	prowadziłabym, bym prowadziła	prowadziłobym, bym prowadziło	prowadzilibyśmy, byśmy prowadzili	prowadziłybyśmy, byśmy prowadziły
	2nd	prowadziłbyś, byś prowadził	prowadziłabyś, byś prowadziła	prowadziłobyś, byś prowadziło	prowadzilibyście, byście prowadzili	prowadziłybyście, byście prowadziły
	3rd	prowadziłby, by prowadził	prowadziłaby, by prowadziła	prowadziłoby, by prowadziło	prowadziliby, by prowadzili	prowadziłyby, by prowadziły
	impersonal	prowadzono by
imperative	1st	niech prowadzę			prowadźmy
	2nd	prowadź			prowadźcie
	3rd	niech prowadzi			niech prowadzą
active adjectival participle		prowadzący	prowadząca	prowadzące	prowadzący	prowadzące
passive adjectival participle		prowadzony	prowadzona	prowadzone	prowadzeni	prowadzone
contemporary adverbial participle		prowadząc
verbal noun		prowadzenie

Derived terms

nouns

• prowadnica
• prowadnik
• prowadząca
• prowadzący
• prowadzenie
• prowadzony

 

proverbs

• wszystkie drogi prowadzą do Rzymu

 

verbs

• doprowadzić pf, doprowadzać impf
• naprowadzić pf, naprowadzać impf
• odprowadzić pf, odprowadzać impf
• oprowadzić pf, oprowadzać impf
• podprowadzić pf, podprowadzać impf
• poprowadzić pf
• przeprowadzić pf, przeprowadzać impf
• przyprowadzić pf, przyprowadzać impf
• rozprowadzić pf, rozprowadzać impf
• sprowadzić pf, sprowadzać impf
• uprowadzić pf, uprowadzać impf
• wprowadzić pf, wprowadzać impf
• współprowadzić impf
• wyprowadzić pf, wyprowadzać impf
• zaprowadzić pf, zaprowadzać impf

 

verbs

• prowadzić na pasku impf
• prowadzić prostą drogą impf
• prowadzić za rękę impf
• prowadzić życie impf

 

Related terms

adjective

• prowadniczy

 

verbs

• wodzić impf

 

Descendants

• → Kashubian: prowadzëc
• → Slovincian: prôwadzëc

Trivia

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), prowadzić is one of the most used words in Polish, appearing 42 times in scientific texts, 42 times in news, 34 times in essays, 20 times in fiction, and 14 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 152 times, making it the 376th most common word in a corpus of 500,000 words.^[1]

References

1. Ida Kurcz (1990) “prowadzić”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 440

Further reading

• prowadzić in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• prowadzić in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “prowadzić”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “prowadzić się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “PROWADZIĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2011 March 25
• “PROWADZIĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 12.02.2009
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “prowadzić”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “prowadzić”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “prowadzić”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 1032
• prowadzić in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego