Με την ονομασία Αδριανίς[1] (αρχαία ελληνικά: Ἀδριανίς) ή Αδριανίδα φυλή (σύγχρονα ελληνικά) για την φυλή και Αδριανίδα (γενική Αδριανίδος) για την περιοχή και με το όνομα (άρθρο: ο) Αδριανιεύς ή Αδριανίδης (αρχαία ελληνικά: Ἀδριανιεύς) ή (άρθρο πληθυντικού: οι) Αδριανιείς ή Αδριανίδες (αρχαία ελληνικά: Ἀδριανιείς ή Ἀδριανίδαι), για τα μέλη της φυλής και τους κατοίκους της περιοχής αυτής, αναφέρεται μια από τις πρόσθετες φυλές της Αρχαίας Ελλάδας και της αρχαίας Αττικής, η οποία ήρθε να συμπληρώσει τις προηγούμενες φυλές της Αρχαίας Αθήνας, οι κάτοικοι της οποίας κατοικούσαν στην ομώνυμη περιοχή της Αδριανίδας, η οποία περιλάμβανε μια σειρά από δήμους της περιοχής της σύγχρονης Ελλάδας που είναι γνωστή ως Αττική.
Η Αδριανίδα, πήρε το όνομά της σε απόδοση τιμής προς τον ΡωμαίοαυτοκράτοραΑδριανό και ιδρύθηκε περί το 126/127. Με την ίδρυση αυτής της φυλής οι ως τότε 12 φυλές (οι αρχικές δέκα που είχε ιδρύσει ο Κλεισθένης, καθώς και οι: Πτολεμαΐς και Ατταλίς), κατά την πέμπτη περίοδο της αρχαίας Βουλής, από το 126/127 ως τον 3ο αιώνα, έγιναν συνολικά 13 φυλές.[2]
Στην Αδριανίδα φυλή εκτός από τους δήμους που αποδόθηκαν από τις προγενέστερες φυλές, δημιουργήθηκε ένας ακόμα, ο Δήμος Αντινοείων, (οι δημότες: Αντινοείς) προς τιμήν του αγαπημένου του Αδριανού, του Αντίνοου.
Η φυλή Αδριανίς, με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που ακολούθησε μετά από αυτήν του Κλεισθένη, είχε κατανεμηθεί σε διάφορες περιοχές, που καταλάμβαναν οι δήμοι, και έφεραν τις ονομασίες:
Η Αδριανίδα φυλή δημιουργείται, το 126/127, με το ίδιο καθεστώς που χρησιμοποιήθηκε προγενέστερα για τη δημιουργία των προηγούμενων πρόσθετων φυλών: Κάθε φυλή συνεισφέρει από ένα δήμο και επίσης ένας νέος δήμος, οι Αντινοείς, δημιουργείται προς τιμήν του αγαπημένου του Αδριανού, του Αντίνοου. Συνεπώς υπάρχουν πλέον 13 φυλές.
Η αντιπροσωπευτική ποσόστωση των εκπροσώπων - βουλευτών των δήμων της Αδριανίδας (στον παρακάτω πίνακα) αποδεικνύει τη συμμετοχή των δήμων της φυλής αυτής, τις δυο πρώτες, αλλά και κατά τη τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.), ενώ η ίδια η έκφραση της φυλής, εμφανίζεται πλέον από την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας) της διακυβέρνησής της, μέσω της αρχαίας αθηναϊκήςΒουλής και της Εκκλησίας του δήμου.[31] Από την περίοδο αυτή δεν υπάρχουν περισσότερες ποσοστώσεις στους δήμους που έχουν 40-50 μέλη της Βουλής, ανά φυλή. Η Αττική βρίσκεται πλέον υπό ρωμαϊκή κατοχή. [32]
[...] "Αδριανίς: Η δέκατη τρίτη αττική φυλή, που προστέθηκε την εποχή του αυτοκράτορα Αδριανού. Προηγουμένως, είχαν προστεθεί στις δέκα αρχικές φυλές η Πτολεμαΐς και η Ατταλίς, από τον Δημήτριο τον Πολιορκητή. Η Α. φυλή περιλάμβανε τους δήμους Βησαέων, Ελαιουσίων, Όας, Ρηγαίας και Αδίφνης". [...] Αδριανίς
Από το άρθρο του John D. Morgan (Dept. of Physics and Astronomy, University of Delaware, Newark, Delaware 19716 USA), με τίτλο: "Σύντομη ανασκόπηση του υπολογισμού του χρόνου κατά την αρχαιότητα", (pdf), στο περιοδικό "Αρχαιολογία", τεύχος 74 (Μάρτιος), Αθήνα 2000, σελ. 30: [...] "Έχουμε λοιπόν 12 φυλές από το 200/199 π.Χ. έως το 122/3 μ.Χ. οπότε δημιουργήθηκε μια νέα φυλή, η Αδριανίς, προς τιμήν του αυτοκράτορα Αδριανού. Και τέλος οι φυλές από το 123/4 μ.Χ. έγιναν πάλι 13, ως την πλήρη κατάρρευση του συστήματος μετά από μερικούς αιώνες". [...]
[...] "Αντινοείς: Δήμος της αρχαίας Αττικής, που ανήκε στην Αδριανίδα φυλή. Ο δήμος αυτός έγινε με τη συνένωση παλαιότερων συνοικισμών". [...] Αντινοείς
Σκαρλάτος Βυζάντιος, "Λεξικόν Επίτομον των εν τοις Ελλήσι συγγραφεύσιν απαντωμένων κυρίων ονομάτων, συντεθέν μεν υπό Σκαρλάτου Δ. του Βυζαντίου. Εκδοθέν δε στερεοτύπως υπό Ανδρέου Κορομηλά". Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά. Εν Αθήναις 1852, [...] "Άφιδνα (η) καί Άφιδναι (αι), δήμος της Αττικής ανήκων εις την Αιαντίδα ή την Λεοντίδα φυλήν, (ο δημ. Αφιδναίος)." [...], σελ. 34.
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Άφιδνα, δήμος Αττικής της Λεοντίδος φυλής, από Αφίδνου αυτόχθονος. ο δημότης Αφιδναίος, ως Πυδναίος. τα τοπικά δήλα Αφίδνηθεν, Αφίδναζε, Αφίδνησιν. Έστι και πληθυντικόν Αφίδναι. έστι και της Λακωνικής, όθεν ήσαν αι Λευκίππιδες Φοίβη και Ιλάειρα". [...], σελ. 67.
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Άφιδνα, ή Αφίδναι, δήμος της Αττικής, εκ της Λεοντίδος φυλής (Κάτοικ. Αφιδναίος, και Επιρρ. Αφιδνήθεν)". [...], σελ. 63.
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Βήσσα, δήμος της Αττικής, εκ της Αντιοχίδος φυλής (Κάτοικ. Βησσαίος)". [...], σελ. 74.
[...] "Δαιδαλίδες: Αρχαίος δήμος της Αττικής, από τους μικρούς, που ανήκε στην Κεκροπίδα φυλή. Περιλάμβανε τη σημερινή περιοχή ανάμεσα στο Πεδίο του Άρεως και στα Τουρκοβούνια. Ονομάστηκε έτσι από τον μυθικό Δαίδαλο που, όταν σκότωσε από αντιζηλία τον μαθητή του Κάλωνα, ήρθε στην Αθήνα και καταδικάστηκε από τον Άρειο Πάγο. Δ. ονομάζονταν επίσης οι τεχνίτες που ασχολούνταν με την ξυλογλυπτική". [...] Δαιδαλίδες[νεκρός σύνδεσμος]
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Δαιδαλίδαι, δήμος της Αττικής, εκ της Κεκροπίδος φυλής (Κάτοικ. Δαιδαλίδης)". [...], σελ. 92.
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Ιταία, δήμος τής Αττικής, εκ της Ακαμαντίδος φυλής (Κάτοικ. Ιταίος)". [...], σελ. 182.
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Ελαιεύς, δήμος τής Ιπποθοωντίδος φυλής, ως Διονύσιος.
Διόδωρος δ' Ελαιούς, αφ' ου ο δημότης Ελαιούσιος. τα τοπικά Ελαιουντόθεν και Ελαιουντάδε και Ελαιούσι. λέγεται και εξ Ελαιέως". [...], σελ. 116.
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Ελαιεύς, ή Ελαιούς, δήμος της Αττικής, εκ της Ιπποθοωντίδος φυλής (Κάτοικ. Ελαιούσιος)". [...], σελ. 116.
[...] "Ελαιεύς: Αρχαίος δήμος της Αττικής, που ανήκε στην Ιπποθοωντίδα φυλή. Ταυτίζεται από πολλούς με τον δήμο της Ελαιούντας". [...] ΕλαιεύςΑρχειοθετήθηκε 2016-06-02 στο Wayback Machine.
