δήμος της αρχαίας Αθήνας From Wikipedia, the free encyclopedia
Η Βήσα[1][2] ή Βήσσα[2] ή Βησηίς (αρχαία ελληνικά: Βῆσα ή Βῆσσα), (ο δήμος: Βήσας) ήταν αρχαίος οικισμός - πόλη και δήμος της Αντιοχίδας (περιοχή της Αρχαίας Αττικής και φυλή της αρχαίας Αθήνας).
| Γενικά στοιχεία | |
|---|---|
| Ονομασία | Βῆσα |
| Άλλες ονομασίες | Βήσσα, Βησηίς |
| Κύριος οικισμός | Βήσα |
| Διοικητικά στοιχεία | |
| Ταυτότητα | δήμος της αρχαίας Αθήνα |
| Ονομασία δήμου | Δήμος Βήσας |
| Ονομασία δημότη | Βησαιεύς |
| Φυλή | Αντιοχίδα Αδριανίδα |
| Τριττύς | Παραλίας |
| Σύστημα εξουσίας | Πόλη–κράτος |
| Πολιτικό σύστημα | Αθηναϊκή Δημοκρατία |
| Τίτλος ηγέτη | δήμαρχος |
| Λήψη αποφάσεων | Αρχαία Βουλή & Δήμος |
| Αριθμός βουλευτών | |
| 1η περίοδος 508 – 307/306 π.Χ. | 2 |
| 2η περίοδος 307/306–224/223 π.Χ. | 2 |
| 3η περίοδος 224/223–201/200 π.Χ. | 2 |
| 4η περίοδος 201/200 π.Χ.– 126/127 | άγνωστος |
| 5η περίοδος 126/127–3ος αιώνας | άγνωστος |
| Ιστορική εξέλιξη | |
| Ίδρυση | 508 ΠΚΕ |
| Λήξη | 3ος αιώνας |
| Αντικαταστάθηκε από | Δήμος Λαυρεωτικής |
| Λατρευτικές παραδόσεις | |
| Αρχαιολογία | |
| Φρούρια–οχυρά | Φρούριο Βήσας |
| Περιοχή | |
| Αρχαία Αττική Σήμερα: θέση Συντερίνα Αττικής | |
_Attica_Demos_II-el.svg) | |
| Οι δήμοι της αρχαίας Αθήνας | |
Ο δήμος πήρε πιθανώς το όνομά του, σύμφωνα με μια εκδοχή, από τη λέξη «βήσσα», η οποία σημαίνει τόπο, ο οποίος βρισκόταν υψηλά,[2] πάνω από βαθιά κοιλάδα ή χαράδρα με πυκνή βλάστηση ή από την ομοιότητα της μορφής του τόπου, με το ομώνυμο είδος ποτηριού, το οποίο ονομαζόταν επίσης «βήσσα».[3] Είναι άγνωστο αν υπήρχε κάποια μορφή σύνδεσης των δημοτών με τους Βησσούς ή Βεσσούς, οι οποίοι ήταν λαός της Θράκης, που κατοικούσε από τον Αίμο ως την Ιλλυρία, καθώς και αν κατά την ρωμαϊκή εποχή υπήρχε παράλληλη λατρεία για τον Αιγύπτιο θεό Βησά, αλλά δεν φαίνονται ιδιαίτερα πιθανές οι υποθέσεις αυτές. Κατά τον Στράβωνα, το όνομα αυτού του δήμου ήταν γραμμένο με ένα "σ",[4] ως «Βήσα» και αυτό επιβεβαιώνεται και από τις επιγραφές, αλλά σε διάφορες πηγές, κυρίως μεταγενέστερες, συναντάται και ο τύπος γραφής του ονόματος σε παραλλαγή με 2 "σ", ως «Βήσσα».
