Πορθμός του Μαγγελάνου

Ο Πορθμός του Μαγγελάνου είναι μια θαλάσσια δίοδος (πέρασμα), που βρίσκεται στο νότιο άκρο της Νοτίου Αμερικής και συνδέει τον Ατλαντικό με τον Ειρηνικό ωκεανό. Βρίσκεται στην περιοχή της Παταγονίας. Έχει μήκος 580 χλμ. και πλάτος 20-30 χλμ.^[1] Πήρε το όνομά του από τον Πορτογάλο θαλασσοπόρο Φερδινάνδο Μαγγελάνο, που πέρασε από εκεί το 1520, επιχειρώντας τον πρώτο περίπλου της υδρογείου. Το πέρασμα είναι το πιο σημαντικό φυσικό πέρασμα μεταξύ του Ειρηνικού και του Ατλαντικού ωκεανού, αλλά θεωρείται αρκετά δύσκολο να το διαπλεύσει κανείς, επειδή το κλίμα εκεί είναι αφιλόξενο και το πέρασμα πολύ στενό. Συγκεκριμένα στο πιο στενό του σημείο το πλάτος του είναι περίπου 4 χλμ.

Ο Πορθμός του Μαγγελάνου από το διάστημα

Ιστορία

Ο Φερδινάνδος Μαγγελάνος έγινε ο πρώτος Ευρωπαίος που διέπλευσε το στενό το 1520, στη διάρκεια του περίπλου της γης. Επειδή τα πλοία του Μαγγελάνου μπήκαν στο στενό την 1η Νοέμβρη, ημέρα των Αγίων Πάντων, το στενό αρχικά ονομάστηκε Εστρέτσο ντε Τόδος ος Σάντος (Πέρασμα των Αγίων Πάντων). Αργότερα ο Ισπανός Βασιλιάς το μετονόμασε σε στενό του Μαγγελάνου προς τιμή του θαλασσοπόρου. Από την ανακάλυψή του και έπειτα η Ισπανική αυτοκρατορία και το Βασίλειο της Χιλής είδαν το πέρασμα σαν το νότιό τους σύνορο. Η πρώτη προσπάθεια ισπανικής αποίκησης έγινε από τον Πέδρο Σαρμιέντο ντε Γαμπόα ο οποίος ίδρυσε τις πόλεις Νόμβρε δε Χεσούς και Ρέι Δον Φελίπε στις βόρειες πλευρές του περάσματος. Οι πόλεις υπέφεραν από σοβαρές ελλείψεις φαγητού, και στα χρόνια που ακολούθησαν το 1587 ο Άγγλος θαλασσοπόρος Σερ Τόμας Κάβεντις φτάνοντας στη Ρέι Δον Φελίπε το μόνο που βρήκε ήταν τα ερείπια της. Έτσι, μετονόμασε το μέρος σε Πορτ Φάμιν (λιμάνι της πείνας).

Το στενό στην κατοχή της Χιλής

Ο Πορθμός του Μαγγελάνου στο Πούντα Αρένας της Χιλής

Ο πορθμός πέρασε στην κατοχή της Χιλής στις 23 Μαΐου του 1843. Ο Χιλιανός πρωθυπουργός ύστερα από συνεννοήσεις με τον Χιλιανό απελευθερωτή Μπερνάρδο Ο' Χίγκινς διέταξε την αποστολή, καθώς ο τελευταίος φοβόταν την κατάληψη του πορθμού από το Ηνωμένο Βασίλειο ή τη Γαλλία. Ο πρώτος χιλιανός οικισμός ονομάστηκε Φουέρτε Μπούλνες και στήθηκε σε μια δασώδη περιοχή στη βόρεια πλευρά του στενού. Αργότερα ο οικισμός εγκαταλείφθηκε και το 1848, λίγο βορειότερα εκεί όπου τα μαγγελανικά δάση συναντούν τις πεδιάδες της Παταγονίας, ιδρύθηκε στη θέση του η πόλη της Πούντα Αρένας. Απέναντι από την Πούντα Αρένας (Punta Arenas), στην άλλη μεριά του περάσματος, στη Γη του Πυρός (Tierra del Fuego, βρίσκεται το χωριό του Πορβενίρ το οποίο αναπτύχθηκε στα τέλη του 1800 εξαιτίας της αναζήτησης χρυσού.

Μέχρι να ολοκληρωθεί η διώρυγα του Παναμά το 1914, το στενό του Μαγγελάνου ήταν η κύρια θαλάσσια οδός για τα ατμόπλοια που ταξίδευαν από τον Ατλαντικό προς τον Ειρηνικό ωκεανό. Θεωρούταν μάλιστα η μόνη ασφαλή οδός για να περάσει κανείς από το έναν ωκεανό στον άλλον. Προστατευμένο από τον Νότο από τη Γη του Πυρός και από το βορρά από τον όγκο της Νότιας Αμερικής, τα πλοία διέσχιζαν το στενό σχετικά εύκολα, χωρίς να έχουν να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους που έκρυβε ο πορθμός του Ντρέικ. Παρ'όλες τις φυσικές άμυνες που πρόσφερε το στενό όμως, τα πλοία και τα ιστιοφόρα προτιμούσαν τον πορθμό του Ντρέικ γιατί εκεί είχαν περισσότερο χώρο για μανούβρες. Ο πορθμός του Ντρέικ είναι το μικρότερο άνοιγμα του ωκεανού που χωρίζει το ακρωτήριο Χορν (το νοτιότερο σημείο της Νότιας Αμερικής) από την Ανταρκτική. Η θάλασσα εκεί είναι ανήσυχη, απρόβλεπτη, σε πολλά σημεία παγωμένη, και πλέουν παγόβουνα.

Χαρακτηριστικά

Το ανατολικό άνοιγμα είναι ένας ευρύς κόλπος στα σύνορα μεταξύ Χιλής και Αργεντινής. Τα σύνορα καθορίστηκαν στη Συμφωνία Ειρήνης και Φιλίας το 1984. Από τα δυτικά υπάρχουν αρκετά σημεία πρόσβασης από τον Ειρηνικό ωκεανό, αν και αυτό που διακρίνεται πιο εύκολα είναι το 200 χιλιομέτρων στενό που ξεκινάει από το Αρχιπέλαγος Βασίλισσα Αδελαΐδα (στο κέντρο αριστερά) και καταλήγει στον κύριο όγκο του Στενού (στο κέντρο χαμηλά). Τα νησιά και τα βουνά είναι σκεπασμένα με φωτεινό άσπρο χιόνι, ενώ όσο κατεβαίνουμε πιο χαμηλά προς τα βόρεια και ανατολικά τα τοπία είναι καθαρά (δείτε την πρώτη φωτογραφία της σελίδας, που ελήφθη από τον δορυφόρο Aqua στις 27 Αυγούστου του 2003).

Παραπομπές

1. «The Straits of Magellan and Oceanographical Setting». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 19 Μαΐου 2009.