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Όα, δήμος της Αττικής, της Πανδιονίδος φυλής, Διονύσιος δε ο του Τρύφωνός φησι το πληθυντικόν Όεις λέγεσθαι αυτάς, ως και άλλα πολλά. ο μέντοι δημότης Όαθεν λέγεται. Δάμων Δαμωνίδου Όαθεν. και εκ τόπου το αυτό, τα δ' άλλα Όαζε, Όασε. λέγεται και Όη. έστι δ' Όη της Οινηίδος φυλής, ο δημότης Οήθεν". [...], σελ. 214.
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Όα, ή Οείς, δήμος της Αττικής, εκ της Πανδιονίδος φυλής (Κάτοικ. Επιρρ. Όαθεν)". [...], σελ. 286.
Σκαρλάτος Βυζάντιος, "Λεξικόν Επίτομον των εν τοις Ελλήσι συγγραφεύσιν απαντωμένων κυρίων ονομάτων, συντεθέν μεν υπό Σκαρλάτου Δ. του Βυζαντίου. Εκδοθέν δε στερεοτύπως υπό Ανδρέου Κορομηλά". Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά. Εν Αθήναις 1852, [...] "Οινόη (η), 3) ετέρα κώμη της Αττ., ανήκουσα εις την Αιαντίδα φυλήν". [...], σελ. 131.
[...] "Οινόη: I. Τοπωνύμιο της αρχαιότητας. 1. Δήμος της Ιπποθωοντίδας φυλής. Η ομώνυμη πόλη βρισκόταν στα σύνορα της Αττικής και της Βοιωτίας, ήταν οχυρωμένη με τείχη, και οι Αθηναίοι την χρησιμοποιούσαν ως φρούριο κάθε φορά που γινόταν πόλεμος. 2. Δήμος της Αιαντίδας φυλής, στην Αττική. Βρισκόταν στα βορειοδυτικά του Μαραθώνα, στο μέρος όπου βρίσκεται σήμερα η περιοχή Νοινόη". [...] Οινόη[νεκρός σύνδεσμος]
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Παμβοτάδαι, δήμος της Αττικής, εκ της Ερεχθηίδος φυλής (Κάτοικ. Παμβοτάδης)". [...], σελ. 305.
[...] "Παμβωτάδες: Δήμος της αρχαίας Αττικής, που αναφέρεται από πολλούς συγγραφείς καθώς και σε πολλές από τις επιγραφές που βρέθηκαν. Η ονομασία του σημαίνει τόπο συγκέντρωσης βοσκών. Αρχικά, ο δήμος ανήκε στην Ερεχθηίδα φυλή, τότε που η Αττική ήταν διαιρεμένη σε 10 φυλές. Το 146 μ.Χ. όμως ανήκε στην Αδριανίδα. Δεν είναι εξακριβωμένη η ακριβής θέση του δήμου". [...]
ΠαμβωτάδεςΑρχειοθετήθηκε 2020-08-14 στο Wayback Machine.
Στέφανος Βυζάντιος, "Εθνικά", ("Stephani Byzantii Ἐθνικων quæ supersunt." Gr. Edidit Anton Westermann, Λειψία 1839), [...] "Σκαμβωνίδαι, δήμος Αττικός [της] Λεοντίδος φυλής. τα τοπικά εκ Σκαμβωνιδών και εν Σκαμβωνιδών και εις Σκαμβωνιδών". [...], σελ. 254.
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834, [...] "Τρικόρυθος, δήμος της Αττικής, εκ της Αιαντίδος φυλής (Κάτοικ. Tρικορύσιος, και Επιρρ. Τρικορυντόθεν)". [...], σελ. 372.
Σκαρλάτος Βυζάντιος, "Λεξικόν Επίτομον των εν τοις Ελλήσι συγγραφεύσιν απαντωμένων κυρίων ονομάτων, συντεθέν μεν υπό Σκαρλάτου Δ. του Βυζαντίου. Εκδοθέν δε στερεοτύπως υπό Ανδρέου Κορομηλά". Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά. Εν Αθήναις 1852, [...] "Τρικόρυθον (το) και Τρικόρυθος (η) , χωρ. και δήμος της έν Αττική Τετραπόλεως, μεταξύ Μαραθώνος & Ραμνούντος, ανήκων εις την Αιαντίδα φνλήν, (ο δημ. Τρικορύσιος)". [...], σελ. 180.
[...] "Τρικόρυθος: Δήμος της αρχαίας Αττικής, που ανήκε αρχικά στην Αιαντίδα και από το 146 μ.Χ. στην Αδριανίδα φυλή. Αποτελούσε μαζί με άλλες πόλεις την αττική Τετράπολη, και βρισκόταν A της Οινόης και BA του Μαραθώνα. Λεγόταν και Τρικόρυνθος". [...] ΤρικόρυθοςΑρχειοθετήθηκε 2020-08-10 στο Wayback Machine.
