Дыжон
горад From Wikipedia, the free encyclopedia
Дыжон (фр.: Dijon) — галоўны горад былога герцагства Бургундскага, потым правінцыі Бургундыі, зараз французскага дэпартамента Кот-д’Ор і рэгіёна Бургундыя — Франш-Кантэ. Насельніцтва — 151 576 чалавек[1] (2008).
Горад
| ||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
Геаграфія і эканоміка
Размешчаны за 326 км на паўднёвы ўсход ад Парыжа, ля ўсходняга схілу Кот-д’Ор, пры ўпадзенні Сюзон у раку Уш і пры Бургундскім канале, які злучае сістэму Соны і Роны з Сенай; вузлавы пункт Парыжска-Ліёнскай чыгункі.
У Дыжоне функцыянуюць 15 ВНУ: універсітэт Бургундыі, Нацыянальная школа прыгожых мастацтваў, медыцынская i фармацэўтычная школы, багаслоўская семінарыя, семінарыя для настаўнікаў і для настаўніц. Маюцца розныя навуковыя таварыствы, бібліятэка з 80 000 тамоў і 900 рукапісаў, батанічны сад, абсерваторыя і іншыя.
Маюцца ліцейныя і аўтамабільныя заводы; развіта вытворчасць ваўняных і баваўняных тканін, скуры, сусветна вядомай гарчыцы, бочарных і васковых вырабаў, шпалер, машын, хімічных прадуктаў. Таксама развіта вінаробства, садоўніцтва, кветкаводства; гандаль віном, дыжонскай гарчыцай і іншымі мясцовымі прадуктамі.
Гістарычная даведка
Дыжон быў ужо ў часы рымлян ўмацаваным месцам — Divio або Castrum Divionense; у 1183 годзе атрымаў гарадскія правы. Хрысціянства ў гэтыя месцы прынёс мучанік Бянігн Дыжонскі, які лічыцца нябесным заступнікам горада.
Сваім палітычным значэннем ў Сярэднія стагоддзі Дыжон абавязаны рашэнню герцага Роберта I перанесці сюды сталіцу ўсёй Бургундыі. Тым не менш сапраўдны мастацкі і эканамічны росквіт Дыжона звязаны з кіраваннем бургундскіх герцагаў дынастыі Валуа ў XV стагоддзі. Менавіта тады ў горадзе працавалі выдатныя майстры готыкі на чале са скульптарам Слютэрам.
Пасля далучэння да Францыі ў 1477 годзе Дыжон заставаўся месцазнаходжаннем Бургундскага парламента. Калі Людовік XIV заваяваў Франш-Контэ, Дыжон з памежнага мястэчка ператварыўся ў буйны эканамічны і адміністрацыйны цэнтр. У Дыжоне нарадзіліся кампазітар Жан-Філіп Рамо і інжынер Аляксандр Гюстаў Эйфель.
Славутасці
Дыжон адносна мала пацярпеў у войнах апошніх двух стагоддзяў. У цэнтры захаваліся фахверкавыя дамы XII—XV стагоддзяў і палац герцагаў Бургундскіх з вежай Філіпа Добрага; сваім цяперашнім абліччам ён абавязаны перабудовам XVII—XVIII стагоддзяў. Цяпер палацавыя залы дзеляць ратуша і музей выяўленчых мастацтваў з багатай калекцыяй старафранцузскага і старанідэрландскага жывапісу.
З культавых будынкаў найбольш характэрныя:
- Гатычны сабор св. Бянігна, пабудаваны паміж 1280 і 1325 гадамі, асвячоны ў 1393, у XVIII стагоддзі стаў кафедральным.
- Гатычная царква Нотр-Дам (пачатак XIII стагоддзя) славіцца сваім мудрагеліста-ажурным разьбяным фасадам і ўзорамі сярэднявечнага дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.
- Невялікая царква Сен-Філібер, цяпер закрытая для службаў, будавалася з XI па XVI стагоддзя, аднак робіць ўражанне цэльнасці і маналітнасці, турыстам расказваюць, быццам д’ябал узвёў яе за адну ноч.
- Царква св. Міхаіла ўяўляе яскравы прыклад пераходу ад готыкі да рэнесансу ў першай трэці XVI стагоддзя.
Насельніцтва
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Гарады-пабрацімы
Сярод гарадоў Францыі Дыжон займае адно з першых месцаў па колькасці гарадоў-пабрацімаў. Акрамя таго, Дыжон адзін з першых гарадоў Францыі, які пасля Другой сусветнай вайны стаў пабрацімам з горадам Германіі[11] [12].
Chefchaouen[d], Марока
Ёрк, Вялікабрытанія (1953)[13][14]
Іркуцк, Расія
Аполе, Польшча (2009)[13]- Беласток, Польшча
- Валгаград, Расія (5 верасня 1959)[13][15]
Гімарайнш, Партугалія (31 кастрычніка 2016)[13][16]
Дакар, Сенегал
Далас, ЗША (1957)[13][17]
Клуж-Напока, Румынія (17 лістапада 1965)[13][18]
Майнц, Германія (5 мая 1958)[13][19]
Мехелен, Бельгія
Печ, Венгрыя (1966)[13]
Прага, Чэхія
Рэджа-Эмілія, Італія (25 мая 1963)[13][20]
Скоп’е, Паўночная Македонія (1961)[13][21]
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Вядомыя асобы
- Анры Дарсі (1803—1858) — французскі інжынер-гідраўлік
- Жан-Філіп Рамо (1683—1764) — французскі кампазітар
- Жанна Франсуаза дэ Шанталь (1572—1641) — каталіцкая святая
- Аляксандр Гюстаў Эйфель (1832—1923) — інжынер і прадпрымальнік
Зноскі
- Populations légales communales depuis 1968 — Нацыянальны інстытут статыстыкі і эканамічных даследаванняў Францыі. Праверана 4 чэрвеня 2021.
- Recensement de la population 2015 — 2017.
- Populations légales 2022 — INSEE, 2024.
- Архівавана 2 кастрычніка 2013.
- Архівавана 2 чэрвеня 2013.
Спасылкі
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.