Οίκος Μπάλσιτς

Οι Μπάλσιτς, σερβικά κυριλλικά: Балшић‎‎ / Balšić, ή οι Balsha, αλβανικά: Balshaj‎‎ ^[a] ήταν μία οικογένεια ευγενών, που κυβέρνησε τη «Ζέτα και τις ακτές» (νότιο Μαυροβούνιο και βόρεια Αλβανία), από το 1362 έως το 1421, κατά τη διάρκεια και μετά την πτώση της Σερβικής αυτοκρατορίας. Ο ιδρυτής Μπάλσα ήταν ένας μικροευγενής, που κατείχε μόνο ένα χωριό κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης τού αυτοκράτορα Στέφαν-Ούρου Δ΄ Ντούσαν (Ισχυρού) (βασ. 1331–1355), και μόνο μετά το τέλος τού αυτοκράτορα οι τρεις γιοι του κέρδισαν την εξουσία στην Κάτω Ζέτα, μετά την απόκτηση των εδαφών του gospodin Ζάρκο (άκμ. 1336–1360) κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες και στη συνέχεια επεκτάθηκαν στην Άνω Ζέτα δολοφονώντας τον βοεβόδα και τον τσέλνικ Τζούρας Ιλιγίιτς (βασ. 1326–1362†). Παρόλα αυτά, αναγνωρίστηκαν ως oblastni gospodari της Ζέτας σε διατάγματα του αυτοκράτορα Σττέφαν-Ούρου Ε΄ του Αδύναμου (βασ. 1355–1371). Μετά το τέλος του Ούρου Ε΄ (1371), η οικογένεια διαφώνησε με τους Mρνγιαβτσέβιτς, οι οποίοι έλεγχαν τη Μακεδονία. Το 1421, ο Μπάλσα Γ΄, μετά το τέλος του, πέρασε την εξουσία της Ζέτας στον θείο του, δεσπότη Στέφανο Λαζάρεβιτς τον Υψηλό.

O θυρεός των Μπάλσιτς.

Προέλευση

Υπήρξαν εικασίες για την προέλευσή τους, που κάποιοι θεωρούν άγνωστη. ^{[1] [2]} Εκτός από την εξιστόρηση τού Μαύρο Ορμπίνι, δεν υπάρχουν άλλες αναφορές για την προέλευσή τους. ^[3] Υπάρχουν αποσπασματικοί ισχυρισμοί, ότι κατάγονται από τον «αυτοκράτορα Νεμάνιτς». ^[3] Υπήρξαν διάφορες απόψεις για την καταγωγή της οικογένειας. ^[4]

Σύμφωνα με τη σύγχρονη μελέτη, οι Λέε, Λούμπιν, Nντρέτσα, Γκαλάτυ, Mουστάφα και Σον θεωρούν τους Μπάλσα ως τοπικούς Αλβανούς άρχοντες. ^[5] Σύμφωνα με τον Mάλκομ, οι Μπαλσίτσι ήταν πιθανότατα Αλβανικής καταγωγής, που είχαν σερβοποιηθεί πολιτιστικά σε μεγάλο βαθμό. ^[6] Ο Τσιρκόβιτς κατέληξε στο συμπέρασμα, ότι είναι μη σλαβικής καταγωγής και αναφέρονται στα μεσαιωνικά σερβικά έγγραφα ως «Αρβανίτες (arbanas) άρχοντες». ^[7] Ο Χες αναφέρει τους Μπαλσίτσι ως γηγενή αλβανική οικογένεια, που απέκτησε πολιτική εξουσία μετά το 1355. ^[8] Ο Mουρζάκου λέει, ότι η οικογένεια είχε αλβανική καταγωγή. ^[9] Ο Mαντγκεάρου αναφέρει τους Μπάλσιτς ως ευγενή αλβανική οικογένεια, ωστόσο δηλώνει ότι η αλβανική καταγωγή τους είναι ασαφής, λόγω της συζήτησης για την καταγωγή της οικογένειας. ^[10] Ο Μπάρτι ^[11] θεωρεί την καταγωγή της οικογένειας Μπάλσιτς ως σερβική, ενώ ο Ρ. Eλσίε τους αναφέρει ως "πιθανώς σλαβικής καταγωγής". ^[12] Ο Γκελίχι τους θεωρεί Σερβο-μαυροβούνιους. ^[13]

