Дзераўная (Стаўбцоўскі раён)

У гэтага тапоніма ёсць і іншыя значэнні, гл. Дзераўная.

Дзераўна́я^[1] (трансліт.: Dzieraŭnaja, руск.: Деревная) — аграгарадок у Стаўбцоўскім раёне Мінскай вобласці. Адміністрацыйны цэнтр (з 2011 года)Дзераўнянскага сельсавета. Знаходзіцца ў 30 км ад райцэнтра, на аўтадарозе Івянец—Першаі—Нясвіж.

Аграгарадок Дзераўная Краіна Беларусь Вобласць Мінская Раён Стаўбцоўскі Сельсавет Дзераўнянскі Каардынаты 53°41′56″ пн. ш. 26°33′45″ у. д.HGЯO Першая згадка XV стагоддзе Насельніцтва 1 406 чал. (2009) Часавы пояс UTC+3 Тэлефонны код +375 1717 Паштовыя індэксы 222680 Аўтамабільны код 5 СААТА 6254858026 Дзераўная на карце Беларусі ±

Дзераўная на Вікісховішчы

Насельніцтва 1723 чал. (1992).

Гісторыя

Інтэр'ер касцёла, міжваенны здымак

«Езус з вучнямі ў Эмаўсе». ХІХ ст., вёска Дзераўная

Упершыню Дзераўная згадваецца ў другой палове XV ст. як уладанне кашталяна віленскага Сямёна Гедыголдавіча. З 1451 маёнтак перайшоў да яго жонкі Мілохны Кезгайлаўны, каля 1485 — уласнасць Кезгайлаў. У 1525 М. Кежгайла заснаваў каля маёнтку Дзераўная аднайменнае мястэчка. З 1554 паселішчам валодаў Я. Завіша, з 1590-х — Радзівілы. Згодна з адміністрацыйна-тэрытарыяльнай рэформай (1565—1566) мясцовасць увайшла ў склад Менскага павета Менскага ваяводства.

У 1590—1591 у Дзераўной збудавалі кальвінскі збор. У 1630-я Войцех Сялява фундаваў касцёл, пры якім цягам XVII—XVIII стст. дзейнічалі шпіталь і школа. Станам на 1591 у мястэчку існавалі рынак, 3 вуліцы, 41 двор, на 1646 — 71 двор, на 1662 — 85, на 1725 — 39, на 1786 — 49 двароў.

У выніку другога падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Дзераўная апынулася ў складзе Расійскай імперыі, у Ашмянскім павеце Віленскай губерні. У 1870-я ў мястэчку існавалі касцёл, капліца, 2 сінагогі, школа, багадзельня, бровар, 5 крамаў. Станам на 1880 — 34 двары, заезны двор, вінзавод, саладоўня, капліца, царкоўны прыход, вятрак, карчма. Паводле вынікаў перапісу (1897) — 125 двароў, 11 крам, гарбарня, аптэка, карчма.

Згодна з Рыжскім мірным дагаворам (1921) Дзераўная апынулася ў складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, у Стаўбцоўскім павеце Навагрудскага ваяводства.

У 1939 Дзераўная ўвайшла ў БССР, дзе 12 кастрычніка 1940 зрабілася цэнтрам Дзераўноўскага сельсавета (з 27 сакавіка 1959 да 24 снежня 2011 года ў Хатаўскім сельсавеце). Статус паселішча панізілі да вёскі. Станам на 1971 тут было 255 двароў, на 1992 — 549 двароў.

Насельніцтва

• XIX стагоддзе: 1880 — 306 чал.; 1897 — 823 чал.
• XX стагоддзе: 1901 — 457 чал.; 1971 — 938 чал.; 1992 — 1723 чал.^[2]; 1997 — 1749 чал., 244 двары^[3].

Інфраструктура

У Дзераўной працуюць сярэдняя школа, дашкольная ўстанова, бальніца, 2 дамы культуры, 2 бібліятэкі, пошта.

Турыстычная інфармацыя

Славутасці

• Капліца (XIX ст.)
• Касцёл Звеставання Найсвяцейшай Дзевы Марыі (1630-я)
• Могілкі: яўрэйскія; каталіцкія

Галерэя

• Краявіды Дзераўной
• 
  Касцёл
• 
  Касцёл, брама
• 
  Вуліца і касцёл
• 
  Крыж
• 
  Надмагілле (мацейва) на яўрэйскіх могілках

Вядомыя асобы

• Р. Л. Ваньковіч — Герой Сацыялістычнай Працы
• Марына Францаўна Даманцэвіч (нар. 1984) — беларуская лёгкаатлетка.

Зноскі

1. Назвы населеных пунктаў Рэспублікі Беларусь: Мінская вобласць: нарматыўны даведнік / І. А. Гапоненка, І. Л. Капылоў, В. П. Лемцюгова і інш.; пад рэд. В. П. Лемцюговай. — Мн.: Тэхналогія, 2003. — 604 с. ISBN 985-458-054-7. (DJVU). Сустракаецца таксама варыянт Дзераўно́е, н.
2. Валерый Шаблюк. Дзераўная // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1996. — 527 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0041-2. — С. 227.
3. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 6: Дадаізм — Застава / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 1998. — Т. 6. — 576 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0106-0 (т. 6). — С. 106.

Літаратура

• Шаблюк, В. Дзераўная / Валерый Шаблюк // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі: У 6 т. / Беларуская Энцыклапедыя; Рэдкал.: М. В. Біч і інш.; Прадм. М. Ткачова; Маст. Э. Э. Жакевіч. Т. 3: Гімназіі — Кадэнцыя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш. — Мн.: БелЭн, 1996. — 523 с. — С. 223. — ISBN 985-11-0041-2.
• Derewno // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom II: Derenek — Gżack (польск.). — Warszawa, 1881. S. 7.
• Леонид Смиловицкий, По следам еврейских кладбищ Беларуси. Деревное // Журнал-Газета "Мастерская".

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Дзераўная (Стаўбцоўскі раён)