Heneb, a math o siambr gladdu sy'n perthyn i ddecharau Oes Newydd y Cerrig, sef rhwng 3,000 a 2,400 C.C.[1] ydy siambr gladdu hir. maen nhw fel arfer yn betrual o ran siap ac fe gysylltir nhw gyda'r Celtiaid, y Slafiaid a rhai o wledydd Y Môr Baltig.
Siamb Gladdu West Kennet, Wiltshire.
Ceir oddeutu 300 ohonyn nhw yn yr Alban a Lloegr, yn enwedig yn ne a de-orllewin Lloegr.
Cymru
Yr enwocaf yng Nghymru, efallai, ydy siambrau hirion Tinkinswood, Gwernvale a Llwyneliddon; cofrestwryd y canlynol hefyd gan Cadw:
- siambr gladdu Ffostyll, Talgarth, Brycheiniog, Powys OSSO178349
- siambr gladdu Tŷ-Isaf, Talgarth, Brycheiniog, Powys SO181290
- siambr gladdu Cwm Fforest, Talgarth, Brycheiniog, Powys SO183294
- siambr gladdu Tŷ Illtud, Llanfrynach, Brycheiniog, Powys SO098263
- siambr gladdu Pen-y-Wyrlod, Llanigon, Powys SO224398
- siambr gladdu Mynydd Troed, Talgarth, Powys SO161284
- siambr gladdu Pipton Long, Bronllys, Powys SO160372
- siambr gladdu Little Lodge, Gwernyfed, Powys SO182380
- siambr gladdu Waun Pwtlyn, Llangadog, Sir Gaerfyrddin SN708260
- siambr gladdu Tythegston, Merthyr Mawr, Pen-y-bont ar Ogwr SS864792
- siambr gladdu New House, Yr Ystog, Powys SO300973
- siambr gladdu Heston Brake, Porth Sgiwed, Sir Fynwy ST505886
- siambr gladdu Fferm Thornwell, Cas-gwent, Sir Fynwy ST539916[2]
Yr Alban
- Siambr Gladdu Broadfold Cottage
- Siambr Gladdu Capo Plantation
- Siambr Gladdu Catto, Swydd Aberdeen
- Siambr Gladdu Gerrieswells
- Siambr Gladdu Herald Hill
- Siambr Gladdu Longman Cairn
- Siambr Gladdu Pitlurg
Lloegr
- Belas Knap, Swydd Gaerloyw
- Fussell's Lodge, Wiltshire
- Foulmere Fen, Swydd Gaergrawnt
- Giants' Hills, Swydd Lincoln
- Hazleton North, Swydd Gaerloyw
- Julliberrie's Grave, Kent
- Long Barrow, ger y Seven Barrows, Berkshire
- Stoney Littleton Long Barrow, Gwlad yr Haf
- Street House, Gogledd Swydd Efrog
- Uley Long Barrow (neu Hetty Pegler's Tump), Swydd Gaerloyw
- Wayland's Smithy, Swydd Rydychen
- West Kennet Long Barrow, Wiltshire
- White Barrow, Wiltshire
Daw'r rhestr Cymru o fama.