Ο δήμος της Βήσας, ήταν δήμος της Παραλίας.[5] Στα νοτιοδυτικά η Βήσα συνόρευε με τον δήμο της Αναφλύστου, στα νότια με τον δήμο της Αμφιτροπής, στα βόρεια με τον δήμο του Θορικού και στα νοτιανατολικά με τον δήμο του Σουνίου. Βρισκόταν περίπου 300 στάδια νοτιοανατολικά από την αρχαία Αθήνα, στην περιοχή των ορυχείων του Λαυρίου, όπου υπήρχαν εικοσιτέσσερα μεταλλεία, συμπεριλαμβανομένων αυτών των δήμων της Αναφλύστου και του Θορικού. Οι σύγχρονοι ερευνητές θεωρούν ότι βρισκόταν στην περιοχή την γνωστή κατά την αρχαιότητα ως περιοχή της Μαρώνειας Αττικής, δηλαδή στην περιοχή της προγενέστερης Καμάριζας και σήμερα στον οικισμό που είναι γνωστός ως Άγιος Κωνσταντίνος Λαυρεωτικής, καθώς και την περιοχή της Συντερίνας, χωριό παλαιότερα των πρώην δήμων των Θορικίων και της Κερατέας και σήμερα του Δήμου Λαυρεωτικής.[6] Αναφέρεται επίσης η τοποθεσία Μπαρμπαλιάκι[7] ή Μπαρμπαλιάκη.[8] Οι περιοχές αυτές ανήκουν διοικητικά στον Δήμο Λαυρεωτικής.
Η Βήσα σύμφωνα με παλαιότερες αναφορές ερευνητών του 19ου αιώνα (Διονύσιος Σουρμελής), θεωρείτο ότι βρισκόταν στην περιοχή Παναρέτη.[2]
Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Ανδρέα Καπετάνιο, ο οποίος αναφέρεται στο χώρο και τους ανθρώπους με βάση την αρχαία τοπογραφία των οικισμών και των δήμων της Λαυρεωτικής: «Οι αρχαίοι δήμοι της Λαυρεωτικής, συναπαρτίζονται από την Ανάφλυστο, τους Φρεαρρίους, τη Βήσα, την Αμφιτροπή, το Θράσυμο, το Λαύρειο, τη Μαρώνεια, τον Θορικό, το Σούνιο (με τη Νάπη και την Σκοπιά) και την Ατήνη. Κάποια από τα ονόματα αυτά φαίνεται να είναι τοπωνύμια που προσδιορίζουν θέσεις μεταλλείων εντός των ορίων των δήμων, όπως η Σκοπιά και η Νάπη εντός του Δήμου Σουνίου. Κάποια άλλα πιθανώς να αντιστοιχούν σε "δορυφορικούς" οικισμούς, που συναπαρτίζουν έναν δήμο, όπως έχει προταθεί για τους Φρεαρρίους ως οικιστικό πυρήνα εντός της Αναφλύστου».[9]
Σε διάφορες περιοχές, οι οποίες υπάγονταν παλαιότερα στον πρώην Δήμο Κερατέας, ο οποίος έχει ενσωματωθεί σήμερα στον Δήμο Λαυρεωτικής, βρίσκονταν οι αρχαίοι δήμοι των Δειραδιωτών, του Ποταμού Δειραδιωτών (θέση Άγιος Γιάννης-Φοβόλες), της Αμφιτροπής (Μητροπήσι), της Βήσας (Μπαρμπαλιάκη), της Αιγιλίας (Όλυμπος), των Κυρτιαδών ή Κυρτειδών (κοντά στη Κακή Θάλασσα ή το Δασκαλειό), του Θορικού, των Φρεαρίων (Αρί ή Μαρκάτι ή Όλυμπος) και της Κεφαλής (περιοχή Αγίου Σεραφείμ Ρουτζέρι Μεσοχώρι).[8]
Ο δήμος, η ύπαρξη του οποίου επιβεβαιώνεται και από διάφορες επιγραφές,[10] ως μέλος αρχικά της Αντιοχίδας φυλής, συμμετείχε με 2 βουλευτές στην αρχαία Βουλή των 500, κατά την πρώτη περίοδο (508 – 307/306 π.Χ.). Κατά τη δεύτερη περίοδο (307/306 – 224/223 π.Χ.) και την τρίτη περίοδο (224/223 – 201/200 π.Χ.) ο δήμος αντιπροσωπευόταν επίσης από 2 βουλευτές στη Βουλή των 600, ενώ κατά την τέταρτη (201/200 π.Χ. – 126/127) ο αριθμός των βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου είναι άγνωστος. Κατά την πέμπτη περίοδο (126/127 – 3ος αιώνας), ο δήμος ενσωματώθηκε στην Αδριανίδα φυλή, αλλά είναι επίσης άγνωστος ο αριθμός βουλευτών–αντιπροσώπων του δήμου και για την τελευταία αυτή περίοδο.