Σε αρχαϊκές μαρτυρίες, ο Kαρλ Χοπφ (1832–1873) τους θεωρούσε «αναμφισβήτητα μέρος της σερβικής φυλής». ^[14] Ο Iβάν Στεπανόβιτς Γιαστέμποβ (1839–1894), Ρώσος πρόξενος στη Σκόδρα και την Πρίζρεν, όταν μιλούσε για τους Μπαλσίτσι, συνέδεε το όνομά τους με τη ρωμαϊκή πόλη Balletium (Baleč) που βρίσκεται κοντά στη σύγχρονη Σκόδρα. ^[15] Σύμφωνα με τον Σεντομίλγι Μιγιατόβιτς (1842–1934), η οικογένεια Μπάλσιτς είχε την τελική καταγωγή από τον Οίκο των Μπω (Beau) από την Προβηγκία (νοτιοανατολική Γαλλία). Από αυτή την οικογένεια ξεπήδησε μία ιταλική οικογένεια (del Balzo), και από αυτούς οι Μπαλσίτσι (Balšići) και από αυτούς μία ρουμανική οικογένεια. ^[16] Ο Σέρβος ιστορικός Βλαντίμιρ Τσορόβιτς (1885–1941) συμπέρανε, με βάση το όνομά τους, ότι είχαν ρωμαϊκή (βλαχική) καταγωγή. ^[17] Ο Κροάτης εθνολόγος Mίλαν Σούφλεϋ (1879–1931) τους ανέφερε ως «ρουμανικής και βλαχικής καταγωγής». ^[14] Ο Κροάτης γλωσσολόγος Πέταρ Σκοκ θεώρησε, ότι ήταν βλαχικής καταγωγής και η Σέρβα ιστορικός Mιλένα Γκέσιτς υποστήριξε τη θεωρία του. ^[16] Ο Τζουζέπε Γκέλσιτς διατύπωσε τη θεωρία για την προέλευση στο Η Ζέτα και η δυναστεία Μπάλσιντ: τεκμεριωμένες ιστορικές μελέτες (La Zedda e la dinastia dei Balšidi: studi storici documentati, 1899) . Η θεωρία που τους ισχυρίζεται ότι είναι απόγονοι του Φράγκου ευγενή Μπετράντ Γ΄ τού Μπω, συντρόφου του Καρόλου Α΄ των Καπετιδών-Ανζού θεωρείται εξαιρετικά απίθανη. ^{[18]  ]} Ο Γερμανός γλωσσολόγος Γκούσταβ Βάιγκαντ (1860–1930) υποστήριξε μία μικτή αλβανική-βλαχική καταγωγή, αφού σημείωσε ότι το οικογενειακό όνομα περιλαμβανόταν σε μία λίστα με πρώιμα αλβανικά επώνυμα στη Ρουμανία. ^[18]

Τα όρια των επαρχιακών Σέρβων κυρίων κατά την πτώση της Σερβικής αυτοκρατορίας (1373-1395). Η Ζέτα είναι με γκρι χρώμα.

Ιστορία

Η οικογένεια Μπάλσιτς αναφέρεται για πρώτη φορά σε ένα καταστατικό του αυτοκράτορα Στέφαν-Ούρου Ε΄, με ημερομηνία 29 Σεπτεμβρίου 1360. Σύμφωνα με τον Μαύρο Ορμπίνι (που έγραψε το 1601), ο Μπάλσα Α΄, ο επώνυμος ιδρυτής, ήταν ένας μικροευγενής, που κατείχε μόνο μία κώμη στην περιοχή της λίμνης Σκάνταρ κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του αυτοκράτορα Στέφαν-Ούρου Δ΄ Dušan (Ισχυρού) (βασ. 1331-1355). Μόνο μετά το τέλος του αυτοκράτορα, ο Μπάλσα Α΄ και οι τρεις γιοι του κέρδισαν την εξουσία στην Κάτω Ζέτα, αφού απέκτησαν τα εδάφη του gospodin Žάρκο (άκμ. 1336-1360) και σκοτώνοντας τον βοιβόντε και τσέλνικ Τζούρας Ιλιγίιτς (βασ. 1326-1362), κυρίους της Κάτω και Άνω Ζέτας αντίστοιχα. ^[19] Ο Μπάλσα Α΄ απεβίωσε την ίδια χρονιά και οι γιοι του, οι αδερφοί Μπάλσιτς, συνεχίζουν να κυβερνούν την επαρχία, που εκτείνεται στην Ποντγκόριτσα, την Μπούντβα, το Μπαρ και το Σκάνταρρ. ^[19]

Οι Μπάλσιτσι κατάφεραν να ανυψωθούν από μικροευγενείς σε επαρχιακούς άρχοντες. ^[20]