«Φηγαία, δήμος της Αιγηίδος φυλής. ο δημότης Φηγαιεύς. έστι και άλλος δήμος της Πανδιονίδος φυλής οι Φηγαιείς. ο δημότης Φηγαιεύς. τα τοπικά εκ Φηγαιέων, εις Φηγαιέων, εν Φηγαιέων.»Στέφανος Βυζάντιος, «Εθνικών», Έκδοση 1839: Stephanus (Byzantius), Anton Westermann: “Stephani Byzantii Ethnikōn quae supersunt”, Sumptibus et typis B.G. Teubneri, Λειψία 1839. Σελ 297.
Από το άρθρο του John D. Morgan (Dept. of Physics and Astronomy, University of Delaware, Newark, Delaware 19716 USA), με τίτλο: "Σύντομη ανασκόπηση του υπολογισμού του χρόνου κατά την αρχαιότητα", (pdf), στο περιοδικό "Αρχαιολογία", τεύχος 74 (Μάρτιος), Αθήνα 2000, σελ. 30: [...] "Οι Αθηναίοι διαιρούσαν το έτος τους κατά το δυνατόν πιο ομοιόμορφα σε τόσες πρυτανείες όσες ήταν ο αριθμός των φυλών τους: ήταν οι 10 κλεισθένειες φυλές, που είχαν πάρει τα ονόματά τους από μυθικούς ήρωες (Ερεχθΐς, Αιγηΐς, Πανδιονίς, Λεωντίς, Ακαμαντίς, Οινηΐς, Κεκροπίς, Ιπποθωντίς, Αιαντίς, Αντιοχίς) από το 508/7 έως το 308/7 π.Χ. Τότε δημιουργήθηκαν δύο νέες φυλές, η Αντιγονίς και η Δημητριάς, προς τιμήν του ελευθερωτή τους Δημητρίου του Πολιορκητή και του πατέρα του Αντιγόνου του Μονόφθαλμου. Επομένως από το 307/6 έως το 223/2 π.χ. έχουμε 12 φυλές. Τότε προστέθηκε μια νέα φυλή, η Πτολεμαΐς, προς τιμήν του βασιλέως Πτολεμαίου Γ' του Ευεργέτου' άρα από το 222/1 π.χ. έως το 201/0 π.Χ. υπάρχουν 13 φυλές. Τότε από θυμό κατά του Φιλίππου Ε΄ της Μακεδονίας, οι φυλές των προγόνων του, Αντιγονίς και Δημητριάς, καταργήθηκαν και δημιουργήθηκε μια νέα φυλή, η Ατταλίς, προς τιμήν του Βασιλέως Αττάλου Α΄ της Περγάμου. Έχουμε λοιπόν 12 φυλές από το 200/199 π.Χ. έως το 122/3 μ.Χ. οπότε δημιουργήθηκε μια νέα φυλή, η Αδριανίς, προς τιμήν του αυτοκράτορα Αδριανού. Και τέλος οι φυλές από το 123/4 μ.Χ. έγιναν πάλι 13, ως την πλήρη κατάρρευση του συστήματος μετά από μερικούς αιώνες". [...]
Δανιήλ ο Μάγνης, "Λεξικόν Ιστορικομυθικόν και Γεωγραφικόν, συντεθέν υπό Δανιήλου Δημητρίου Μάγνητος του εκ του Πηλίου όρους εκ κωμοπόλεως Αγίου Λαυρεντίου, εις χρήσιν της ελληνικής νεολαίας". Εκ της Ελληνικής τυπογραφίας Φραγκίσκου Ανδρεώλα. Εν Βενετία 1834. Lexikon historikomythikon kai geographikon (etc.)(Historisch-mythologisches und geographisches Worterbuch etc.) neograece, Daniel Demetrios Magnes, Andreola, 1834.
Στέφανος Βυζάντιος, «Εθνικών», Έκδοση 1839: Stephanus (Byzantius), Anton Westermann: “Stephani Byzantii Ethnikōn quae supersunt”, Sumptibus et typis B.G. Teubneri, Λειψία 1839.
Σκαρλάτος Βυζάντιος, "Λεξικόν Επίτομον των εν τοις Ελλήσι συγγραφεύσιν απαντωμένων κυρίων ονομάτων, συντεθέν μεν υπό Σκαρλάτου Δ. του Βυζαντίου. Εκδοθέν δε στερεοτύπως υπό Ανδρέου Κορομηλά". Εκ της τυπογραφίας Ανδρέου Κορομηλά. Εν Αθήναις 1852.