Ο Ανδρόνικος Παλαιολόγος (1400 - 4 Μαρτίου 1429) ήταν γιος του Βυζαντινού αυτοκράτορα Μανουήλ Β΄. Ήταν ο τελευταίος δεσπότης (κυβερνήτης) της Θεσσαλονίκης κατά το διάστημα 1408-1423.
| Ανδρόνικος Παλαιολόγος | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Ανδρόνικος Παλαιολόγος (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 1400 Μονεμβασία |
| Θάνατος | 1428 Θεσσαλονίκη |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Θρησκεία | Ορθόδοξος Χριστιανισμός |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | δεσπότης μοναχός |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Μανουήλ Β´ Παλαιολόγος και Ελένη Δραγάση |
| Αδέλφια | Δημήτριος Β΄ Παλαιολόγος Ιωάννης Η΄ Παλαιολόγος Κωνσταντίνος ΙΑ΄ Παλαιολόγος Θωμάς Παλαιολόγος Θεόδωρος Β΄ Παλαιολόγος |
| Οικογένεια | Δυναστεία των Παλαιολόγων |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | δεσπότης |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ήταν ο τρίτος γιος του Μανουήλ Β΄ και της Ελένης Δραγάτση, κόρης του Κωνσταντίνου, δεσπότη τμήματος της Σερβίας· ο Κωνσταντίνος ήταν εγγονός της Μαρίας Παλαιολογίνας, δισεγγονής του Μιχαήλ Η΄. Ο πρωτότοκος αδελφός του Ανδρόνικου, ο Ιωάννης Η΄ έγινε Αυτοκράτορας των Ρωμαίων, ο δευτερότοκος Θεόδωρος Β΄ έγινε δεσπότης του Μωρέως, ενώ μικρότεροι αδελφοί του ήταν ο Κωνσταντίνος ΙΑ΄, ο Δημήτριος και ο Θωμάς.
Κατά τη νεανική του ηλικία επέζησε από την ασθένεια που έπληξε τρία αδέλφια του, τον Κωνσταντίνο και δύο αδελφές του, τα οποία απεβίωσαν. Δεν ανάρρωσε ποτέ πλήρως και η υγεία του ήταν ασθενής για την υπόλοιπη ζωή του, μάλιστα ανέπτυξε λέπρα. Όταν το 1408 απεβίωσε ο εξάδελφός του Ιωάννης Ζ΄ κυβερνήτης της Θεσσαλονίκης, ο Μανουήλ Β΄ απένειμε τον τίτλο του δεσπότη στον Ανδρόνικο και τον όρισε κυβερνήτη της πόλης εκεί. Επειδή ήταν μόλις οκταετής, είχε επίτροπο τον στρατηγό Δημήτριο Λάσκαρη τον Λεοντάρη ως το 1415/16.
Το 1422 οι Οθωμανοί πολιόρκησαν την Κωνσταντινούπολη και απέκλεισαν τη Θεσσαλονίκη το διάστημα 1422-23. Ο Ανδρόνικος, του οποίου η υγεία χειροτέρευε, άρχισε διαπραγματεύσεις με τους Βενετούς για βοήθεια, που ζήτησαν την παράδοση της πόλης. Αν και η Εκκλησία αντιτίθετο, καθώς δυσπιστούσε στους Λατίνους, ήλθε Βενετικός στρατός και ανέλαβε την άμυνα και την πόλη.
Το 1425 απεβίωσε ο πατέρας του και ανέλαβε ο Ιωάννης Η΄ την εξουσία. Ο λόγιος Απόστολος Βακαλόπουλος[1] και ο ιστορικός Μιχαήλ Δούκας αναφέρουν ότι τέσσερις άρχοντες (Πλατυσκαλίτης, κά) σχεδίαζαν να παραδώσουν την πόλη στους Οθωμανούς και όταν οι Βενετοί τους ανακάλυψαν, τους εξόρισαν στην Κρήτη[2]. Ο Βενετικός Κώδικας του Μοροζίνι γράφει ότι και ο Ανδρόνικος συμμετείχε στη συνωμοσία[3], πράγμα που δεν επαληθεύεται από τις Ελληνικές πηγές.
Οι Βενετοί κατάφεραν να κρατήσουν τη Θεσσαλονίκη ως το 1430, οπότε την κατέλαβαν οι Τούρκοι. Από εδώ και πέρα η ιστορία του Ανδρόνικου δεν είναι σαφής: Ο Λαόνικος Χαλκοκονδύλης αναφέρει ότι ο Ανδρόνικος μετέβη στον Μωρέα, στη Μαντίνεια και εκεί απεβίωσε, ενώ ο Θεόδωρος Σπανδούνης γράφει ότι μεταβαίνοντας με πλοίο στη Βενετία, απεβίωσε στο ταξίδι. Άλλη εκδοχή εκθέτει ο ιστορικός Γεώργιος Σφραντζής, αναφέροντας ότι ο Ανδρόνικος έγινε μοναχός στη μονή Παντοκράτορος της Κωνσταντινούπολης, όπου απεβίωσε το 1429 και ετάφη δίπλα στον πατέρα του· αλλά ο ψευδο-Σφραντζής ισχυρίζεται ότι έγινε μοναχός στη μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους, όπου και απεβίωσε[4][5].
Σε χειρόγραφο του 1404 που έστειλε δώρο ο Μανουήλ Β΄, μέσω του Μανουήλ Χρυσολωρά, στο αββαείο του Αγίου Διονυσίου στο Παρίσι, εικονίζεται σε μικρογραφία ο Μανουήλ Β΄ με την Ελένη Δραγάτση και τα τρία μεγαλύτερα παιδιά τους. Επιγραφές: Μανουήλ εν Χ[ριστ]ώ τω Θ[ε]ώ πιστός βασιλεύς και Αυτοκράτωρ Ρωμαίων ο Παλαιολόγος και αεί Αύγουστος. Ελένη η εν Χ[ριστ]ώ τω Θ[ε]ώ πιστή Αυγούστα και Αυτοκρατόρισσα Ρωμαίων η Παλαιολογίνα. Ιω[άννης] εν Χ[ριστ]ώ τω Θ[ε]ώ πιστός βασιλεύς ο υιός αυτού. Θεόδωρος ο Πορφυρογέννητος [...] ο υιός αυτού. Ανδρόνικος Αφεντόπουλον ο Παλαιολόγος ο υιός αυτού.
- Mertzios, Konstantinos (2007) [1949]. Μνημεία Μακεδονικής Ιστορίας [Monuments of Macedonian History] (PDF) (στα Greek) (Second έκδοση). Thessaloniki: Society for Macedonian Studies. ISBN 978-960-7265-78-4.
- Necipoğlu, Nevra (2009). Byzantium between the Ottomans and the Latins: Politics and Society in the Late Empire. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-40388-8.
- Setton, Kenneth M. (1978). The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume II: The Fifteenth Century. Philadelphia: The American Philosophical Society. ISBN 0-87169-127-2.
- Vacalopoulos, Apostolos E. (1973). History of Macedonia 1354–1833. Μτφρ. Peter Megann. Thessaloniki: Institute for Balkan Studies. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2017.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
