Λουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας

Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ (γαλλ. Louis XIV de France, 5 Σεπτεμβρίου 1638 - 1 Σεπτεμβρίου 1715), γνωστός και ως «Βασιλιάς Ήλιος» από τον Οίκο των Βουρβόνων, ήταν βασιλιάς της Γαλλίας και της Ναβάρρας από το 1643 έως τον θάνατό του το 1715. Η βασιλεία του επηρέασε σημαντικά τη Γαλλία και ολόκληρη την Ευρώπη.^[1]

Λουδοβίκος ΙΔ΄
Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ από τον Υασέντ Ριγκώ (1701).
Βασιλιάς της Γαλλίας και Ναβάρρας
Περίοδος	14 Μαΐου 1643 – 1 Σεπτεμβρίου 1715
Στέψη	7 Ιουνίου 1654 Καθεδρικός Ναός της Ρενς
Προκάτοχος	Λουδοβίκος ΙΓ΄
Διάδοχος	Λουδοβίκος ΙΕ΄
Γέννηση	5 Σεπτεμβρίου 1638 Κάστρο του Σαιν-Ζερμαίν-αν-Λαι, Γαλλία
Θάνατος	1 Σεπτεμβρίου 1715 (76 ετών) Ανάκτορο των Βερσαλλιών, Γαλλία
Τόπος ταφής	Βασιλική του Αγίου Διονυσίου, Σαιν-Ντενί, Γαλλία
Σύζυγος	Μαρία Θηρεσία της Ισπανίας Φρανσουάζ ντ'Ωμπινιέ, Μαρκησία του Μαιντενόν
Επίγονοι	Λουδοβίκος, Μέγας Δελφίνος Άννα Ελισάβετ Σαρλ ντε Λα Μπωμ Λε Μπλάν Μαρία Άννα Φιλίπ ντε Λα Μπωμ Λε Μπλάν Λουί ντε Λα Μπωμ Λε Μπλάν Μαρία Άννα Μαρία Θηρεσία Λουδοβίκος Φίλιππος Κάρολος Λουίζ Φρανσουάζ Λουδοβίκος Αύγουστος Λουδοβίκος Φραγκίσκος Λουδοβίκος Λουίζα Φραγκίσκη Λουίζα Μαρία Άννα Λουίζ ντε Μαιζονμπλάνς Φραγκίσκη Μαρία Λουδοβίκος Αλέξανδρος
Οίκος	Οίκος των Βουρβόνων
Πατέρας	Λουδοβίκος ΙΓ΄ της Γαλλίας
Μητέρα	Άννα της Αυστρίας
Θρησκεία	Καθολικός
Υπογραφή
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφία

Γέννηση

Ο Λουδοβίκος Θεόδοτος γεννήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 1638 στο Κάστρο του Σαιν-Ζερμέν-αν-Λαι. Η γέννηση έγινε δεκτή ως χαρμόσυνο γεγονός από του συγχρόνους του, επειδή ο γάμος των γονέων του, Λουδοβίκου ΙΓ΄ και Άννας της Αυστρίας, κόρης του Φιλίππου Γ΄ της Ισπανίας, παρέμενε άτεκνος επί 23 χρόνια. Μετά από μερικές αποβολές το ζευγάρι είχε αποξενωθεί και η θρησκευόμενη Άννα απέδωσε τη γέννηση του επί μακρόν επιθυμητού διαδόχου στην επέμβαση του Αγίου Φιακρίου, οπότε το νεογέννητο πήρε το δεύτερο όνομα Dieudonné (Θεόδοτος). Το 1640 ακολούθησε η γέννηση του δεύτερου γιου, του Φιλίππου. Η καθυστερημένη γέννηση δύο γιων εξασφάλισε τη δυναστική συνέχεια των Βουρβόνων και κατέστησε τη διαδοχή από τον Γκαστόν, Δούκα της Ορλεάνης, ισχνό ενδεχόμενο. Πάντως ο γάμος του Λουδοβίκου και της Άννας παρέμεινε δυστυχής, επειδή ο Βασιλιάς αμφισβητούσε την προέλευση των παιδιών του και κατηγορούσε τη σύζυγό του ότι κέρδιζε τη συμπάθεια του Διαδόχου.

Ο Λουδοβίκος ως Δελφίνος, πορτρέτο του Φιλίπ ντε Σαμπέν (περ. 1642).

Ο Λουδοβίκος ΙΓ΄ πέθανε στις 14 Μαΐου του 1643 και ο μόλις τετράχρονος Δελφίνος ανακηρύχθηκε επίσημα νέος βασιλιάς ως Λουδοβίκος ΙΔ΄. Ένα συμβούλιο αντιβασιλείας υπό την Άννα την Αυστριακή ανέλαβε την εξουσία για τον ανήλικο διάδοχο, ενώ η πραγματική λήψη αποφάσεων ανήκε στον καρδινάλιο Μαζαρέν. Αυτός είχε ήδη αρχίσει να διαχειρίζεται ως Πρώτος Υπουργός τις κρατικές υποθέσεις και ήταν ανάδοχος του νεαρού Βασιλιά.^[2]

Η πολιτική του

Αντιβασιλεία

Το 1635 η Γαλλία προσχώρησε στον Τριακονταετή Πόλεμο στο πλευρό της Σουηδίας, με κύριο στόχο να εξασθενίσει τους Αψβούργους. Οι δυνάμεις της Γαλλίας μάχονταν κατά του αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και των συμμάχων του, καθώς και εναντίον του Ισπανού βασιλιά. Οι γαλλικές δυνάμεις είχαν στρατιωτικές επιτυχίες· παρόλα αυτά, η σύγκρουση επιβάρυνε σημαντικά τα δημόσια οικονομικά.

Η πτώση του Φουκέ

Με τον θάνατο του Μαζαρέν, στις 9 Μαρτίου 1661, το πρώτο βήμα που έκανε ο Λουδοβίκος, ήταν να μειώσει τις αρμοδιότητες και στη συνέχεια να καταργήσει τον θεσμό του Πρωθυπουργού και να πάρει προσωπικά τα ηνία της διακυβέρνησης του γαλλικού βασιλείου. Έξι μήνες αργότερα, στις 5 Σεπτεμβρίου 1661, την ημέρα που έγινε 23 ετών, ακολουθώντας τις συμβουλές του Ζαν Μπατίστ Κολμπέρ, διέταξε να συλλάβουν τον Νικολά Φουκέ, ο οποίος ήταν τότε υπουργός Οικονομικών. Παράλληλα, μείωσε και τις αρμοδιότητες του υπουργού Οικονομικών. Ο Νικολά Φουκέ υπήρξε όμως ικανός υπουργός και χάρη σε αυτόν η Γαλλία κατάφερε να ξεπεράσει τη δίνη της οικονομικής καταστροφής, που είχε επιφέρει ο Τριακονταετής Πόλεμος. Ωστόσο ο Βασιλιάς είχε ανάγκη να πάρει όλη την εξουσία στο πρόσωπό του και να μην αφήσει σε κανέναν άλλον δικαιώματα εξουσίας.^[3]

Η Άννα της Αυστρίας, πορτραίτου ανωνύμου (Μουσείο του Πράδο, Μαδρίτη).

Μετά από τρία χρόνια, τη θέση του Φουκέ ανέλαβε ο εξίσου ικανός Κολμπέρ.

