Βαλπαραΐσο

Το Βαλπαραΐσο (ισπανικά: Valparaíso, ισπανική προφορά ΔΦΑ: [balpaɾaˈiso], από το ισπανικό Valle Paraíso, Βάγιε Παραΐσο, κοιλάδα του παραδείσου, λέγεται και Βάλπο εν συντομία) είναι πόλη της κεντρικής Χιλής, 276.474 (2006) κατοίκων. Είναι η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας και παρόλο που το Σαντιάγο είναι η επίσημη πρώτευσα της χώρας, στο Βαλπαραΐσο βρίσκεται το εθνικό κογκρέσο της χώρας.^[7]

Βαλπαραΐσο
Σημαία Έμβλημα
Βαλπαραΐσο
Χώρα	Χιλή[1]
Διοικητική υπαγωγή	Βαλπαραΐσο
Ίδρυση	1536
• Μέλος του/της	Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων[2] Οργανισμός Πόλεων Παγκόσμιας Κληρονομιάς[3]
Έκταση	47,98 km²[4]
Υψόμετρο	21 μέτρα[5]
Πληθυσμός	296.655 (2017)[6]
Ταχ. κωδ.	2340000
Τηλ. κωδ.	32
Ζώνη ώρας	UTC-4
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Πανοραμική άποψη του λιμανιού του Βαλπαραΐσο

Βαλπαραΐσο, «οι φοίνικες» (Palmeras)

Χαρακτηριστικά

Το Βαλπαραΐσο είναι σήμερα ο σημαντικότερος λιμένας της Χιλής καθώς και σπουδαίο πολιτιστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Η ευρύτερη μητροπολιτική περιοχή (Βαλπαραΐσο, Βίνια ντελ Μαρ, Κιλπουέ και Βίγια Αλεμάνα) είναι η τρίτη σε συγκέντρωση πληθυσμού στην Χιλή. Το 2003 ανακηρύχθηκε πολιτιστική πρωτεύουσα της Χιλής, ενώ κατά το ίδιο έτος η UNESCO το χαρακτήρισε ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας για την ιστορική σημασία, την πολυποίκιλη αρχιτεκτονική και την φυσική ομορφιά του.^[7]

Στην πόλη, που είναι κτισμένη αμφιθεατρικά σε λοφοειδή παρυφάδα των Άνδεων, διαμένει μικρή ελληνική παροικία, ενώ στο τοπικό Πανεπιστήμιο, 'Universidad de Playa Ancha', λειτουργεί κέντρο ελληνικών σπουδών και παραδίδονται μαθήματα νεοελληνικών από το 1997.^[8]

Ιστορία

Ο κόλπος του Βαλαπαραΐσο κατοικήθηκε για πρώτη φορά από τους ινδιάνους Τσάνγκος^[9], μία φυλή τροφοσυλλεκτών. Οι Ισπανοί εξερευνητές έφτασαν στην περιοχή το 1536, με τις εντολές του Ντιέγο ντε Αλμάγρο, ο οποίος θεωρείται και ο πρώτος Ευρωπαίος εξερευνητής της Χιλής, και με κυβερνήτη τον Χουάν δε Σααβέδρα, ο οποίος ονόμασε την περιοχή προς τιμή του χωριού του Βαλπαραΐσο δε Αρρίμπα, στην Κουένκα της Ισπανίας.

Κατά την περίοδο της ισπανικής αποικιοκρατίας, η πόλη παρέμενε ένα μικρό χωριό με μερικά μόνο σπίτια και μία εκκλησία. Μετά την ανεξαρτησία της Χιλής από την Ισπανία, το Βαλαπαραίσο έγινε το κύριο λιμάνι για το νεοσύστατο ναυτικό της χώρας και αναπτύχθηκε από το διεθνές εμπόριο, το οποίο μέχρι τότε περιοριζόταν μεταξύ της Ισπανίας και των αποικιών της. Το Βαλπαραΐσο σύντομα έγινε σταθμός για τα πλοία που ταξίδευαν μεταξύ του Ατλαντικού και του Ειρηνικού, από τα Στενά του Μαγγελάνου και το Ακρωτήριο Χορν. Παράλληλα, απέκτησε ιδιαίτερη σημασία κατά την εποχή του χρυσού στην Καλιφόρνια, ως διαμετακομιστικό κέντρο (1848-1858). Με το διεθνή του εμπορικό ρόλο, το λιμάνι του Βαλπαραΐσο άρχισε να δέχεται μετανάστες από τη Βρετανία, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ελβετία και την Ιταλία. Οι κάτοικοί του μιλούσαν εκτός από τα Ισπανικά, επίσης Γερμανικά, Γαλλικά, Ιταλικά και Αγγλικά, και παράλληλα εκδίδονταν εφημερίδες σε όλες αυτές τις γλώσσες.

Η διεθνοποίηση της πόλης μετέτρεψε την τοπική κοινωνία και πολιτισμό από τα ισπανικά δεδομένα, εισάγοντας το ποδόσφαιρο στη χώρα από τους Άγγλους, ιδρύοντας το πρώτο ιδιωτικό καθολικό σχολείο στη Χιλή από τους Γάλλους, ενώ παράλληλα η αρχιτεκτονική της πόλης αντικατοπτρίζει ακόμα και σήμερα ένα μείγμα όλων αυτών των Ευρωπαϊκών στοιχείων, μαζί με την ισπανική παράδοση.

