Σαλβαδόρ (Βραζιλία)

Το Σαλβαδόρ (πορτογαλικά: Salvador, Σωτήρας) είναι η πρωτεύουσα της βραζιλιάνικης πολιτείας Μπαΐα και η μεγαλύτερη πόλη στα βορειοανατολικά της χώρας. Η πόλη σύμφωνα με την απογραφή του 2010 έχει 2.676.606 κατοίκους, γεγονός που την κατατάσσει ως την τρίτη μεγαλύτερη πόλη στη χώρα, μετά το Σάο Πάολο και το Ρίο ντε Τζανέιρο. Η μητροπολιτική περιοχή του Σαλβαδόρ έχει 3.574.804 κατοίκους και είναι η έβδομη μεγαλύτερη στη χώρα.

Σαλβαδόρ
Σημαία Έμβλημα
Ρητό: Sic illa ad arcam reversa est
Ύμνος: Hino de Salvador
Σαλβαδόρ
Χώρα	Βραζιλία[1]
Διοικητική υπαγωγή	Μπαΐα
Ίδρυση	1549
Προστάτης	Φράνσις Σαβιέρ[2]
Διοίκηση
• Σώμα	Municipal Prefecture of Salvador
• mayor of Salvador	Bruno Reis (από 2021)
• Μέλος του/της	União das Cidades Capitais Luso-Afro-Américo-Asiáticas[3] Merco Cities Network[3] Οργανισμός Πόλεων Παγκόσμιας Κληρονομιάς[4][5] Δίκτυο Δημιουργικών Πόλεων[6]
Έκταση	693 km²
Υψόμετρο	8 μέτρα
Πληθυσμός	2.417.678 (2022)[7]
Ταχ. κωδ.	40000-000
Τηλ. κωδ.	71
Ζώνη ώρας	UTC−03:00
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Το νότιο άκρο του Σαλβαδόρ

Το Σαλβαδόρ βρίσκεται σε μια τριγωνική χερσόνησο που διαχωρίζει τον Κόλπο των Αγίων Πάντων από τον Ατλαντικό Ωκεανό και είναι σημαντικό λιμάνι, καθώς βρίσκεται στο κέντρο της αγροτικής και βιομηχανικής περιοχής Recôncavo Baiano, που βρίσκεται στο βόρειο άκρο των παραλίων της Μπαΐα^[8]. Η πόλη χωρίζεται από ένα γκρεμό ύψους 85 μέτρων στην Πάνω (Cidade Alta, Σιδάδε Άλτα) και την Κάτω Πόλη (Cidade Baixa, Σιδάδε Μπάισα)^[9]. Τα περισσότερα κυβερνητικά κτίρια και ο καθεδρικός της πόλης βρίσκονται στην Πάνω Πόλη. Ο πρώτος ανελκυστήρας στη Βραζιλία εγκαταστάθηκε το 1873 εδώ για να ενώνει τις δύο πόλεις^[10].

Το Σαλβαδόρ ιδρύθηκε το 1549 και ήταν η πρώτη πρωτεύουσα της Βραζιλίας, από το 1549 μέχρι το 1763. Είναι μια από τις παλαιότερες πόλεις στην Αμερική. Για μεγάλο χρονικό διάστημα ήταν γνωστό ως Μπαΐα και έτσι αναφέρεται επίσης ως Σαλβαδόρ ντα Μπαΐα. Το ιστορικό κέντρο του Σαλβαδορ, γνωστό και ως Πελουρίνο, είναι γνωστό για τα πορτογαλικά αποικιοκρατικά κτίριά του που κατασκευάστηκαν από τον 17ο μέχρι τον 19ο αιώνα και ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO το 1985^[11].

Ιστορία

Οι Πορτογάλοι έφτασαν για πρώτη φορά στον Κόλπο των Αγίων Πάντων (Baía de Todos os Santos) το 1500, όταν και του έδωσαν αυτό το όνομα. Το 1501, ένα χρόνο μετά την άφιξη του στόλου Πέδρο Άλβαρες Καμπράλ στο Πόρτο Σεγούρο, ο Γκασπάρ ντε Λέμος έφτασε στον κόλπο των Αγίων Πάντων και έπλευσε στις ακτές της Μπαΐα. Όμως ο πρώτος Ευρωπαΐος που αποβιβάστηκε στο Μόρο ντε Σάο Πάουλο ήταν ο Μάρτιμ Αλφόνο σε Σούσα το 1531, οδηγώντας μια αποστολή εξερεύνησης της ακτής της νέας ηπείρου.^[12]

Ο Καθεδρικός του Σαλβαδόρ

Το 1549, ένας στόλος των πορτογαλικών αποίκων με επικεφαλής τον Τομέ ντε Σούσα, πρώτο Κυβερνήτη-στρατηγό της Βραζιλίας, δημιούργησε το Σαλβαδόρ. Χτισμένο πάνω σε ένα ψηλό βράχο με θέα στον κόλπο των Αγίων Πάντων ως η πρώτη αποικιακή πρωτεύουσα της αποικιακής της Βραζιλίας, έγινε γρήγορα κεντρικό λιμάνι και ένα σημαντικό κέντρο της βιομηχανίας ζάχαρης και του δουλεμπόριου.^[13]