Μεγάλες μεταρρυθμίσεις

Η πρώτη περίοδος της βασιλείας του Λουδοβίκου σημαδεύτηκε από μεγάλες διοικητικές μεταρρυθμίσεις. Είναι η πρώτη φορά που τα καθήκοντα του ανώτερου δικαστή τα παίρνει ο βασιλιάς, όπως επίσης και τα ανώτερα διοικητικά καθήκοντα. Ενώ καγκελάριος, αυτός δηλαδή που είχε τα ανώτερα δικαστικά καθήκοντα, επρόκειτο να είναι ο Φρανσουά Μισέλ Λε Τελιέ, τη θέση του κατέλαβε ο ίδιος ο βασιλιάς, ενώ ο Λε Τελιέ ασχολήθηκε με τα στρατιωτικά θέματα. Ο Λουδοβίκος δημιούργησε τον "Λουδοβίκειο Κώδικα" (Code Louis) το 1667, ένα είδος αστικού κώδικα, τον "Εγκληματικό Κώδικα" (Code Criminel) το 1670, το έδικτο σχετικά με το ναυτικό το 1669, και τη συνθήκη εμπορίου το 1673.^[4]

Οικονομική πολιτική

Τη διαχείριση των οικονομικών την ανέθεσε στον Κολμπέρ, τον ανώτερο υπουργό του. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Λουδοβίκου, η Γαλλία έγινε η πιο ισχυρή από οικονομική άποψη χώρα της Ευρώπης. Ο Κολμπέρ ήταν οπαδός του μερκαντιλισμού: δεν επέτρεπε τα προϊόντα από το εξωτερικό να εισέλθουν στις γαλλικές αγορές, ενώ ταυτόχρονα εξασφάλισε διαθέσιμες αγορές για την πώληση γαλλικών προϊόντων στις αποικίες. Επίσης, προστέθηκαν στους ήδη υπάρχοντες φορείς άλλοι δύο, οι οποίοι, σε συνδυασμό με τα προηγούμενα οικονομικά μέτρα, έφεραν σημαντικά έσοδα στα ταμεία του κράτους. Την ίδια εποχή η Γαλλία διέθετε έναν από τους ισχυρότερους στόλους του κόσμου. Η αναδιοργάνωση του βασιλικού ναυτικού ανατέθηκε και αυτή στον Κολμπέρ. Εκατοντάδες νέα πλοία κατασκευάστηκαν και νέα λιμάνια χτίστηκαν. Το γαλλικό ναυτικό μπορούσε να συγκριθεί ακόμη και με το Βασιλικό Βρετανικό Ναυτικό.

Ο Κολμπέρ πήρε τα ακόλουθα μέτρα:^[5]

• Δημιούργησε μεγάλες βιοτεχνίες οι οποίες ανήκαν στο κράτος και ελάττωσαν κατά πολύ τις εισαγωγές, πράγμα πολύ βασικό στον μερκαντιλισμό. Συγκέντρωσε τους καλύτερους εργάτες και τεχνίτες της Ευρώπης, ώστε να δουλέψουν στη Γαλλία για να παραχθούν προϊόντα με την καλύτερη δυνατή ποιότητα και έτσι να πωληθούν πιο εύκολα.
• Για να διευκολύνει το εμπόριο, βελτίωσε τις υποδομές φτιάχνοντας καλύτερους δρόμους και σημαντικά λιμάνια. Ανέπτυξε τον εμπορικό στόλο για να πουλάει τα αγαθά, και τον βασιλικό στόλο για να προστατεύει τον εμπορικό από τυχόν επιθέσεις.
• Δημιούργησε πολλές αποικίες καθώς και εταιρείες εμπορίου, όπως η Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών.

Ο Καρδινάλιος Μαζαρέν, πορτρέτο του Φιλίπ ντε Σαμπέν (Μουσείο Κοντέ, Σαντιγύ).

Το ναυτικό

Όταν πέθανε ο Μαζαρέν, η κατάσταση του γαλλικού ναυτικού ήταν απελπιστική. Υπήρχαν μόνο 12 πλοία. Την ίδια περίοδο, το αγγλικό ναυτικό μετρούσε πάνω από 150 πλοία και ο στόλος της Ολλανδίας αποτελούνταν από 84 πλοία.

Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ από το 1662 άρχισε να βελτιώνει το γαλλικό ναυτικό σε συνεργασία με τον Κολμπέρ. Δημιούργησε έναν στόλο εμπορικό και έναν πολεμικό, ενώ είχε στόχο να κάνει τον ναυτικό στρατό εξίσου ισχυρό με τον στρατό ξηράς.

Το 1669 διόρισε Υπουργό Ναυτιλίας τον Κολμπέρ και στο εξής ο Κολμπέρ, μαζί με τον γιο, του προσπάθησαν να ενισχύσουν τον στόλο.

Πρωταρχικός στόχος ήταν ο γαλλικός στόλος να περιλαμβάνει 120 πλοία από τα οποία, τα 72 με περισσότερα από 50 κανόνια. Όταν το 1683 απεβίωσε ο Κολμπέρ, το βασιλικό ναυτικό περιλάμβανε 117 πλοία, 1.200 αξιωματικούς και 52.000 ναύτες. Από το 1661 ως τον θάνατο του Λουδοβίκου το 1715, κατασκευάστηκαν συνολικά 381 πλοία.

Αποικίες

• Το 1654 η Νέα Γαλλία (η Ακαδία και ο Καναδάς) γίνονται γαλλική αποικία για τις πολλές πρώτες ύλες που παρέχουν.^[6]
• Το 1659 αποικίζεται η Σενεγάλη, αρχικά ένα μικρό νησί στις ακτές. Η χώρα θα ενσωματωθεί στην Εταιρεία της Σενεγάλης το 1673 για τη μεταφορά μαύρων σκλάβων.
• Το 1665 ο Λουδοβίκος ιδρύει την Εταιρεία των Ανατολικών Ινδιών με έδρα τη Μαδαγασκάρη.Την ίδια χρονιά, ο Κολμπέρ αγοράζει το νησί του Αγίου Μαυρικίου στον Ινδικό ωκεανό. Παράλληλα από το 1663 έως το 1673 εστάλησαν κατά περιόδους περίπου 800 "κόρες του βασιλιά" (filles de roi) με τα έξοδα για τη μεταφορά τους στις αποικίες να καλύπτονται από την κυβέρνηση, με στόχο την αύξηση του πληθυσμού της αποικίας της Νέας Γαλλίας, επιδρώντας καταλυτικά στην αύξηση του πληθυσμού των αποικιών. Το πρόγραμμα αυτό είχε τέτοια επιτυχία που οι περισσότερες από τις γυναίκες που εστάλησαν στις αποικίες της Νέας Γαλλίας το 1669 ήταν ήδη έγκυες το 1670.
• Το 1677 η Γαλλική Γουιάνα αγοράζεται από τους Ολλανδούς.
• Το 1682 δημιουργείται η πρώτη αποικία στον Μισσισσιππή και αργότερα ολόκληρη εκείνη η περιοχή ονομάζεται Λουιζιάνα προς τιμή του Βασιλιά Ήλιου.
• Το 1697 παραχωρείται στη Γαλλία το δυτικό τμήμα της σημερινής Αϊτής στην Καραϊβική Θάλασσα.
• Οι γαλλικές αποικίες στην Αμερική (ειδικά η Νέα Γαλλία και το σημερινό γαλλόφωνο Κεμπέκ και τα γαλλόφωνα εδάφη του Καναδά) άρχισαν να αποικίζονται από τις αρχές του 17ου αιώνα και η ανάπτυξη του πληθυσμού τους στηρίχθηκε κατά κύριο λόγο στην υψηλή γεννητικότητα, δηλαδή στη φυσική αύξηση αλλά και χάρη στον υγιεινό τρόπο ζωής, σε αντίθεση με τις βρετανικές αποικίες που στηρίζονταν σε ένα συνδυασμό φυσικής αύξησης και υψηλών ρυθμών μετανάστευσης από τη Μεγάλη Βρετανία (και από την καταναγκαστική μεταφορά Αφρικανών σκλάβων από την Αφρική).^[7]