Η χρυσή εποχή της πόλης και του εμπορίου όμως τερματίστηκε με τη διάνοιξη της διώρυγας του Παναμά το 1914, αφού τότε πλέον τα περισσότερα πλοία απέφευγαν τα Στενά του Μαγγελάνου. Το λιμάνι του Βαλπαραΐσο έχασε τη σημασία του και η κίνησή του μειώθηκε σημαντικά. Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μία αύξηση της εμπορικής κίνησής του ξανά, καθώς αποτελεί το βασικό εξαγωγικό κέντρο της Χιλής προς το διεθνές εμπόριο, με τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων, αλλά και ως σταθμός για μεγάλα εμπορικά πλοία που δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν από τον Παναμά λόγω μεγέθους.

Τον Απρίλιο του 2014, μια τεράστια πυρκαγιά που ξέσπασε στην περιφέρεια της πόλης (στις 12 Απριλίου) και επεκτάθηκε σε πολλές συνοικίες της, ενισχυόμενη από ισχυρούς ανέμους, κατάστρεψε ένα τεράστιο αριθμό σπιτιών της πόλης, αφήνοντας πίσω νεκρούς και χιλιάδες άστεγους.^[10][11] Η πρόεδρος της χώρας, Μιτσέλ Μπατσελέ, κήρυξε την περιοχή σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.

Ναυτική Βάση Βαλπαραΐσο

Στον ίδιον όρμο που βρίσκεται ο λιμένας Βαλπαραΐσο βρίσκεται και η ομώνυμη Ναυτική Βάση, "πρωτεύων Ναύσταθμος", της Χιλής. Πρόκειται για μεγάλη λιμενική εγκατάσταση σχετικά κοντά στον εμπορικό λιμένα. Στην εν λόγω Βάση υφίστανται πολλές επιμέρους διοικητικές εγκαταστάσεις, συνεργεία, ξενώνες στρατιωτικού προσωπικού, ναυτικές σχολές και σχολές ταχύρυθμης επιμόρφωσης, (π.χ. ναυτικών οργάνων, συσκευών κ.λπ.), ναυπηγικές και ναυπηγοεπισκευαστικές εγκαταστάσεις, όπως επίσης εγκαταστάσεις ψυχαγωγίας και νοσοκομειακής περίθαλψης. Στη Βάση αυτή εδρεύει η "Ναυτική Διοίκηση της 1ης Ζώνης", ενώ ναυλοχούν τα περισσότερα πλοία επιφανείας του πολεμικού ναυτικού της Χιλής.
Παρά της Βάσης Βαλπαραΐσο βρίσκεται και το πολεμικό αεροδρόμιο ναυτικής συνεργασίας που υπάγεται στη παραπάνω διοίκηση.

Επίσης με το όνομα "Βαλπαραΐσο 3", (Valparaíso III), φέρεται μία εκ των πλωτών δεξαμενών της Ναυτικής Βάσης, ανυψωτικής ικανότητας 10.000 τόνων.

Προσωπικότητες

Το Βαλπαραΐσο είναι γενέτειρα πόλλων σημαντικών προσωπικοτήτων της Χιλής:

• Σαλβαδόρ Αγιέντε, πολιτικός.
• Αουγούστο Πινοσέτ, δικτάτορας.
• Σέρχιο Μπαδίγια Καστίγιο, ποιητής.

Αδελφοποιημένες πόλεις

• - Κόρδοβα, Αργεντινή
• - Οβιέδο, Ισπανία
• - Μαλάκκα, Μαλαισία
• - Πουσάν, Νότια Κορέα
• - Λονγκ Μπιτς, ΗΠΑ
• - Σανγκάη, Κίνα
• - Μπατ Γιαμ, Ισραήλ
• - Νοβοροσίσκ, Ρωσία
• - Βαρκελώνη, Ισπανία
• - Σαλβαντόρ, Βραζιλία

Παραπομπές

1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 6203. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
2. en.unesco.org/creative-cities/events/unesco-designates-66-new-creative-cities. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
3. www.ovpm.org/wp-content/uploads/2024/03/liste-villes-en-regle-pour-page-web12-03-2024.pdf. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2023.
4. 2017 Chile census. geoarchivos.ine.cl/File/pub/Cd_Pb_Al_Cs_2019.pdf. Ανακτήθηκε στις 20  Μαΐου 2020.
5. it-ch.topographic-map.com/map-vd12m2/Valpara%C3%ADso/?zoom=19&center=-33.05184%2C-71.6028&popup=-33.05159%2C-71.60283.
6. 2017 Chile census. resultados.censo2017.cl/Region?R=R05. Ανακτήθηκε στις 20  Μαΐου 2020.
7. Νέα Γεωγραφική Εγκυκλοπαίδεια: Νότια Αμερική, τόμος 4. Σκάι βιβλίο. ISBN 978-960-482-011-5.
8. Η αναβάθμιση της Παιδείας των Ομογενών κοινός στόχος του ΣΑΕ και της ελληνικής πολιτείας ^{[νεκρός σύνδεσμος]}. Αλήθεια.
9. McCarthy, Carolyn (2009). Chile and Easter Island (8 έκδοση). Lonely Planet. σελίδες 124. ISBN 174104779X. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (βοήθεια)
10. Έντεκα νεκροί, στάχτη 1.000 σπίτια από τεράστια πυρκαγιά στη Χιλή,in.gr, 13 Απριλίου 2014
11. Χιλή: Στους οκτώ οι νεκροί από την πυρκαγιά στο Βαλπαραΐσο, Καθημερινή, 13 Απριλίου 2014

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Βαλπαραΐσο

• Μπόλκερ Ντερμότ. Ταξίδι στο Βαλπαραΐσο^{[νεκρός σύνδεσμος]}. Εκδόσεις ΝΙΚΑΣ. ISBN 960-296-076-0.
• Στο Βαλπαραΐσο^{[νεκρός σύνδεσμος]}. Ταινία Μικρού Μήκους 1962 (Εγχρ.), Διάρκεια: 34'.