Τζούρατζ Α΄ Μπάλσιτς

Ο Τζούρατζ, σερβικά κυριλλικά: Ђурађ Балшић‎‎ / Đurađ Balšić, ελλην.: Γεώργιος, γνωστός και ως Τζούρατζ Α΄, σερβ.: Ђурађ I / Đurađ I (άκμασε 1362-1378) ήταν κύριος της Ζέτας μεταξύ 1362 και 13 Ιανουαρίου 1378. Ήταν ο μεγαλύτερος από τους τρεις γιους του Μπάλσα Α΄, και ανήκε στον Οίκο των Μπάλσιτς.

Τζούρατς Α΄ Μπάλσιτς
Γενικές πληροφορίες
Θάνατος	13  Ιανουαρίου 1378 Σκόδρα
Χώρα πολιτογράφησης	Σερβία
Θρησκεία	Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Σερβικά
Πληροφορίες ασχολίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Τεοντόρα Ντράγκας
Τέκνα	Κονσταντίν Μπάλσιτς Γιεβντοκίγια Μπάλσιτς
Γονείς	Μπάλσα Α΄
Αδέλφια	Στρατσιμίρ Μπάλσιτς Μπάλσα Β΄
Οικογένεια	Οίκος Μπάλσιτς
Θυρεός
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία

Ο Τζούρατζ Α΄ ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Μπάλσα, ενός μικρού ευγενή που κατείχε ένα χωριό κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Στέφαν-Ούρου Δ΄ Ντούσαν των Νεμάνιτς, αυτοκράτορα της Σερβίας (βασ. 1331–1355) και λεγόταν ότι ήταν «συγγενής με τους Nεμάνια». Η οικογένεια άρχισε να παίρνει την Κάτω Ζέτα κάποια στιγμή μετά το τέλος τού Ντούσαν το 1355. Το 1362 τα αδέλφια δολοφόνησαν τον Tzούρας Ιλίγιιτς, που κρατούσε την Άνω Ζέτα και στη συνέχεια αναγνωρίστηκαν ως επαρχιακοί άρχοντες (oblastni gospodari) της Ζέτα σε καταστατικά του Στέφαν-Ούρου Ε΄ (βασ. 1355–1371).

Το 1363 ο Τζούρατζ Α΄ κήρυξε τον πόλεμο εναντίον των Tόπιας, μίας Αλβανικής οικογένειας ευγενών, που έλεγχε τη βόρεια Αλβανία. Οι Mαταράνγκος, μία Αλβανική οικογένεια ευγενών, που έλεγχε τη νότια Αλβανία, συμμάχησαν με τους Μπάλσιτς ως αποτέλεσμα μίας διαμάχης με τους Tόπιας στο νότο. Την άνοιξη του 1364, ο Kάρλο Τόπια αιχμαλώτισε τον Τζούρατζ Α΄ λόγω αψιμαχίας, τερματίζοντας τη συμμετοχή της Ζέτα στον πόλεμο. Ο Τζούρζτα κρατήθηκε αιχμάλωτος μέχρι το 1366, όταν η Δημοκρατία της Ραγκούσας μεσολάβησε για την ειρήνη και επέτυχε την απελευθέρωσή του. Το 1367 ο Τζούρατζ Α΄ αναφέρεται ως ο «βαρόνος της παράκτιας Σερβίας».

Τον Ιανουάριο του 1368, ένα έγγραφο της Ραγκούζας αναφέρει ότι οι τρεις αδελφοί Μπάλσιτς: Στρατσίμιρ, Τζούρατζ Α΄ και Μπάλσα Β΄, προετοιμάζοντο για μία εκστρατεία εναντίον του Kάρλο Τόπια. Είχαν στρατοπεδεύσει στον ποταμό Μάτι, από τον οποίο τα εδάφη του Κάρλο βρίσκοντο νότια. Οι μάχες ήταν προφανώς μικρής κλίμακας, καθώς δύο μήνες αργότερα, ο Κάρλο δεν είχε καμία δυσκολία να καταλάβει το Δυρράχιον από τους Καπετίδες-Ανζού της Νάπολης.^[1]