Ο Μαύρος Κώδικας

Κύριο λήμμα: Μαύρος Κώδικας

Τον Μάρτιο του 1685, ο Λουδοβίκος έθεσε σε ισχύ τον Μαύρο Κώδικα, δηλαδή την απόλυτη χρήση των σκλάβων για οποιεσδήποτε δουλειές. Πριν από τον Μαύρο Κώδικα, οι σκλάβοι θεωρούνταν κινητά αντικείμενα, όπως για παράδειγμα μια καρέκλα, ενώ με τον Κώδικα τους δίνεται το περιορισμένο δικαίωμα κάποιας ιδιοκτησίας, το περιορισμένο αλλά υπαρκτό δικαίωμα σωστής μεταχείρισης από τους αφέντες τους και πολύ λίγα ακόμη δικαιώματα.^[8]

Προσωπογραφία του Λουδοβίκου ΙΔ΄ (1660-1670).

Εξωτερική πολιτική

Ο Λουδοβίκος επεδίωκε συνεχώς να αυξήσει τη δύναμη της Γαλλίας και ταυτόχρονα να μειώσει τη δύναμη και την πολιτική ισχύ των άλλων κρατών της Ευρώπης. Τα μισά χρονιά της βασιλείας του τα πέρασε σε εμπόλεμη κατάσταση. Η Γαλλία έγινε η πιο ισχυρή στρατιωτικά χώρα, με πάνω από 300.000 στρατιώτες διαθέσιμους στην υπηρεσία του μεγάλου μονάρχη.

Το 1667, εισέβαλε στις Κάτω Χώρες και στο Βέλγιο επικαλούμενος δικαιώματά του από τον γάμο του με τη Μαρία Θηρεσία της Ισπανίας, κόρη του Βασιλιά της Ισπανίας. Μέχρι το 1668 είχε καταφέρει να κερδίσει 11 επαρχίες στο Βέλγιο και στη Φλάνδρα. Το 1672 όμως συνέχισε αυτόν τον πόλεμο και στην ειρήνη της Νιμέγκ (Nimègue, ολλανδ. Nijmegen) το 1678 κέρδισε ακόμη μια επαρχία στα βορειοανατολικά της χώρας. Η Γαλλία είχε γίνει η μεγαλύτερη σε έκταση χώρα της Ευρώπης.

Οι πόλεμοι συνεχίστηκαν, όταν το 1689 η Ένωση της Αυγούστας συμμάχησε με την Αγγλία και προσπάθησαν να εμποδίσουν τον Λουδοβίκο να προσαρτήσει στη Γαλλία περιοχές της Λωρραίνης και της Αλσατίας. Μετά από οκτώ χρόνια πολέμου, η Γαλλία αναγκάστηκε να υπογράψει ειρήνη, με την οποία έχανε όλες τις περιοχές στην Αλσατία και στη Λωρραίνη, εκτός από το Στρασβούργο. Τα ταμεία του κράτους ήταν άδεια, καθώς ο πόλεμος αυτός ήταν πολύ δαπανηρός και διήρκεσε μέχρι το 1697.

Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ το 1666 από τον Σαρλ λε Μπρεν.

Λουδοβίκος ο Φιλοπόλεμος

Ο Λουδοβίκος θεωρούσε ότι η αξιοπρεπέστερη και πιο ευχάριστη απασχόληση των ηγεμόνων ήταν να φροντίζουν για τη δύναμη και τη δόξα τους. Έβλεπε τον πόλεμο σαν ένα μέσο για να επιβάλει την κυριαρχία της Γαλλίας στην Ευρώπη και όχι μόνο.^[9] Έτσι έχουμε:

• 1667-1668 Πόλεμος της Μεταβίβασης των Δικαιωμάτων.
• 1672-1678 Πόλεμος της Ολλανδίας, ο οποίος τελείωσε με τη συνθήκη της Νιμέγης.
• 1688-1697 Εννεαετής Πόλεμος.
• 1701-1712 Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής, ο οποίος κόστισε πολύ στη Γαλλία.

Παρ' όλα τα έξοδα, αυτοί οι πόλεμοι μεγάλωσαν κατά πολύ τη Γαλλία σε έκταση. Η Αλσατία, η Φλάνδρα, το Μετς, το Ρουσσιγιόν και πολλές άλλες περιοχές που ανήκουν σήμερα στο γαλλικό κράτος κατακτήθηκαν τότε από τον Λουδοβίκο. Για να καλυφθούν τα έξοδα για τους πολλούς πολέμους του Λουδοβίκου επιβλήθηκαν βαρείς φόροι στο γαλλικό λαό αλλά και στους ευγενείς. Προς το τέλος της βασιλείας του, η Γαλλία άρχισε να χάνει σταδιακά την κυρίαρχη θέση που κατείχε στην Ευρώπη όλα αυτά τα χρόνια, καθώς η Μεγάλη Βρετανία αναπτύχθηκε σε υπερδύναμη και σημαντικό ανταγωνιστή της Γαλλίας.

Θρησκευτική πολιτική

Θρησκευτικές μεταρρυθμίσεις

Ο Λουδοβίκος ήταν υπέρμαχος του γαλλικανισμού, δηλαδή μιας Γαλλίας αυστηρά Καθολικής, αλλά ανεξάρτητης από τον Πάπα. Στις 13 Δεκεμβρίου 1660, ανακοίνωσε στο κοινοβούλιο πως είναι αποφασισμένος να εξαλείψει τον γιανσενισμό, ένα χριστιανικό δόγμα. Πολέμησε σχεδόν φανατικά και τον προτεσταντισμό.

Η Ανάκληση του Εδίκτου της Νάντης

Το Έδικτο της Νάντης, υπογεγραμμένο στις 13 Απριλίου 1598 από τον Ερρίκο Δ΄ της Γαλλίας, παππού του Λουδοβίκου ΙΔ΄, καθιέρωνε θρησκευτική ελευθερία για τους Ουγενότους, δηλαδή τους Διαμαρτυρομένους της Γαλλίας. Στις 18 Οκτωβρίου 1685, με το Έδικτο του Φονταινεμπλώ, ο Λουδοβίκος ανακάλεσε το Έδικτο της Νάντης. Έκτοτε, ο προτεσταντισμός απαγορεύτηκε σε ολόκληρο το γαλλικό βασίλειο. Αυτό είχε σαν συνέπεια τη μετανάστευση εκατοντάδων χιλιάδων Ουγενότων σε προτεσταντικές χώρες, όπως η Ελβετία, οι Κάτω Χώρες, η Πρωσία και η Αγγλία. Εκτιμάται ότι ο συνολικός αριθμός των μεταναστών ξεπέρασε τους 200.000, από τους οποίους πολλοί τεχνίτες και μέλη της αστικής τάξης. Οι Ουγενότοι που δεν εγκατέλειψαν τη Γαλλία αναγκάστηκαν να ασπαστούν τον καθολικισμό και όλες οι προτεσταντικές εκκλησίες μετατράπηκαν σε καθολικές. Η άμεση και ευεργετική συνέπεια της ανάκλησης του Εδίκτου της Νάντης για τη γαλλική (αλλά και την ευρωπαϊκή) κουλτούρα υπήρξε το ότι οι νησίδες γαλλικού πληθυσμού που δημιουργήθηκαν στην Ευρώπη προώθησαν τον γαλλικό πολιτισμό και τη γαλλική γλώσσα, με αποτέλεσμα τον επόμενο αιώνα τα γαλλικά να γίνουν η κύρια ευρωπαϊκή γλώσσα. Όμως, μία πολύ αρνητική συνέπεια ήταν το ότι πολλοί εργάτες και ειδικευμένοι τεχνίτες, εγκαταλείποντας τη Γαλλία, ενίσχυσαν τις οικονομίες των χωρών στις οποίες εγκαταστάθηκαν, όπως οι Κάτω Χώρες και το Βρανδεμβούργο (η μετέπειτα Πρωσία). Η Γαλλία ζημιώθηκε από αυτό το πρώιμο φαινόμενο μετανάστευσης (brain drain).^[10]

