From Wikipedia, the free encyclopedia
C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś |
Artéccol in dialètt mudnés
Al scarafàś o scaravàś (Blattodea, scarafaggio in italiàn) 'l è 'n insèt ch'al viṿ in tut al mónd a part i pòi e in di pòst ad sóvar di dū-mila mètar. Ch'al bestiulìni chè i s divìdan in piò ad 4.000 spéci e in 6 famìji.
Al blati i èṅ 'd insèt pìcui (da 3 a 8 cm) e cun di culōr anònim (négar, maròṅ). I scarafàś i gh'aṅ du anténi lunghi in sla tèsta fati a fìl. I òć dal vòlti i n gh'ènan minga ma quànd i gh'è i èṅ dimóndi śvilupâ. Al ganàsi i èṅ curti e rubùsti.
Dagnóra tut i scarafàś i èṅ di fitòfag (i màgnan di vegetài faghénd lōr di dan), di unìvur (i màgnan da tut) e di sapròfag (a gh piaś la ròba marsa e ch'la pusa). Sōl na quàlc vòlt i pōlan anc èsar carnìvur.
La gint la batéśa i scarafàś cuma 'd insèt malnét e muśnènt e ch'i faṅ scarésa e schiva.
I scarafàś i pōlan far dū tip ad dan:
I scarafàś i pàsan dimóndi da spés par di ambînt minga pulî par spustàr-as (canaléti, tub, lìcit, rusc, etc...) e par cal mutìṿ lè i stràmn'n i gèrm dapartùt. Pò a gh'è anc da dir che cal bèsti lè i gh'aṅ al brut visi ad vumitàr mént'r i èṅ drē a magnàr quèl e anc ad cagàr-'g insìma. Al magnàr acsè cuntaminâ al pōl tacàr dal maladìi a 'l óm cuma l'epatît A, la salmunelóśi, la pòlio, al cagaròt e la malatìa dal legiunàri.
anatra | barbagianni | bue | pidocchio | bigattino | biscia / serpe | baco da seta / bombice | rospo | cane | cappone | cavallo | capra | cuculo | coniglio | cornacchia | asino | ape | formica | gallo | gallina | gatto | gazza | grillo | lupo | ramarro | lepre | chiocciola / lumaca | lucertola | maiale | mosca | merlo | mulo | talpa | porcellino | oca | pipistrello | topo / sorcio / ratto | farfalla | passero | pettirosso | pecora | piccione / colombo | pulce | ragno | rana / ranocchio | riccio | rondine | scarafaggio | cinghiale | tignola / tarma | tarlo | tafano | tacchino | vacca | volpe | cicala | zanzara | civetta
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.