Για να εξασφαλίσουν την κυριαρχία τους, οι αδελφοί Μπάλσιτς (ιδιαίτερα ο Τζούρατζ και ο Μπάλσα Β΄) ήταν ήδη το 1369 έτοιμοι να μεταστραφούν από την Ορθοδοξία στον Καθολικισμό.^[2] Σύμφωνα με τον Φάιν (1994) τα αδέλφια ασπάστηκαν το νέο δόγμα, για να προωθήσουν τις παράκτιες φιλοδοξίες τους το 1368 ή στις αρχές του 1369. ^[3] Ασπάστηκαν τον Καθολικισμό επίσημα το 1369.^[4]

Ελπίζοντας να αποκτήσει την επικυριαρχία της πόλης, ο Τζούρατζ Α΄ είχε ξεκινήσει πόλεμο εναντίον του Κότορ το 1368. Το Κότορ, ως αποτέλεσμα του πολέμου, υπέστη οικονομική παρακμή. Η αποδοχή της κυριαρχίας της Ζέτας δεν θα βοηθούσε ούτε το Κότορ οικονομικά. Το Κότορ αντιστάθηκε στην επίθεση του Τζούρατζ Α΄, αφού είδε την πόλη του Μπαρ να πληρώνει ετήσιο φόρο 2.000 δουκάτων στο Τζούρατζ Α΄, πληρώνοντας προηγουμένως 100 πέρπερς υπό Σερβική αυτοκρατορική κυριαρχία, αναμένοντας την ίδια μοίρα για το Kότορ. Το Κότορ ζήτησε βοήθεια από τον Νικόλα Αλτομανόβιτς, αλλά μετά τη μεγάλη ήττα του στο Κοσσυφοπέδιο, μπόρεσε να προσφέρει ελάχιστη βοήθεια. Το Κότορ ζήτησε βοήθεια από τον αδύναμο Στέφαν-Ούρο Ε΄ και τη Βενετία. Κανένας από τους δύο δεν παρείχε μεγάλη βοήθεια, καθώς η Βενετία ανησυχούσε ότι μόνο τα πολεμικά πλοία της βρίσκονταν στην Αδριατική. Στην πραγματικότητα, η Βενετία έγραψε στον Ούρος Ε΄ το 1368, παραπονούμενη ότι τα ένοπλα πλοία της Σερβίας βρίσκοντο στην Αδριατική, αναφέροντας ότι τα έχουν στο λιμάνι τους οι πόλεις Μπαρ, Μπούντβα και Ουλτσίνγι. Είχαν επίσης δηλώσει, ότι αυτό ήταν επιπλέον παραβίαση της Βενετο-σερβικής συνθήκης και απείλησαν ότι θα αντιμετωπίσουν τα πλοία ως πειρατικά πλοία. Ωστόσο, ο Ούρος Ε΄ απάντησε σε αυτή την επιστολή, δηλώνοντας ότι τα πλοία για τα οποία παραπονιόταν η Βενετία ανήκαν στον Τζούρατζ Α΄ Μπάλσιτς, κύριο της Ζέτας.

Ο Στέφαν-Ούρος Ε΄ ήταν δυσαρεστημένος με τις ενέργειες του Τζούρατζ Α΄, καθώς στράφηκαν εναντίον του Kότορ, το οποίο βρισκόταν υπό την επικυριαρχία του Ούρος Ε΄. Καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι ο Τζούρατζ Α΄ ήταν επαναστάτης, το σερβικό δικαστήριο δεν ανέλαβε καμία ευθύνη για τις ενέργειες του Τζούρατζ Α΄, που θα μπορούσαν να παραβιάσουν τη Βενετο-σερβική συνθήκη.