Ο Λουδοβίκος επιχείρησε να ενοποιήσει τη Γαλλία από θρησκευτική άποψη. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, οι προτεστάντες στη Γαλλία αποτελούσαν πολύ μικρή μειονότητα. Όλοι σχεδόν οι ευγενείς της βασιλικής αυλής αναγκάζονταν να είναι καθολικοί, αλλιώς έχαναν τους τίτλους ευγενείας τους. Το βασίλειο της Γαλλίας χαρακτηριζόταν την περίοδο βασιλείας του Βασιλιά Ήλιου ως "ένας βασιλιάς, μία πίστη, ένας νόμος" ("un roi, une foi, une loi").

Πολιτιστική ανάπτυξη

Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ το 1674 στη Μπεζανσόν.

Κατά τη βασιλεία του Λουδοβίκου, του Βασιλιά Ήλιου όπως τον αποκαλούσαν, σημειώθηκε πολύ μεγάλη ανάπτυξη στις τέχνες, τη ζωγραφική, τη γλυπτική, την αρχιτεκτονική, τη μουσική και τις επιστήμες. Παράλληλα, αξιοσημείωτη πρόοδο σημείωσαν τα γαλλικά γράμματα και το θέατρο, ενώ τα γαλλικά έγιναν η γλώσσα του υψηλού πνεύματος και της υψηλής μόρφωσης στην Ευρώπη. Μολιέρος, Ρακίνας, Ντεκάρτ και Κορνέιγ είναι μερικές από τις εξέχουσες προσωπικότητες του "Χρυσού" 17ου αιώνα. Ο Λουδοβίκος ίδρυσε το 1663 τη Βασιλική Ακαδημία των Γραμμάτων, το 1664 την Ακαδημία Γλυπτικής και Ζωγραφικής, το 1666 τη Βασιλική Ακαδημία Επιστημών και τέλος το 1671 τη Βασιλική Ακαδημία της Αρχιτεκτονικής.^[11]

Επιπλέον κατά τη διάρκεια της βασιλείας του, χτίστηκαν και δημιουργήθηκαν πολλά κτίρια και διάφορα άλλα έργα, όπως το Κανάλι του Μιντί, το 1681, που ενώνει τον Ατλαντικό Ωκεανό με τη Μεσόγειο, και περνάει μέσα από την Τουλούζη. Το 1680 δημιουργείται η "Γαλλική Κωμωδία" (Κομεντί Φρανσαίζ), ή αλλιώς "Γαλλικό Θέατρο".

Τον Νοέμβριο του 1682 ο Λουδοβίκος θέτει το έκτοτε διάσημο κολέγιο που φέρει το όνομά του (Lycée Louis-le-Grand) υπό την προστασία του. Το 1702 στο Παρίσι δημιουργείται αστυνομικό σώμα ενώ τίθεται σε λειτουργία ο δημόσιος φωτισμός.

Οι Βερσαλλίες, το πολυτελές ανάκτορο του Λουδοβίκου ΙΔ΄, αλλά και των επόμενων Γάλλων βασιλέων, έγινε επισήμως το 1682 η έδρα του βασιλιά και της βασιλικής αυλής. Είναι το πιο μεγάλο και το πιο πολυτελές παλάτι στην Ευρώπη, ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής που χτίστηκε αποκλειστικά για τον Λουδοβίκο ΙΔ΄. Στις Βερσαλλίες τα πάντα είναι από χρυσό, μάρμαρο και κρύσταλλο ενώ δεσπόζουν εξαίσιες τοιχογραφίες και πίνακες ζωγραφικής.^[12] Ο πλούτος και η δύναμη προσωποποιούνται στις Βερσαλλίες, το κέντρο της βασιλείας και της απολυταρχίας. Εκτιμάται πως κόστισε μέχρι το τέλος της μοναρχίας περί τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ. Ο Λουδοβίκος είχε στη διάθεσή του 4.000 υπηρέτες, η συνολική επιφάνεια του ανακτόρου φτάνει τα 70.000 τετραγωνικά μέτρα, με 700 δωμάτια, 2.513 παράθυρα, 67 εσωτερικές σκάλες από πρώτης διαλογής μάρμαρο και 483 καθρέφτες. Τεράστιοι κήποι απλώνονται έξω από τις Βερσαλλίες με έκταση 800 εκταρίων, σιντριβάνια, κανάλια, πάρκα, τη Βασιλική Όπερα και τη Βασιλική Εκκλησία. Η καθημερινή ζωή στην αυλή των Βερσαλλιών αποτελούνταν από φαντασμαγορικές δεξιώσεις, χορούς, γιορτές και πολυτελή γεύματα. 5.000 ευγενείς έμεναν γύρω από τις Βερσαλλίες.^[13]

Το κέντρο των Βερσαλλιών ήταν η Αίθουσα των Κατόπτρων (Galerie des Glaces), ένας διάδρομος μήκους 75 μέτρων με χιλιάδες κρύσταλλα και εκατοντάδες χρυσά κεριά που φώτιζαν τις πανάκριβες δεξιώσεις, καθώς και τοιχογραφίες.

Το απόγειο της βασιλείας

Η πολιτική και στρατιωτική υπερίσχυση του Λουδοβίκου ΙΔ΄ και της Γαλλίας απέναντι στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες ενισχύθηκε με την ειρήνη της Νιμέγης. Οι Γάλλοι διπλωμάτες κυριαρχούσαν στο πολιτικό σκηνικό της Ευρώπης, η Γαλλία είχε τον ισχυρότερο στόλο στην Ευρώπη, πολεμικό και εμπορικό, τη στιγμή που το 1660 δεν υπήρχαν πάνω από 2 πολεμικά πλοία, η δύναμη και ο τεχνικός εξοπλισμός του στρατού της ήταν πέρα από τα όρια της εποχής εκείνης, η οικονομία άνθιζε και ολόκληρη η Ευρώπη μιμούνταν τη γαλλική κουλτούρα. Στα χρόνια πριν, ο Λουδοβίκος ήταν απασχολημένος όχι μόνο με την εδαφική επέκταση της Γαλλίας, αλλά και με την επέκταση των αποικιών της. Εκτός από τη Νέα Γη στον Καναδά που ιδρύθηκε στα πρώτα χρόνια του 1600, ίδρυσε αποικίες στην Ινδία. Το 1682 ιδρύθηκε η πρώτη αποικία στον ποταμό Μισισιπή, στη Βόρεια Αμερική, και ονομάστηκε "Λουιζιάνα", προς τιμή του Βασιλιά Ήλιου. Το 1660 ιδρύθηκε η αποικία της Αϊτής, και αργότερα η Μαδαγασκάρη, η σημερινή Γαλλική Γουιάνα και πολλές αποικίες στη δυτική ακτή της Αφρικής.

Το τεράστιο συγκρότημα των Βερσαλλιών στο τέλος της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΔ΄ (1715).