Η γενική αποτυχία του συστήματος των αρχηγείων ώθησε το πορτογαλικό στέμμα (στο πρόσωπο του Ντομ Ζοάο Γ΄) στη δημιουργία μίας κυβέρνησης της Βραζιλίας με αρχηγό τον Τομέ ντε Σούσα. Ο ντε Σούσα έφτασε στην Μπαΐα στις 29 Μαρτίου 1549 και πήγε να εργαστεί στην κατασκευής μιας πρωτεύουσας για τη Βραζιλία και ένα μέρος για να ζήσει (ή για να ζει και διοικεί ο στρατηγός-κυβερνήτης). Το πιο πρόσφατο κτίριο του παλατιού του, που σήμερα ονομάζεται Παλάσιο Ρίο Μπάνκο, βρίσκεται σε μια επιβλητική τοποθεσία με θέα στον κόλπο, στην ίδια πλατεία με τον ανελκυστήρα Λασέρδα που ενώνει την άνω με την κάτω πόλη. Το νεοκλασικό παλάτι είναι ανοικτό για το κοινό.^[14]

To Σαλβαδόρ, ωστόσο, επηρεάστηκε κυρίως από τον Καθολικισμό. Έγινε η έδρα της πρώτης καθολικής επισκοπής της Βραζιλίας το 1552^[15], και εξακολουθεί να είναι ένα κέντρο του καθολικού χριστιανισμού της Βραζιλίας.

Το Σαλβαδόρ ήταν χωρισμένο σε άνω και κάτω πόλη, με το ανώτερο να είναι το διοικητικό και θρησκευτικό τομέα και το μέρος όπου η πλειοψηφία του πληθυσμού ζούσε. Η κάτω πόλη ήταν το οικονομικό κέντρο, με το λιμάνι και την αγορά. Στα τέλη του 19ου αιώνα, τελεφερίκ και ένας ανελκυστήρας, το Elevador Lacerda, χτίστηκαν για να συνδέουν τις δύο περιοχές.^[16]

Το Σαλβαδόρ ήταν η πρωτεύουσα της πορτογαλικής αντιβασιλείας του Γκράο-Παρά και της επαρχίας της Μπαΐα ντε Τόντος ος Σάντος. Ο Ολλανδός ναύαρχος Πιτ Χάιν (Piet Hein) της Δυτικής Εταιρείας Ινδιών κατέλαβε και λεηλάτησε την πόλη Μάιο του 1624, και την κράτησε μαζί με άλλα λιμάνια στα βόρεια ανατολικά έως ότου ανακαταλήφθηκε από ένα ισπανικό-πορτογαλικό στόλο τον Μάιο του 1625. Στη συνέχεια έπαιξε ένα στρατηγικά σημαντικό ρόλο στην η Πορτογαλική-Βραζιλιάνικη αντίσταση ενάντια στους Ολλανδούς.

• 
  Πανοραμική άποψη της πόλης, ελαιογραφία του 16ου αιώνα

Το Σαλβαδόρ ήταν η πρώτη πρωτεύουσα της Βραζιλίας και παρέμεινε έτσι μέχρι το 1763, όταν το διαδέχθηκε το Ρίο ντε Τζανέιρο. Στη συνέχεια, η πόλη βίωσε μια αργή παρακμή, μακριά από τον κύριο κορμό της βιομηχανοποιήσης της Βραζιλίας. Παρέμεινε, ωστόσο, ένα εθνικό πολιτιστικό και τουριστικό κέντρο. Μέχρι το 1948 η πόλη είχε περίπου 340.000 άνθρωποι, και τότε ήταν η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη της Βραζιλίας. Μετά τα μέσα του 20ού αιώνα αναπτύχθηκε η βιομηχανία αναπτύχθηκε στην περιοχή με αποτέλεσμα μεγάλη αύξηση του πληθυσμού της πόλης. Το 2010 ο δήμος είχε 2.676.606 κατοίκους, το τρίτο μεγαλύτερο πληθυσμό στη Βραζιλία.

Ιστορικό κέντρο

Μνημείο Παγκόσμιας
Κληρονομιάς της UNESCO

Ιστορικό Κέντρο του Σαλβαδόρ
Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ.
Χώρα μέλος	Βραζιλία
Τύπος	Πολιτιστικό
Κριτήρια	iv, vi
Ταυτότητα	309
Περιοχή	Λατινική Αμερική και Καραϊβική
Ιστορικό εγγραφής
Εγγραφή	1985 (9η συνεδρίαση)

Το ιστορικό κέντρο του Σαλβαδόρ ορίστηκε το 1985 Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO. Η πόλη αποτελεί ένα καλό παράδειγμα της πορτογαλικής πολεοδομίας των μέσων του 16ου αιώνα με διοικητικό κέντρο ψηλά και το εμπορικό κέντρο χαμηλά, και ένα μεγάλο μέρος της πόλης έχει διατηρήσει τον παλιό χαρακτήρα της δρομάκια και τα πολύχρωμα σπίτια.