Το 1369 ο Τζούρατζ Α΄ πολιόρκησε το Κότορ, το οποίο, χωρίς άλλη επιλογή, στράφηκε στο βασίλειο της Ουγγαρίας για υποστήριξη και αναζήτησε την ουγγρική επικυριαρχία. Η Ουγγαρία έστειλε έναν ευγενή από το Ζάνταρ για να κρατήσει το Κότορ. Αυτή η ενέργεια μόνο αύξησε τα προβλήματα του Κότορ, καθώς έχασε τα εμπορικά του προνόμια με τη Σερβία για ένα διάστημα, προκαλώντας μεγαλύτερη οικονομική αναταραχή στο Κότορ. Μέχρι την άνοιξη του 1370, πιθανώς με βενετική μεσολάβηση, ο Τζούρατζ Α΄ είχε συνάψει ειρήνη με το Κότορ. Ωστόσο, την ίδια χρονιά, ο Νικόλα Αλτομάνοβιτς επιτέθηκε στο Κότορ.^[1]

Η Ζέτα την εποχή των Στρατσίμρ και Τζούρατζ Α΄ Μπάλσιτς (1372-1378). α) Το έδαφος του Μπάλσιτς ; β) Προσωρινές κτήσεις

Το 1371 ο Τζούρατζ Α΄ ανακοίνωσε στη Δημοκρατία της Ραγκούσας ότι ο ίδιος, ο Βουκάσιν Mρνγιαβτσέβιτς και ο γιος εκείνου Mάρκο, μαζί με τους στρατούς τους, βρίσκοντο στο Σκούταρι, προετοιμάζοντας μία επίθεση στον Nικόλα Αλτομανόβιτς. Η Ραγκούσα βοήθησε την εκστρατεία τους παρέχοντας πλοία για τη μεταφορά ανδρών και προμήθειες, καθώς η εκστρατεία τους ήταν προς το συμφέρον της Ραγκούσας. Ωστόσο, η εκστρατεία δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, καθώς ο Βουκάσιν και ο Mάρκo πήγαν να βοηθήσουν τον αδελφό του Βουκάσιν, Γιόβαν-Ούγκλιεσα σε μία εκστρατεία κατά των Τούρκων, η οποία κατέληξε σε ολοκληρωτική καταστροφή: ο Βουκάσιν, ο Ουγκλιέσα και ο στρατός τους εξοντώθηκαν στη μάχη τού ποταμού Mαρίτσα (Έβρου). Ο Σέρβος πρίγκιπας Λάζαρ Χρεμπλιανόβιτς και ο Βόσνιος μπαν Tβρτκτο Α΄ συμμάχησαν, για να νικήσουν τον Nικόλα Aλτομανόβιτς. Απελπισμένος για έναν ισχυρό σύμμαχο, ο Aλτομανόβιτς ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με τον Τζούρατζ Α΄. Οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν, ότι κατά την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων ο Τζούρατζ Α΄ κέρδισε τις πόλεις Tρεμπίνγιε, Koνάβλε και Ντρατσεβίτσα (Χέρτσεγκ Νόβι) από τον Aλτομανόβιτς, πιθανώς μία δωροδοκία για να παραμείνει ουδέτερη στον πόλεμο. Ωστόσο άλλοι ιστορικοί ακολουθούν την αφήγηση του Mαύρο Oρμπίνι και υποστηρίζουν ότι ο Τζούρατζ Α΄ δεν συνήψε ποτέ μία τέτοια συμφωνία, αλλά κατέκτησε ο ίδιος τις πόλεις που κέρδισε από τη συμφωνία μετά την ήττα του Aλτομανόβιτς το 1373.^[1]

Στις 30 Νοεμβρίου 1373 ^[5] ή 1375 ^[6] οι αδελφοί Μπάλσιτς εξέδωσαν ένα διάταγμα στη Δημοκρατία της Ραγκούσα, που επιβεβαίωνε τους νόμους τού αυτοκράτορα Στέφαν-Ούρος Ε΄ και έδινε προνόμια στους Ραγκούσιους εμπόρους, συμπεριλαμβανομένων των επιβληθέντων φόρων. Περιλάμβανε επίσης μία μοναδική ρήτρα, που αναγνώριζε την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Σερβικής αυτοκρατορίας, παρά το γεγονός ότι αυτή ήταν χωρίς αυτοκράτορα για χρόνια και οποιαδήποτε μορφή ισχυρής συγκεντρωτικής εξουσίας. Επίσης περιλάμβανε μία σημείωση, ότι αν κάποιος γινόταν ο νέος κυρίαρχος αυτοκράτορας των Σέρβων και της σερβικής αριστοκρατίας και των γαιών (ако тко буде цар господин Србљем и властелом у земљи српској), όλα τα σημεία θα μεταφέροντο από τους Μπάσλσιτς σε αυτόν. Μάρτυρας ήταν το λογοθέτης του Τζούρατζ Α΄, Βίτκο, καθώς και ο Ντράγκας Κασάτσιτς.^[7][8]