Η ζωή στις Βερσαλλίες υπό τον Βασιλιά Ήλιο

Το παλάτι των Βερσαλλιών ήταν το θέατρο στο οποίο διαδραματιζόταν η ζωή της γαλλικής βασιλικής αυλής, η οποία έλαμπε κυριολεκτικά και είχε γίνει πρότυπο και για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές βασιλικές αυλές. Σχεδόν κάθε μέρα διοργανώνονταν φαντασμαγορικές γιορτές, οι οποίες κόστιζαν πολλές χιλιάδες φράγκα.

Από τον Οκτώβριο και ως το Πάσχα, κάθε Δευτέρα, Τετάρτη και Πέμπτη δημιουργήθηκαν ξεχωριστά απογεύματα, αφιερωμένα από τις 7 ως τις 10 το βράδυ σε χορούς, πάρτι μασκέ, γεύματα και χαρτοπαιξία. Μέσα στα πολυτελέστατα δωμάτια του Βασιλιά, μαζεύονταν πολλοί ευγενείς. Η Αίθουσα του Απόλλωνα ήταν η αίθουσα για μουσική και χορό, ενώ στην Αίθουσα του Ερμή παίζονταν υπέρογκα χρηματικά ποσά σε καζίνο και τυχερά παιχνίδια. Στο σαλόνι της Άρτεμης εγκαταστάθηκε ένα τεράστιο τραπέζι για μπιλιάρδο. Στο Σαλόνι της Αφροδίτης βρίσκονταν 3 πολυτελέστατοι μπουφέδες με πάστες, τούρτες, γλυκά, δροσιστικά ποτά όπως λικέρ, κρασιά, χυμοί φρούτων κτλ. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, τα ποσά που χάνονταν στον τζόγο ήταν πρωτοφανή: Κάποτε η εγγονή του Βασιλιά Ήλιου, Δούκισσα της Βουργουνδίας, έχασε ένα βράδυ 600.000 φράγκα, ενώ ο παππούς της Λουδοβίκος ακόμη και 4.000.000 φράγκα σε μια βραδιά. Πολλές μαρτυρίες λένε για τον απέραντο πλούτο σ' αυτές τις γιορτές, καθώς και για τα πανάκριβα ρούχα που φορούνταν. Ο διάσημος θεατρικός συγγραφέας Μολιέρος ήταν ο κύριος διοργανωτής των διασκεδάσεων της βασιλικής αυλής μέχρι το 1673.

Το 1673 διοργανώθηκαν οι "Μεγάλες Γιορτές", στο απόγειο της βασιλείας του Μεγάλου Βασιλιά. Ολόκληρη η Ευρώπη κοιτούσε έκπληκτη τον πλούτο που επιδείχτηκε τις 6 μέρες που διήρκεσαν οι γιορτές. Θεατρικές παραστάσεις, όπερες, μπαλέτα, χοροί μεταμφιεσμένων, βόλτες στα κανάλια των Βερσαλλιών με χρυσές βάρκες, παρελάσεις αλόγων και ξένων πρεσβειών, γεύματα από τα οποία το "Μεγάλο Γεύμα" είναι ανεπανάληπτο στην Ιστορία: 300 πορσελάνινα πιάτα με φρούτα, 600 ποτήρια γεμάτα κρασί και λικέρ, φρούτα από την Αφρική μέχρι την Ινδία, ακόμη και παγωτό σερβιρίστηκε στους υψηλούς καλεσμένους.^[14]

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της πολυτέλειας του Βασιλιά Ήλιου, είναι ότι ένα χρόνο πριν πεθάνει, το 1714, υποδέχτηκε τους πρεσβευτές του Σιάμ στις Βερσαλλίες, φορώντας ένα κοστούμι γεμάτο από διαμάντια, το οποίο ζύγιζε μόνο του 20 κιλά. Υπολογίζεται ότι κόστισε 12.500.000 λίβρες, δηλαδή 2.500.000 δολάρια.

Προσωπικότητα

Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ το 1715-20. Δεξιά η προτομή του πατέρα του, Λουδοβίκου ΙΓ΄, και αριστερά η προτομή του πάππου του, Ερρίκου Δ΄. Δεξιά του ο γιος του, Λουδοβίκος, Μεγάλος Δελφίνος, αριστερά του ο εγγονός του, Λουδοβίκος. Τον δισέγγονό του, μέλλοντα Λουδοβίκο ΙΕ΄, κρατά η γκουβερνάντα του, Κυρία ντε Βενταντούρ.

Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ φημιζόταν για τη γοητεία και τη φιλικότητα του. Ήταν επίσης αρκετά ευγενικός. Τα μεγαλύτερό του προτέρημα ήταν η γνώση των ανθρώπων και η επιτυχής επιλογή προσώπων. Δεν κουραζόταν εύκολα και δούλευε πολλές ώρες την ημέρα. Στις συνεδριάσεις άκουγε με προσοχή όλους όσοι μιλούσαν. Αντιμετώπιζε τον θάνατο με αυτοκυριαρχία και δεν φοβόταν εύκολα. Παρόλα αυτά, διακρινόταν επίσης και για τον μεγάλο εγωισμό του και την αίσθηση ότι αυτός ήταν ο καλύτερος και πάσχιζε να έχει μεγάλη φήμη και δόξα.

Σύμφωνα με μαρτυρίες, ο Λουδοβίκος δεν ξεπερνούσε το 1,75, αλλά τον διέπνεε μια εκπληκτική κομψότητα και εντυπωσίαζε με την ανωτερότητα και την ομορφιά του. Ήταν αρκετά σθεναρός

Όσον αφορά τα ερωτικά θέματα, ασκούσε πολύ μεγάλη γοητεία στις γυναίκες. Η οικογένεια ήταν γι' αυτόν πολύ σημαντική και πρόσεχε ιδιαίτερα τα παιδιά του, όχι μόνο τα νόμιμα, αλλά και αυτά που είχε αποκτήσει με ερωμένες.

Του άρεσαν οι διασκεδάσεις και οι γιορτές. Μάλιστα, μέχρι τα 30 χρόνια του χόρευε υπέροχα, έτρεφε μεγάλη αγάπη για το θέατρο, τη μουσική και την ιππασία.

Ο ήλιος ως έμβλημα

Ο Λουδοβίκος επέλεξε για έμβλημά του τον ήλιο. Ο ήλιος είναι το άστρο που δίνει ζωή, είναι το σύμβολο της τάξης. Βασίλευε ως ήλιος στη γαλλική βασιλική αυλή, στους ευγενείς και στη Γαλλία. Μάλιστα σε μια γιορτή των Βερσαλλιών ο Λουδοβίκος μεταμφιέστηκε σε ήλιο.

Οικογένεια^[15]

Το 1660 νυμφεύτηκε την εξαδέλφη του Μαρία Θηρεσία των Αψβούργων, κόρη του Φιλίππου Δ΄ της Ισπανίας, και είχε τέκνα:

• Λουδοβίκος (1661 - 1711), Μέγας Δελφίνος της Γαλλίας.
• Άννα Ελισάβετ (18 Νοεμβρίου - 30 Δεκεμβρίου 1662).
• Μαρία Άννα (16 Νοεμβρίου - 26 Δεκεμβρίου 1664).
• Μαρία Θηρεσία (1667 - 1672).
• Φίλιππος Κάρολος (1668 - 1671).
• Λουδοβίκος Φραγκίσκος (14 Ιουνίου - 4 Νοεμβρίου 1672).