Ηγεμόνες

• Μπάλσα Α΄ (άκμ. 1360–62)
• Τζούρατζ Α΄ (1362–1378), [κύριος του] Σκάνταρ (Σκόδρα)
• Μπάλσα Β΄ (1378–1385), [κύριος των] Σκάνταρ καιd Ντρας (Δυρράχιου)
• Τζούρατζ Β΄ (1385–1403), [κύριος των] Σκάνταρ, Μπούντβα, Ποντγκορίτσα, Ντρατς, Ντρίβαστ και Λγιές (Λέζα), autokrat της Ζέτας και των ακτών
• Μπάλσα Γ΄ (1403–1421), [κύριος του] Μπαρ

Οικογενειακό δέντρο

Μπάλσα Α΄ κύριος στη Ζέτα ΟΙΚΟΣ ΜΠΑΛΣΙΤΣ

Στρατσίμιρ κύριος της Ζέτας

Τζούρατζ Α΄ κύριος της Ζέτας

Βογισλάβα σύζ. Κάρολος Τόπια πρίγκιπας της Αλβανίας

Μπάλσα Β΄ κύριος της Κάτω Ζέτας

Τζούρατζ Β΄ κύριος της Ζέτας & της Ακτής σύζ. Γιελένα Λαζάρεβιτς

2.Κονσταντίν κύριος του Κρούγιε

Γιεβντοκίγια σύζ. Ησαύ Μπουοντελμόντι δεσπότης Ηπείρου

(νόθος) Τζούρατζ

Ελένα Τόπια σύζ.1.Μάρκο Μπαρμπαρίγκο

Νικήτα Τόπια σύζ. (κόρη Κομνηνού Αριανίτι)

Μαρία σύζ. Φιλίππο ντι Μαραμόντε

Ρουτζίνα σύζ. Μρκσα Ζαρκόβιτς κύριος της Βαλόνα

Μπάλσα Γ΄ κύριος της Ζέτας σύζ.2.Μπόλγια Ζαχαρία

(2) Στέφαν "Μαραμόντε" ευγενής της Ζέτας σύζ. Βλάικα Καστριώτη

Στέφαν Στρεζ

1.Μάρα Τόπια

Ιβάν Στρεζ Μπάλσιτς κύριος της Μαλσία

Γκόγικο Μπάλσιτς κύριος της Μισία

Σχολιασμοί

1. ^ Balšići/Балшићи; also Bašić/Башић or Baošić/Баошић)

