Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων

Ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων Βλάχος (1873- 21 Μαρτίου 1956)^[1] υπήρξε ιεράρχης και Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος την περίοδο 1949 - 1956. Γεννήθηκε στη Χηλή της Βιθυνίας Μικράς Ασίας και καταγόταν από τον οικισμό Ρουψιά του Πωγωνίου^[2].

Σπυρίδων Βλάχος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1873 Χηλή, Βιθυνία, Μικρά Ασία
Θάνατος	21  Μαρτίου 1956 Αθήνα
Αιτία θανάτου	Φλεγμονή
Τόπος ταφής	Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Θρησκεία	Χριστιανός Ορθόδοξος
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	νέα ελληνική γλώσσα
Σπουδές	Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	Ιερέας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	μητροπολίτης Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος
δεδομένα

Βιογραφία

Σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Ως αρχιερατικός επίτροπος και ιεροκήρυκας στην Καβάλα άρχισε να προσφέρει ηθική αλλά και υλική υποστήριξη στον Μακεδονικό Αγώνα. Το 1906 εξελέγη Μητροπολίτης Βελλάς (Ιερά Μονή κοντά στα Ιωάννινα) και Κονίτσης. Οι υπηρεσίες του κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 - 1913) και στο ζήτημα της Βόρειας Ηπείρου κρίθηκαν σπουδαίες και μεγάλες. Τον Φεβρουάριο του 1914 συμμετείχε ως μέλος στην προσωρινή κυβέρνηση της Βορείου Ηπείρου. Στη Μονή Βελλάς ίδρυσε ιεροδιδασκαλείο με πρότυπο δημοτικό σχολείο.

Την 1 Οκτωβρίου 1916^[3] εξελέγη Μητροπολίτης Ιωαννίνων. Από το 1926 άρχισε να εκδίδει τα «Ηπειρώτικα Χρονικά»^[4]. Ως Μητροπολίτης Ιωαννίνων συμμετείχε σε στημένη δίκη-παρωδία για την καταδίκη του αντιστασιακού Μητροπολίτη Χίου Ιωακείμ Στρουμπή. Έτσι ο Ιωακείμ Στρουμπής τιμωρήθηκε με έκπτωση από τη μητρόπολή του, με τις κατηγορίες που κατασκεύασε η εθνικιστική «Εθνική Οργάνωση Χίου» και ο διώκτης του Ιωακείμ και ιδεολογικός του αντίπαλος Μητροπολίτης Ιωαννίνων Σπυρίδων^{[5][6][7][8][9]}.

Στις 20 Απριλίου 1941, ημέρα του Πάσχα, ο τότε διοικητής του Γ΄ Σώματος Στρατού και μετέπειτα κατοχικός πρωθυπουργός Γεώργιος Τσολάκογλου, σε συνεννόηση με τον διοικητή του Α΄ Σώματος Στρατού, αντιστράτηγο Παναγιώτη Δεμέστιχα, τον διοικητή Β΄ Σώματος Στρατού, αντιστράτηγο Γεώργιο Μπάκο, αλλά και τον Μητροπολίτη Ιωαννίνων Σπυρίδωνα, κατάργησε πραξικοπηματικά τον διοικητή Στρατιάς Ηπείρου Ιωάννη Πιτσίκα, ανέλαβε ο ίδιος διοικητής της Στρατιάς και υπέγραψε πρωτόκολλο ανακωχής με τον διοικητή της 1ης Μηχανοκίνητης Μεραρχίας Ες-Ες, υποστράτηγο Σεπ Ντίτριχ (Josef "Sepp" Dietrich), στο Βοτονόσι Ιωαννίνων. Ο αρχηγός του Ελληνικού Στρατού, αρχιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος, σε τηλεγράφημά του προς το Τμήμα Στρατιάς Ηπείρου, κατήγγειλε την πρωτοβουλία του Τσολάκογλου ως αντίθετη προς τα συμφέροντα της πατρίδας, διέταξε την αντικατάσταση του Τσολάκογλου και αγώνα «μέχρι εσχάτου ορίου δυνατοτήτων». Ήταν όμως ήδη αργά.

Στις 4 Ιουνίου 1949^[3] εξελέγη παμψηφεί Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος. Αγωνίστηκε για την αναδιοργάνωση της Εκκλησίας μετά τις περιπέτειες από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και τις συνέπειες του εμφυλίου. Ασχολήθηκε ενεργά αναλαμβάνοντας και την ηγεσία του Κυπριακού αγώνα, στην οποία θα τον διαδεχθεί αργότερα ο Μακάριος, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Κύπρου^[10].

Πέθανε στις 21 Μαρτίου 1956^[3].

Σημειώσεις

Όταν εκδηλώθηκε το Κίνημα του ΙΔΕΑ το 1951 και λίγο πριν την καταστολή του, οι κινηματίες είχαν σκοπό να αναθέσουν την πρωθυπουργία στον Αρχιεπίσκοπο Σπυρίδωνα. Για το λόγο αυτό, όπως ομολόγησε ο ταξίαρχος Χρηστέας στον μετέπειτα ανακριτή ταγματάρχη δικαστικού Ζωζωνάκη, επισκέφθηκε τον αρχιεπίσκοπο και του πρότεινε να αναλάβει την προεδρία της κυβέρνησης που θα εξασφάλιζαν με στρατιωτικό πραξικόπημα. Ο Αρχιεπίσκοπος Σπυρίδων αρνήθηκε.

Ιστορική έμεινε και η παρέμβαση του Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος υπέρ του Νίκου Μπελογιάννη, το 1952, κατά την οποία δήλωσε: «Έχω συγκλονιστεί από το ηθικό μεγαλείο του Μπελογιάννη. Το θεωρώ ανώτερο και από των πρώτων χριστιανών, γιατί ο Μπελογιάννης δεν πιστεύει ότι υπάρχει μέλλουσα ζωή».