Το 1683 απεβίωσε η Μαρία Θηρεσία και ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ έκανε ερωμένη του την γκουβερνάντα των νόθων τέκνων του, Φρανσουάζ ντ' Ωμπινέ, Μαρκησία ντε Μαιντενόν (1635 - 1719). Παντρεύτηκαν μυστικά το 1684.

Από μία ερωμένη του (αγνώστου ονόματος) κηπουρό είχε τέκνο:

• (νόθη) κόρη αγνώστου ονόματος (1660 - ;), παντρεύτηκε κάποιον Ντε Λα Κε, φρουρό.

Από την ερωμένη του Λουίζ ντε Λα Βαλιέρ (1644-1710) είχε φυσικά τέκνα:

• (νόθος) Σαρλ ντε Λα Μπωμ Λε Μπλάν (1663 - 1665).
• (νόθος) Φιλίπ ντε Λα Μπωμ Λε Μπλάν (1665 - 1666).
• (νόθος) Λουί ντε Λα Μπωμ Λε Μπλάν (1665 - 1666).
• (νομιμοποιημένη) Μαρία Άννα (1666 - 1739), παντρεύτηκε τον Λουδοβίκο Αρμάνδο Α΄ του Κοντί.
• (νομιμοποιημένος) Λουδοβίκος (1667 - 1683), Κόμης του Βερμαντουά.

Από την ερωμένη του Φρανσουάζ Ατεναϊς, Μαρκησία του Μοντεσπάν (1641-1707), είχε φυσικά τέκνα:

• Λουίζ Φρανσουάζ (1669 - 1672).
• (νομιμοποιημένος) Λουδοβίκος Αύγουστος (1670 - 1736), Δούκας του Μαιν.
• (νομιμοποιημένος) Λουδοβίκος Καίσαρ (1672 - 1683).
• (νομιμοποιημένη) Λουίζα Φραγκίσκη (1673 - 1743), παντρεύτηκε τον Λουδοβίκο Γ΄ του Κοντέ.
• (νομιμοποιημένη) Λουίζα Μαρία Άννα (1674- 1681).
• (νομιμοποιημένη) Φραγκίσκη Μαρία (1677 - 1749), παντρεύτηκε τον Φίλιππο Β΄ της Ορλεάνης.
• (νομιμοποιημένος) Λουδοβίκος Αλέξανδρος (1678 - 1737), Κόμης της Τουλούζης.

Από την ερωμένη του Κλωντ ντε Βεν, Κυρία του Αιγιέ (1637 - 1687), είχε φυσικό τέκνο:

• (νόθη) Λουίζ ντε Μαιζονμπλάνς (1676 - 1718), παντρεύτηκε τον Μπερνάρ ντε Πρεζ, Βαρόνο ντε Λα Κε.

Από την ερωμένη του Μαρί Ανζελίκ ντε Σκοράιγ, Δούκισσα ντε Φοντάνζ (1661 - 1681), είχε:

• θνησιγενής γιος (Ιανουάριος 1680).
• θνησιγενής κόρη (Μάρτιος 1681).

Άλλες ερωμένες του ήταν η Μπον ντε Πονζ ντ' Εντικούρ, η Κατρίν Σαρλότ ντε Γκραμόν, η Ανν ντε Ροάν-Σαμπό και η Ιζαμπέλ ντε Λυντρ.

Τα τελευταία χρόνια

Τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του Λουδοβίκου ΙΔ΄ ήταν αρκετά δύσκολα, τόσο σε επίπεδο οικογενειακό όσο και σε επίπεδο πολιτικό. Μια-μια, μετά το 1700, αρχίζουν να σβήνουν οι ακτίνες του Βασιλιά Ήλιου. Το 1711 πεθαίνει ο γιος του Λουδοβίκος, ο οποίος προοριζόταν για επόμενος βασιλιάς. Τον επόμενο χρόνο, το 1712 πεθαίνει ο εγγονός του, Δούκας της Βουργουνδίας, η γυναίκα του εγγονού του καθώς και ένας δισέγγονός του. Αυτό ήταν μεγάλο χτύπημα για τη γαλλική βασιλική οικογένεια. Έτσι μένουν μόνο 2 εγγόνια και 1 δισέγγονος ως νόμιμοι κληρονόμοι του γαλλικού θρόνου. Ο ένας εγγονός του έγινε βασιλιάς της Ισπανίας το 1701 με το όνομα Φίλιππος Ε΄. Οι θάνατοι συνεχίζονται. Το 1714 πεθαίνει και ο 2ος εγγονός του και, έτσι, μόνος διάδοχος του θρόνου μένει ένας δισέγγονος, ο μέλλων Λουδοβίκος ΙΕ΄, ο οποίος τον διαδέχθηκε σε ηλικία 5 ετών, υπό την αντιβασιλεία του θείου του, Φιλίππου Β΄ της Ορλεάνης.

Οικονομική κατάσταση

Εκτός από τα οικογενειακά προβλήματα και τους θανάτους που διέλυσαν κυριολεκτικά τον γαλλικό βασιλικό οίκο, ο Πόλεμος της Ισπανικής Διαδοχής, που άρχισε το 1701 και διήρκεσε 12 χρόνια, γονάτισε οικονομικά τη Γαλλία. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι πέθαιναν από τις αρρώστιες, το κρύο και την πείνα, οι χειμώνες ήταν οι πιο κρύοι στην ιστορία της Γαλλίας (ειδικά ο χειμώνας 1708-1709 και 1710-1711), ώσπου εμφανίστηκε πρόβλημα στο να ζεστάνουν το ίδιο το ανάκτορο των Βερσαλλιών, εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες πέθαιναν στις μάχες, η οικονομική εξαθλίωση ήταν τέτοια που ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ αναγκάστηκε να πάρει όλα τα κοσμήματα, τα μαχαιροπίρουνα, τα πιάτα και ότι άλλο υπήρχε σε χρυσό στις Βερσαλλίες για να τα λιώσουν και να γίνει χρήμα.

Τέλος της βασιλείας

Τελικά, όταν στις 1 Σεπτεμβρίου 1715 ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας απεβίωσε στις Βερσαλλίες, σε ηλικία 77 χρόνων, η βασιλεία του ήταν η μακρότερη στην ιστορία της Ευρώπης.^[12] Παρόλο που άφησε τη Γαλλία σε δεινή οικονομική κατάσταση, η βασιλεία του αποτέλεσε σταθμό στη γαλλική ιστορία, λόγω του κύρους που απέκτησε η Γαλλία στον ευρωπαϊκό χώρο. Σπουδαίοι συγγραφείς, ζωγράφοι και αρχιτέκτονες, όπως ο Μολιέρος, ο Ρακίνας, ο Μπουαλώ, και ο Λε Νοτρ υποστηρίχθηκαν από τον Λουδοβίκο ΙΔ΄, και γι' αυτό μπορεί να θεωρηθεί επάξια ως ένας από τους μεγαλύτερους μαικήνες της τέχνης και του πολιτισμού στην ιστορία της Ευρώπης. Ο γαλλικός κλασικισμός έφτασε στο ζενίθ του κατά τη βασιλεία του και ο γαλλικός πολιτισμός απέκτησε τέτοιο κύρος, ώστε τους επόμενους αιώνες η γαλλική γλώσσα ομιλείτο από την ελίτ της ευρωπαϊκής κοινωνίας. Ο Λουδοβίκος ΙΔ΄ σημάδεψε ανεξίτηλα όλον τον 17ο αιώνα, και γι' αυτό ο αιώνας αυτός ονομάζεται συχνά Μεγάλος Αιώνας (Grand Siècle), ή Αιώνας του Λουδοβίκου ΙΔ΄, και θεωρείται ανάλογος του χρυσού αιώνα του Περικλή της Αρχαίας Αθήνας.