Το 1375, ο Λάζαρ Χρεμπλιανόβιτς και ο Τζούρατζ Α΄ συγκάλεσαν την κρατική συνέλευση (sabor) κατά την οποία ο Γιεφρέμ επιλέχθηκε ως Σέρβος Πατριάρχης.^[2]

Μετά τη μάχη τού ποταμού Μαρίτσα, ο Μάρκο, γιος του Βουκάσιν Μρνγιαβτσέβιτς, στέφθηκε βασιλιάς και κέρδισε τα εδάφη τού πατέρα του. Ωστόσο, η φιλία του με τους Μπάλσιτς σύντομα κατέρρευσε. Αυτό ήταν αποτέλεσμα του Τζούρατζ Α΄, το 1371, που έδιωξε την πρώτη του σύζυγο Oλιβέρα, την αδελφή του Mάρκο, και πήρε το Πρίζρεν από τον Mάρκo. Ο Λάζαρ Χρεμπελιάνοβιτς, πρίγκιπας της Σερβίας της Μοραβίας, κατέλαβε την Πριστίνα την ίδια χρονιά. Ο Τζούρατζ Α΄ πήρε τον Pετς έναν χρόνο αργότερα, απογυμνώνοντας τα περισσότερα από τα εδάφη του Mάρκo βόρεια του όρους Σαρ.^[1]

Ο Τζούρατζ Α΄ απεβίωσε στις 13 Ιανουαρίου 1378 στο Σκάνταρ. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες καταλήγουν τώρα στο συμπέρασμα, ότι ο Τζούρατζ Α΄ απεβίωσε το 1379 και όχι το 1378. Η κυριαρχία της Ζέτας πέρασε στον μικρότερο αδελφό του, Μπάλσα Β΄. Το τέλος του Τζούρατζ Α΄ προκάλεσε μεγάλη αναταραχή μεταξύ των γειτόνων της Zέτα. Ο Τβρτκo Α΄ μπαν της Βοσνίας προσάρτησε τα εδάφη του Τζούρατζ Α΄ που συνόρευαν με τη Ράγκουσα το 1377, μαζί με τα υπόλοιπα παράκτια εδάφη του Τζούρατζ Α΄ μεταξύ τού κόλπου τού Κότορ και της γης, που είχε προηγουμένως προσαρτηθεί το 1377 τη στιγμή του τέλους του. Ο Tβρτκo εξασφάλισε αυτές τις κτήσεις μέσω τού τέλους τού Τζούρατζ Α΄, χωρίς να ανησυχεί για οποιαδήποτε αντεπίθεση.

Ο Βουκ Μπρανκόβιτς άδραξε επίσης αυτή την ευκαιρία, για να κερδίσει τη γη του Τζούρατζ Α΄. Ο Μπρανκόβιτς έστειλε τις δυνάμεις του στη Μετοχίγια και κατέλαβε την Πρίζρεν, μαζί με τις υπόλοιπες κτήσεις του Τζούρατζ Α΄ στην περιοχή.^[1]

Τίτλοι

• gospodin (господин, «κύριος»).^[9]
• "παράκτιος βαρόνος της Σερβίας" ( приморски барон Србије ), 1367.^[10]

Οικογένεια

Νυμφεύτηκε με δύο γυναίκες: πρώτα με την Oλιβέρα Mρνγιαβτσέβιτς (κόρη του Βουκάσιν συμβασιλιά της Σερβίας) πριν από το 1364 και μετά με τη Θεοδώρα Ντεγιανόβιτς (κόρη του δεσπότη Ντεγιάν) μετά το 1371. Είχε τα εξής τέκνα:

• Γιελισαβέτα απεβ. 1443.
• Γκογισλάβα / Γκοϊσάβα απεβ. 1398, παντρεύτηκε τον Ράντιτς Σανκόβιτς, κύριο των Νεβεσίνγιε, Ποπόβο Πόλγε και Κονάβλι.
• Eυδοκία (Jevdokija), παντρεύτηκε τον Ησαύ ντε' Μπουοντελμόντι, δεσπότη της Ηπείρου.
• Κονσταντίν (Košta) απεβ. 1402, τοπικός κύριος στη Ζέτα.
• (νόθος) Τζούρατζ. Ο γιος του:
  • Στέφαν Στρεζ Μπάλσιτς νυμφεύτηκε τη Βλαγίκα Καστριότι (αδελφή του Σκεντέρ-μπεη) και απέκτησε δύο γιους, τον:
    • Iβάν και τον
    • Γκόγικο, που το 1444 ήταν μεταξύ των ιδρυτών της Ένωσης του Λέζε (Lezhë).^[11][12]

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Fine 1994
2. Istorija srpske državnosti. 1. SANU. 2000. σελ. 245.
3. Fine 1994, σελ. 388.
4. Recueil des travaux de la Faculté de philosophie: Les sciences historiques. 18. Univerzitet. 1994. σελ. 159.
5. Sima M. Ćirković (2004). Srbi među evropskim narodima. Equilibrium. ISBN 9788682937043. Балшићи су 1373. године преносећи на себе дубровачки годишњи трибут од 2.000 перпера обећавали да ће ослободити град те обавезе „ако ко буде цар, господин Србљем и зе- мљи српској".
6. Radovan Samardžić (1982). Istorija srpskog naroda: Doba borbi za očuvanje i obnovu države 1371-1537. Srpska knjiiževna zadruga. ...од 30. новембра 1375. једна је одредба — o »српском дохоткух— условљена обнављањем Српског Царства, јер тај доходак Дубровчани неће плаћати Ђурђу »ако тко буде цар господин Србљем и властелом у земљи српској«“, ...
7. Nemirno doba srpskog srednjeg veka, Vlastela srpskih oblasnih gospodara. Marko Šuica, Belgrade, 2000.
8. Љубомир Максимовић· Историјски институт у Београду (2008). Византијски свет и Срби. Историјски институт. σελ. 96. ISBN 9788677430726.
9. Slavko Gavrilović (1981). Istorija srpskog naroda. 2. Srpska književna zadruga. σελ. 34.
10. Miroslav Luketić (1966). Budva, Sv. Stefan, Petrovac. Turistički savez. σελ. 54. За заповједника Будве са титулом „приморски барон Србије" јавља се 1367. године Ђурађ Балшић.
11. Gopčević, Spiridon (1914). Geschichte von Montenegro und Albanien (στα Γερμανικά). Gotha: F.A. Perthes. σελ. 460. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2012. Bezüglich der Strez herrscht Verwirrung. Hopf macht Ivo und Gojko BalSid zu Söhnen des Stefan Strez, welcher Vlajka Kastriota geheiratet hätte und Sohn des Gjuragj Balšić gewesen wäre, eines Bastards des Gjuragj I.
12. Musachi, John (1515). «Brief Chronicle on the Descendants of our Musachi Dynasty». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Σεπτεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2011. To the fourth sister, Lady Vlaica, who was married to Lord Balsha, was born John and Coico Balsha.

Πηγές

• Nicol, Donald MacGillivray (2010), The Despotate of Epiros 1267–1479: A Contribution to the History of Greece in the Middle Ages, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-13089-9
• Fine, John Van Antwerp (1994). The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor: University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-08260-5.

Fajfrić, Željko (2000) [1998]. Sveta loza Stefana Nemanje (in Serbian). Belgrade: "Tehnologije, izdavastvo, agencija Janus", "Rastko".

• Fine, John Van Antwerp (1994). The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor: University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-08260-5.

Fajfrić, Željko (2000) [1998]. Sveta loza Stefana Nemanje (in Serbian). Belgrade: "Tehnologije, izdavastvo, agencija Janus", "Rastko".