Ο δημότης της αρχαίας Βήσας ονομαζόταν Βησαιεύς ή Βησαίος ή Βησσαίος,[11] Ο δήμος δεν ήταν από τους πολύ ονομαστούς δήμους της αρχαίας Αθήνας και μάλλον περισσότερο χρησίμευε για τη διαμονή ή/και την ανάπαυλα των εργαζομένων στα Μεταλλεία του Λαυρίου.[2] Η Βήσα ήταν από τους λίγους δήμους, στους οποίους γίνονταν επιτόπιες συνελεύσεις ξεχωριστές από ότι στην ίδια την πόλη.
Η Βήσα φαίνεται επίσης, ότι εκτός από χώρος κατοικιών των εργατών των μεταλλείων, είχε ως κύριο σκοπό να ελέγχει τα Μεταλλεία Λαυρίου και να περιορίσει τυχόν επεκτατικές βλέψεις διαφόρων ανταγωνιστών της αρχαίας Αθήνας. Δεδομένου ότι σε κάθε έναν από τους δήμους που συνόρευαν με αυτήν (στα δυτικά ο δήμος Αναφλύστου, στα βόρεια ο δήμος του Θορικού και στα νότια ο δήμος του Σουνίου), βρισκόταν και από ένα φρούριο, ο Ξενοφών ενημέρωνε και για ένα οχυρωματικό έργο–φρούριο στο υψηλότερο σημείο της Βήσας,[12] το οποίο οι σύγχρονοι ερευνητές θεωρούν ότι βρίσκεται στην τοποθεσία Βίγλα Ριμπάρι, στα μισά του δρόμου μεταξύ των αρχαίων δήμων της Αναφλύστου και του Θορικού.
Το 2003 σε ανασκαφές στην Ιερά Πύλη, στον Κεραμεικό βρέθηκε η επιτύμβια στήλη του εφήβου κατά το έτος 163/4, Ερμεία από την Βήσα.[13][14]
Υπήρξαν διάφοροι γνωστοί πολίτες από τον δήμο της Βήσας, όπως ο βουλευτής Γάιος ο Βησαιεύς, ο άρχων Γάιος (Ιούλιος Αντίοχος Επιφανής Φιλόπαππος) ο Βησαιεύς, ο βουλευτής Γάιος (Μάρκιος) ο Βησαιεύς, ο Γλαύκος ο Βησαιεύς, ο βουλευτής Δημήτριος ο Βησαιεύς, ο Δημοκράτης ο Βησαιεύς γιος του Εράστου, ο Δημοχάρης ο Βησαιεύς γιος του Επικράτους, ο αγορανόμος Διονυσόδωρος ο Βησαιεύς γιος του Διονυσοδώρου, ο Διότειμος (Τιβέριος Κλαύδιος) ο Βησαιεύς, ο άρχων Διότειμος (Τιβέριος Κλαύδιος) ο Βησαιεύς γιος του Τιβερίου Κλαυδίου Θεοφίλου, ο βουλευτής Διότιμος (Κλαύδιος) ο Βησαιεύς, ο βουλευτής & άρχων Δομετιανός (Κλαύδιος) ο Βησαιεύς, ο βουλευτής Δωνάτος ο Βησαιεύς γιος του Δωνάτου, ο γυμνασίαρχος Δωριεύς (Αίλιος) ο Βησαιεύς κ.α.[15] Από τους πλέον γνωστούς, οι οποίοι είχαν κάποιου είδους σχέση με το δήμο ή την περιοχή του ήταν επίσης οι:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