Συγγραφικά έργα

• Απομνημονεύματα για τη διδασκαλία του δελφίνου: Τα πολιτικά απομνημονεύματα του Λουδοβίκου. Γράφτηκαν ουσιαστικά για να μυήσουν τον διάδοχο του θρόνου (δελφίνο) στα μυστικά της πολιτικής. Άρχισε να τα συγγράφει το 1670 και περιλαμβάνουν τα έτη 1661, 1662, 1666, 1667 και 1668 καθώς και το 1679 και τις πολιτικές συμβουλές του προς τον εγγονό του Φίλιππο Ε΄ της Ισπανίας, το έτος 1700.

Το 1749 αυτά τα έγγραφα δόθηκαν στη βασιλική βιβλιοθήκη.

• Τρόπος για να δει κανείς τους κήπους των Βερσαλλιών: Ο τρόπος για να απολαύσει κανείς τους μαγευτικούς κήπους του ανακτόρου. Οι βασιλικοί κήποι είχαν και μια πολιτική σημασία να εκπληρώσουν, η έκφραση τους ως όργανο του κράτους ήταν ολοφάνερη. Ο Λουδοβίκος αγαπούσε πολύ τους τεράστιους κήπους του, γι' αυτό και συνέγραψε αυτό το έργο, με τη βοήθεια του οποίου παρακολουθεί κανείς τους κήπους με μια λογική σειρά.

Πρόγονοι

8. Αντώνιος της Βουρβόνης

4. Ερρίκος Δ΄ της Γαλλίας

9. Ιωάννα Γ΄ της Ναβάρρας

2. Λουδοβίκος ΙΓ΄ της Γαλλίας

10. Φραγκίσκος Α΄ των Μεδίκων

5. Μαρία των Μεδίκων (1575-1642)

11. Ιωάννα της Αυστρίας, μεγάλη δούκισσα της Τοσκάνης

1. Λουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας

12. Φίλιππος Β΄ της Ισπανίας

6. Φίλιππος Γ΄ της Ισπανίας

13. Άννα της Αυστρίας (1549-1580)

3. Άννα της Αυστρίας

14. Κάρολος Β΄ της Αυστρίας

7. Μαργαρίτα της Αυστρίας, βασίλισσα της Ισπανίας

15. Μαρία Άννα της Βαυαρίας (1551-1608)

Απεικονίσεις του Λουδοβίκου ΙΔ'

Ζωγραφική

Ο Λουδοβίκος ανέθεσε περισσότερα από 300 επίσημες προσωπογραφίες του σε διάφορους καλλιτέχνες. Οι πρώτες απεικονίσεις του ακολουθούσαν τις καλλιτεχνικές συμβάσεις της εποχής, απεικονίζοντας τον μικρό βασιλιά ως τη μεγαλοπρεπή βασιλική ενσάρκωση της Γαλλίας. Αυτή η εξιδανίκευση του μονάρχη συνεχίστηκε σε μεταγενέστερα έργα, τα οποία απέφευγαν να απεικονίζουν τις επιδράσεις της ευλογιάς από την οποία προσβλήθηκε ο Λουδοβίκος το 1647. Στη δεκαετία του 1660, ο Λουδοβίκος άρχισε να εμφανίζεται ως Ρωμαίος αυτοκράτορας, ο θεός Απόλλωνας ή Μέγας Αλέξανδρος, όπως μπορεί φαίνεται σε πολλά έργα του Σαρλ Λε Μπρεν. Οι απεικονίσεις του βασιλιά με αυτόν τον τρόπο εστίαζαν σε αλληγορικά ή μυθολογικά χαρακτηριστικά και όχι σε αληθινή ομοιότητα. Ένα γνωστό έργο είναι το πορτρέτο του Λουδοβίκου από τον Ιασίντ Ριγκό του 1701, στο οποίο ο 63χρονος βασιλιάς φαίνεται να έχει αφύσικα νεαρά πόδια.^[16]

Το πορτρέτο του Ριγκό ήταν υπόδειγμα βασιλικής προσωπογραφίας κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Λουδοβίκου. Αν και ο Ριγκό φιλοτέχνησε τον βασιλά με αρκετή ομοιότητα, το πορτρέτο δεν προοριζόταν ούτε ως άσκηση ρεαλισμού ούτε ως εξωτερίκευση του χαρακτήρα του Λουδοβίκου. Ο Ριγκό έδωσε σημασία στη λεπτομέρεια και απεικόνισε τα ρούχα του βασιλιά με εξαιρετική ακρίβεια, μέχρι την πόρπη του παπουτσιού του.^[17]

Γλυπτική και αρχιτεκτονική

Εκτός από προσωπογραφίες, ο Λουδοβίκος ανέθεσε τουλάχιστον 20 αγάλματα με τον ίδιο στη δεκαετία του 1680, στο Παρίσι και σε επαρχιακές πόλεις, ως ενδείξεις της κυριαρχίας του. Επίσης ανέθεσε σε καλλιτέχνες να τον ακολουθήσουν σε εκστρατείες για να τεκμηριώσουν τους στρατιωτικούς του θριάμβους. Για να υπενθυμίσει αυτούς τους θριάμβους, ο Λουδοβίκος έστησε μόνιμες θριαμβικές αψίδες στο Παρίσι και σε επαρχίες για πρώτη φορά μετά την παρακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Λογοτεχνία

• Ο Αλέξανδρος Δουμάς απεικόνισε τον Λουδοβίκο στις δύο συνέχειες του μυθιστορήματός του του 1844 Οι τρεις σωματοφύλακες: πρώτα ως παιδί στο Μετά είκοσι έτη (1845) και στη συνέχεια ως νεαρό στον Υποκόμη της Βραζελόνης (1847–1850), στο οποίο είναι κεντρικό πρόσωπο.^[18] Το τελευταίο μέρος του τελευταίου μυθιστορήματος αφηγείται τον μύθο ότι ένας μυστηριώδης κρατούμενος με σιδηρούν προσωπείο ήταν στην πραγματικότητα ο δίδυμος αδερφός του Λουδοβίκου και έχει δημιουργήσει πολυάριθμες κινηματογραφικές προσαρμογές με τον γενικό τίτλο Το σιδηρούν προσωπείο.
• Ο Λουδοβίκος ονομάζεται γιος του Απόλλωνα στη σειρά βιβλίων Η δοκιμασίες του Απόλλωνα του Ρικ Ράιορνταν.^[19]

Κινηματογράφος

• Η αμερικανική ταινία Ο άνθρωπος με τη σιδερένια μάσκα (Man in the Iron Mask, 1998) του Ράνταλ Γουόλας εστιάζει στην ταυτότητα ενός ανώνυμου μαρκοφόρου που έμεινε επί δεκαετίες κλεισμένος στη Βαστίλη και σε άλλες φυλακές. Τον ρόλο του βασιλιά ερμηνεύει ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο.^[20]
• Ο Τζούλιαν Σαντς παίζει τον ρόλο του Λουδοβίκου στην ταινία Βατέλ του Ρόλαντ Τζάφι.^[21]
• Ο Άλαν Ρίκμαν σκηνοθέτησε, έγραψει (εν μέρει) το σενάριο και πρωταγωνιστεί στην ταινία Ένα μικρό χάος, με θέμα τις κατασκευές στους κήπους του Ανακτόρου των Βερσαλλιών την εποχή αμέσως πριν και μετά τον θάνατο της Μαρίας Θηρεσίας. Πρόκειται για έναν "από τους πιο συμπαθείς κι ανθρώπινους" Λουδοβίκους που απεικονίζονται σε ταινία.^[22]
• Η γαλλική ταινία του 2016 Ο θάνατος του Λουδοβίκου ΙΔ' (La mort de Louis XIV), σε σκηνοθεσία Άλμπερτ Σέρα, διαδραματίζεται κατά τις δύο τελευταίες εβδομάδες της ζωής του Λουδοβίκου πριν πεθάνει από γάγγραινα, με το πρόσωπο του Ζαν-Πιερ Λεό (Λουδοβίκος) να "συμπυκνώνει κάθε πτυχή και εκδήλωση της θνητότητας".^[23]