Ως η πρώτη πρωτεύουσα της πορτογαλικής Αμερικής, το Σαλβαδόρ ήταν σημαντικό σκλαβοπάζαρο και είχε πελουρίνιος (pelourinhos, κίονες) σε ανοικτούς χώρους, όπως το τερρέιρο ντε Χεσούς και τις πλατείες γνωστές σήμερα ως Τομέ ντε Σούσε και Κάστρο Άλβες. Το πελουρίνιο ήταν σύμβολο της εξουσίας και της δικαιοσύνης, για κάποιους, και μαστιγώματος και αδικίας για την πλειοψηφία.^[17] Το ένα που είχε ανεγερθεί για μικρό χρονικό διάστημα εκεί που είναι τώρα το Ιστορικό Κέντρο, και αργότερα μεταφέρθηκε εκεί που είναι τώρα η Πράσα ντα Πιεντάδι (Praça da Piedade, πλατεία της ευσέβειας), δάνεισε το όνομά του στο ιστορικό και αρχιτεκτονικό συγκρότημα του Πελουρίνιο, τμήμα του ιστορικού κέντρου της πόλης.

Από το 1992 στην γειτονιά Πελουρίνιο έχουν πραγματοποιηθεί εργασίες αποκατάστασης σε εκαοντάδες προσόψεις κτιρίων ύψους δεκάδεων εκατομμυρίων ευρώ ενώ παράλληλα η πλειοψηφία των κατοίκων της περιοχής, αφρικάνικης καταγωγής, εκδιώχθηκαν από την περιοχή. Η διαδικασία αυτή οδήγησε σε ουσιαστική πολιτική συζήτηση στην Πολιτεία της Μπαΐα, δεδομένου ότι οι πρώην κάτοικοι του Πελουρίνιο κατά το μεγαλύτερο μέρος εξαιρούνται από τα οικονομικά οφέλη της ανακαίνισης του. Η σημαντική προσπάθεια αποκατάστασης κατέστησε την περιοχή τουριστικό αξιοθέατο.^[18]

Ο σημαντικός πλούτος και η θέση του Σαλβαδόρ κατά τη διάρκεια της αποικιοκρατίας (ως πρωτεύουσα της αποικίας για 250 χρόνια και που δημιούργησε το Πελουρίνιο) αντικατοπτρίζεται στο μεγαλείο των αποικιακών παλατιών, εκκλησιών και μοναστηριών, με τα περισσότερα από αυτά να χρονολογούνται από τον 17ο και 18ο αιώνα.

Παραπομπές

1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 89. Ανακτήθηκε στις 6  Αυγούστου 2018.
2. «Homenagens ao padroeiro de Salvador, São Francisco Xavier, começam a partir desta terça; veja programação». G1. 30  Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 5  Δεκεμβρίου 2021.
3. «Rede de Cidades». Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2012.
4. ««As políticas culturais no Município de Salvador na gestão Lídice da Mata (1993 A 1996) - versão preliminar»».
5. www.ovpm.org/wp-content/uploads/2024/03/liste-villes-en-regle-pour-page-web12-03-2024.pdf. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2023.
6. en.unesco.org/creative-cities/salvador. Ανακτήθηκε στις 10  Ιουνίου 2021.
7. «Tabela 9605 - População residente, por cor ou raça, nos Censos Demográficos». Ανακτήθηκε στις 30  Νοεμβρίου 2024.
8. «Recôncavo Baiano (Πορτογαλικά)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2014.
9. Geography. Salvador, Brazil: Aloveworld. 2006. ISBN 85-240-3919-1. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Φεβρουαρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2007.
10. Cidade Alta e Baixa (Πορτογαλικά)
11. Historic Centre of Salvador de Bahia UNESCO
12. «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2014.
13. «13th International RIdIM Conference & 1st Brazilian Conference on Music Iconography - Salvador 2011». Ridim-br.mus.ufba.br. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2014.
14. «History of Salvador». Salvadorcentral.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2014.
15. «Salvador Brazil». Willsafe.org. 28 Ιανουαρίου 1951. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2014.
16. by tudobeleza (15 Ιουλίου 2008). «Salvador da Bahia – First National Capital». Eyes On Brazil. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2014.
17. Projecto Brazil (25 Ιουλίου 2008). «Projecto Brazil». Projectobrazil.blogspot.com. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2014.
18. «New Pelourinho». Gosouthamerica.about.com. 5 Μαρτίου 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Αυγούστου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2010.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Commons logo

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Σαλβαδόρ (Βραζιλία)

• Επίσημη ιστοσελίδα Αρχειοθετήθηκε 2014-06-05 στο Wayback Machine.