Βιβλιογραφικές αναφορές

1. Rudić 2006, p. 99: "О њиховом пореклу не знамо ништа" ,, "Према Чедомиљу Мијатовићу Балшићи су пореклом били француска, односно провансалска породица. Од њих су настали италијански Балшићи, од којих потичу српски Балшићи, а од њих румунски. Ч. Мијатовић, Балшићи, генеалошка студија, 150"
2. Veselinović-Ljušić 2008, p. 91: "Пошто нам извори ништа поуздано не говоре о њиховим прецима, порекло ове породице је загонетно. Оно што је сигурно, то је да је име њиховог родоначелника несловенског порекла, па је то био повод историчарима да претке ..."
3. Fajfric, 44. Oblasni gospodari: "O njihovom poreklu se zna veoma malo, tako da osim navoda koje je ostavio Mavro Orbin drugih podataka skoro i da nema. Postoje neki fragmentarni navodi koji ukazuju da je rodonačelnik ove porodice, Balša, zapravo rod od "cara Nemanje" te da je držao oblast Bojane (u susedstvu Skadra), no to je sve veoma nesigurno."
4. Soulis 1984, σελ. 254.
5. Lee, Wayne E.· Lubin, Matthew (2013). «4: Archival Historical Research». Light and Shadow: Isolation and Interaction in the Shala Valley of Northern Albania. ISD LLC. σελ. 46. ISBN 978-1938770913.
6. Malcolm, Noel (1998). Kosovo: a short history. Macmillan. σελ. 370. ISBN 978-0-333-66612-8. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2012. The Balshas were probably of Albanian stock, but culturally Serbianized to a large degree: they had been Orthodox for a long time, and only converted to Catholicism once or twice for political reasons
7. Ćirković, Sima (2020). Živeti sa istorijom. Belgrade: Helsinški odbor za ljudska prava u Srbiji. σελίδες 396–397.
8. Edgar Hösch (1972). The Balkans: a short history from Greek times to the present day. Crane, Russak. σελ. 86.
9. Catholicism, Culture, Conversion: The History of the Jesuits in Albania (1841-1946). Pontifical Oriental Institute (original from the University of California). 2006. σελ. 46.
10. Alexandru Madgearu (2008). The Wars of the Balkan Peninsula: Their Medieval Origins. Scarecrow Press. σελ. 83.
11. Bartl, Peter (2001), Albanci : od srednjeg veka do danas, Belgrade: Clio, σελ. 31, ISBN 9788671020176, OCLC 51036121, https://www.scribd.com/doc/49463125/Albanci-od-srednjeg-veka-do-danas-Peter-Bartl, ανακτήθηκε στις 1 February 2012
12. Elsie, Robert (2012), A biographical dictionary of Albanian history, London: I.B. Tauris, σελ. 27, ISBN 9781780764313, OCLC 801605743, https://books.google.com/books?id=pgf6GWJxuZgC&pg=PA27
13. Sauro Gelichi (1 Σεπτεμβρίου 2006). The Archaeology of an abandoned town. The 2005 Project in Stari Bar. All’Insegna del Giglio. σελίδες 57–. ISBN 978-88-7814-468-2.
14. Slijepčević 1974, p. 43: "Према Карлу Хопфу и Балшићи и Црнојевићи »припадају без спора српскоме племену».34) Милан Шуфлај вели: »Балшићи су румунскога и влашкога подријетла;"
15. Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë 1985, p. 323: "Whereas JS Jastrebov, when speaking of the Balshaj of Shkodra calls then Balesium, Balezza, Balezum, Balezo and adds that the Greeks in Dukel74 called them Barizi."
16. Rudić 2006, σελ. 99.
17. Ćorović 2001, ТРЕЋИ ПЕРИОД, IX. Распад Српске Царевине
18. Malcolm, Noel (1998). Kosovo: a short history. Macmillan. σελ. 370. ISBN 978-0-333-66612-8. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2012. The Balshas were probably of Albanian stock, but culturally Serbianized to a large degree: they had been Orthodox for a long time, and only converted to Catholicism once or twice for political reasons
19. Fajfrić, ch. 44, Oblasni gospodari: "Balša o kojem ćemo sada govoriti beše veoma siromašan zetski vlastelin i za života cara Stefana držao je samo jedno selo. Ali kad je umro car, a kako njegov sin Uroš nije bio valjan vladar, počeo je s nekoliko svojih prijatelja i sa svojim sinovima Stracimirom, Đurđem i Balšom da zauzima Donju Zetu." "Posle toga krenuo je sa svojim ljudima na osvajanje Gornje Zete, koju je držao Đuraš Ilijić i njegovi rođaci. Đuraša ubiše Balšini sinovi, neke njegove rođake zarobiše, a ostali napustiše zemlju. I tako su Balšini sinovi zagospodarili i Gornjom Zetom" "Isto tako pali su u njihove ruke Dukađini koji su imali mnogo poseda u Zeti. Neke su poubijali, a druge bacili u tamnicu. Pri osvajanju ovih i drugih pokrajina više su se služili lukavstvom i prevarama nego silom oružja"
20. Recueil de travaux de l'Institut des études byzantines: Volume 21 1982, "За разлику од Лазаревића, Бранковића и Драгаша, ближих или даљих рођака Немањића и потомака најугледцијих властеоских породица, први Балшићи су прави скоројевићи који су из редова ситне властеле доспели ..."

Πηγές

• Fine, John Van Antwerp (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08260-4.
• Malcolm, Noel (1998). Kosovo: a short history. Macmillan. ISBN 978-0-333-66612-8. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2012.
• Nicol, Donald MacGillivray (2010), The Despotate of Epiros 1267–1479: A Contribution to the History of Greece in the Middle Ages, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-13089-9, https://books.google.com/books?id=XIj0FfKto9AC
• Rudić, Srđan (2006), Vlastela Ilirskog grbovnika, Istorijski institut, ISBN 9788677430559, https://books.google.com/books?id=KhkUAQAAMAAJ&q=Балшићи
• Soulis, George Christos (1984). The Serbs and Byzantium during the reign of Tsar Stephen Dušan (1331-1355) and his successors. Dumbarton Oaks Library and Collection. ISBN 978-0-88402-137-7. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2012.
• Veselinović, Andrija· Ljušić, Radoš (2008). "Балшићи" Srpske dinastije. Službene glasink. ISBN 9788675499213. Ανακτήθηκε στις 7 Μαΐου 2012.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Rodoslovlje, Balšić