Τηλεόραση

• Η κατάληψη της εξουσίας από τον Λουδοβίκο τον 14ο (La Prise du Pouvoir par Louis XIV, 1966) είναι μια γαλλική τηλεταινία του Ρομπέρτο Ροσελίνι αφηγείται την άνοδο του Λουδοβίκου στην εξουσία μετά τον θάνατο του καρδιναλίου Μαζαρέν.^[24]
• Ο George Blagden υποδύεται τον Λουδοβίκο στη γαλλοκαναδική σειρά του Canal+ Βερσαλλίες (2015).^[25]

Πηγές

• Βιογραφικό σημείωμα της εγκυκλοπαίδειας Δομή για τον Λουδοβίκο ΙΔ΄.

Βιβλιογραφία

Προσφωνήσεις του Βασιλιά Λουδοβίκου ΙΔ΄
Προσφώνηση αναφοράς	Μεγαλειότατος
Προφορική προσφώνηση	Μεγαλειότατε
Εναλλακτική προσφώνηση	Δ/Δ

• Jean-Christian Petitfils, Louis XIV, έκδοση Perrin, 2002,
• Olivier Chaline, Le régne de Louis XIV, έκδοση Flammarion, 2005 (ISBN 2-08-210518-0)
• Joel Cornette, Chronique du règne de Louis XIV, SEDES, coll. Regards sur l'Histoire, 1997 (ISBN 2-7181-9011-6);
• Hubert Methivier, Le siècle de Louis XIV, PUF, coll. Que sais Je, 1995 (ISBN 2-253-90545-3)
• François Bluche, Le temps de Louis XIV, έκδοση Hachette, coll Vie quotidienne, 1994 (ISBN 2-01-235105-0)
• Pierre Goubert, Louis XIV et vingt millions de français, έκδοση Hachette, coll. «Pluriel», 1998 (1re édition 1970) (ISBN 2-01-278870-X);
• Daniel Dessert: La Royale. Vaisseaux et marins du Roi-Soleil. Fayard, Paris 1996, ISBN 2-213-02348-4
• Louis de Rouvroy, duc de Saint-Simon: Erinnerungen. Der Hof Ludwig XIV. nach den Denkwürdigkeiten des Herzogs von Saint-Simon. Έκδοση Reclam, Stuttgart 1983, ISBN 3-15-007954-3
• Voltaire: Le siècle de Louis XIV. Le livre de poche, Paris 2005, ISBN 2-253-08696-7

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημη σελίδα του Λουδοβίκου ΙΔ΄(αγγλικά)
• Ανάκτορο των Βερσαλλιών
• Γενεαλογία του Λουδοβίκου ΙΔ΄

Λουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας Οίκος των Βουρβόνων Νεότερος κλάδος του Δυναστεία των Καπετιδών Γέννηση: 5 Σεπτεμβρίου 1638 Θάνατος: 1 Σεπτεμβρίου 1715
Βασιλικοί τίτλοι
Προκάτοχος Λουδοβίκος ΙΓ'	Βασιλιάς της Γαλλίας και της Ναβάρρας 14 Μαΐου 1643 – 1 Σεπτεμβρίου 1715	Διάδοχος Λουδοβίκος ΙΕ'
Γαλλική βασιλική οικογένεια
Προκάτοχος Λουδοβίκος	Δελφίνος της Γαλλίας 5 Σεπτεμβρίου 1638 – 14 Μαΐου 1643	Διάδοχος Louis "le Grand Dauphin"

Παραπομπές

1. . «britannica.com/biography/Louis-XIV-king-of-France».
2. . «history.com/topics/france/louis-xiv».
3. . «gardenvisit.com/history_theory/library_online_ebooks/ml_gothein_history_garden_art_design/fouquets_fall_vaux-le-vicomte».
4. . «biography.com/royalty/louis-xiv».
5. . «alex-bernardini.fr/histoire/louis-14-politique».
6. . «erudit.org/fr/LA NOUVELLE-FRANCE COLONIALEDE LOUIS XIV.pdf» (PDF).
7. . «persee.fr/doc/Colonial trade policies late in the reign of Louis XIV».
8. . «une-autre-histoire.org/louis-xiv-roi-negrier/».
9. . «herodote.net/Le_roi_qui_aimait_trop_la_guerre».
10. . «oxfordreference.com/view/Louis XIV(1638—1715)».
11. . «histoire-image.org/fr/etudes/louis-xiv-protecteur-arts-sciences».
12. . «biography.com/news/louis-xiv-biography-facts». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2021.
13. . «en.chateauversailles.fr/discover/history/great-characters/louis-xiv».
14. . «en.chateauversailles.fr/discover/history/key-dates/day-life-louis-xiv».
15. . «chateauversailles.fr/decouvrir/histoire/grandes-dates/louis-xiv-femmes».
16. Perez, Stanis (2003). «Les rides d'Apollon : l'évolution des portraits de Louis XIV» (στα γαλλικά). Revue d’histoire moderne & contemporaine 50-3 (3): 62–95. doi:10.3917/rhmc.503.0062. ISSN 0048-8003. https://www.cairn.info/revue-d-histoire-moderne-et-contemporaine-2003-3-page-62.htm.
17. Schmitter, Amy M (2002). «Representation and the Body of Power in French Academic Painting». Journal of the History of Ideas 63 (3): 399–424. ISSN 1086-3222. https://muse.jhu.edu/pub/1/article/15166.
18. «Ο ΚΟΜΗΣ ΜΟΝΤΕΧΡΗΣΤΟΣ (1948) [εικονογραφημένο] - Αλέξανδρου Δουμά». Okypus. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2024.
19. Riordan, Rick (3 Μαΐου 2016). The Hidden Oracle (The Trials of Apollo Book 1). Penguin Random House Children's UK. ISBN 978-0-14-136394-3.
20. Ρούσσος, Γιώργος (17 Ιανουαρίου 2021). «Από το Βιβλίο στο Σινεμά: «Ο Άνθρωπος με τη Σιδερένια Μάσκα»». tvxs.gr.
21. Τριανταφύλλη, Κική. «Τζούλιαν Σαντς, ο αδικοχαμένος ηθοποιός με τη βυρωνική γοητεία». Protagon.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2024.
22. Λυκούργου, Πόλυ (14 Ιουλίου 2015). «Ενα Μικρό Χάος». flix.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2024.
23. Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ο θάνατος του Λουδοβίκου ΙΔ’, https://www.filmfestival.gr/el/movie/movie/12277, ανακτήθηκε στις 2024-04-06
24. Κατσίκας, Λουκάς. «Οι αγαπημένες ταινίες του Σκοτ Γουόκερ. Κι ανάμεσά τους ο «Θίασος» του Αγγελόπουλου!». www.cinemagazine.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2024.
25. Παφτούνου, Σοφία (26 Απριλίου 2020). «Αλεξάντερ Βλάχος: Ο ελληνικής καταγωγής ηθοποιός της πολυσυζητημένης σειράς «Βερσαλλίες» στο iefimerida». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 6 Απριλίου 2024.