Дубай (горад)
горад у ААЭ From Wikipedia, the free encyclopedia
Дуба́й — найбуйнейшы горад Аб’яднаных Арабскіх Эміратаў, адміністрацыйны цэнтр эмірата Дубай[1], найважнейшы гандлёвы і фінансавы цэнтр ААЭ[2] і ўсяго Блізкага Усходу[3]. Знаходзіцца на беразе Персідскага заліва. Глыбакаводны марскі порт Дубая дзякуючы нізкім пошлінам займае вядучае месца ў рэгіёне па рээкспарту розных тавараў, улучаючы золата. У перыяд 1954—1971 г. з’яўляўся адміністрацыйным цэнтрам брытанскага пратэктарату Дагаворны Аман[2]. У Дубаі праводзяцца размаітыя міжнародныя канферэнцыі, фестывалі, выставы і т.п.[4], плануецца правядзенне сусветнай выстаўкі Экспа-2020[5].
Горад
Дубай на карце ААЭ   | ||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
Узрост рэшткаў старажытнага мангравага балота, выяўленага ў наваколлі Дубая падчас пабудовы калектарных сетак, ацэньваецца прыкладна ў 7000 гадоў. Прыкладна 5000 гадоў назад берагавая лінія, адступіўшы ўнутр краіны, прыняла сучасны выгляд, пры гэтым тэрыторыя пакрылася пяском[6][7]. Да прыходу ісламу людзі ў гэтай вобласці ўшаноўвалі Баджаі (ці Баджар)[8].
Тэрыторыя, на якой мясцуецца горад, з VI стагоддзя да н.э. падначальвалася персідскай дынастыі Ахеменідаў, у III—VI стагоддзях н.э. прыналежала Сасанідам. У VII стагоддзі сюды прыйшоў іслам і тэрыторыя стала часткай Арабскага халіфата. У VIII стагоддзі княства Дубай брала ўдзел у паўстанні супраць намесніка халіфа, з прычыны чаго кіраўнікі Дубая былі фактычна незалежныя ў сярэдзіне VIII—IX стагоддзяў. Да канца IX стагоддзя яны трапілі пад уладу Абасідов. У XIII стагоддзі сюды ўрываліся Хулагуіды. Да XVIII стагоддзя за тэрыторыю змагаліся Партугалія, Іран, Турцыя, Аман, вахабіты[9]. Венецыянскі гандляр жэмчугам Гаспера Балбі, што пабыла ў гэтых краях у 1580 годзе, апісваючы лоўлю жэмчугу, згадваў Дубай (Dibei)[10]. З XVIII стагоддзя мясцовыя маракі, якое займалася галоўным чынам кабатажным гандлем, канфліктавалі з Ост-Індскай кампаніяй, якая перамагала ў канкурэнцыі з імі, у сувязі з чым англічане далі мянушку гэтаму раёну «Пірацкі бераг». У 1820 Ост-Індская кампанія з дапамогай вайсковай сілы, скіраванай сюды для змагання з піратамі, дамаглася падпісанні г. зв. Генеральнага дагавора, у выніку якога Аман быў падзелены на 3 часткі. Дагаворы 1835, 1839, 1853 і 1892 гадоў прывялі да ўсталявання брытанскага пратэктарата. З 1853 года тэрыторыя ўваходзіла ў г. зв. Дагаворны Аман[9].
Першыя згадванні пра селішча на месцы Дубая адносяцца да 1799[2]. У пачатку XIX стагоддзя насельніцтва Дубая складала ўсяго каля 1200 чалавек. Гэта было невялікае селішча, абароненае сценамі вакол яго і фортам Аль Фахідзі (Al Fahidi) у цэнтры яго[4]. Да 1833 года ён уваходзіў у склад эмірата Абу-Дабі, пазней, да атрымання незалежнасці ў 1971 годзе, прыналежаў Дагаворнаму Аману[2]. З 1833 года Дубай знаходзіцца пад уладай эміраў дынастыі Аль Мактум[11]. На працягу XIX стагоддзя дзве катастрофы нанеслі вялікую шкоду дабрабыту горада: у 1841 годзе ў горадзе бліснула эпідэмія воспы, змушаючы жыхароў перасунуцца на ўсход ад Дайры, а ў 1894 годзе агонь пранёсся праз Дэйру, знішчыўшы большасць хат[12]. Аднак геаграфічнае месцазнаходжанне горада працягвала прыцягваць гандляроў з усёй вобласці. Эмір Дубая жадаючы прыцягнуць замежных гандляроў, зменшыў падаткі, што прыцягвала гандляроў з Шарджы — галоўнага гандлёвага цэнтра рэгіёна таго часу[12][13].
Дзякуючы сваёй блізкасці да Ірана порт Дубая прыцягваў увагу замежных гандляроў, асабліва з Ірана, многія з якіх урэшце сяліліся ў Дубаі, у пачатку XX стагоддзя ён з’яўляўся адным з найважнейшых портаў Персідскага заліва[14]. У 1910 годзе насельніцтва горада складала ўсяго каля 10 тыс. жыхароў, рынак, што размяшчаўся на ўзбярэжжы на боку Дэйры, налічваў каля 350 крам[4]. У Дубаі квітнелі здабыча і экспарт жэмчуга аж да Вялікай дэпрэсіі 1930-х гадоў, пераадолець наступствы якой перашкаджала індустрыя гадоўлі жэмчугу на фермах, якая развівалася ў Японіі[6]. Доўгі час Дубаю даводзілася здавольвацца нязначнымі зыскамі ад суседства з багатым нафтай Абу-Дабі, але ў 1966 годзе ў яго былі знойдзены ўласныя радовішчы, хоць і значна менш багатыя[15]. Прыбыткі ад здабычы нафты пачалі паступаць з 1969 года[16]. Нафтавая прамысловасць, якая развівалася, запатрабавала прытоку працоўнай сілы, які скіроўваўся галоўным чынам з Індыі і Пакістана, у выніку чаго з 1968 па 1975 год насельніцтва горада вырасла ў чатыры разы[15]. Прыбыткі ад нафты дапамаглі развіццю горада на раннім этапе, але запасы нафты ў Дубаі вельмі абмежаваны і ровень здабычы невысокі: прыбыткі ад нафты складаюць усяго каля 5 % усіх паступленняў[17]. Грунт эканомікі Дубая сталі складаць турызм, авіяцыя, нерухомая маёмасць, фінансавыя паслугі[18][19][20].
Праліў Крыік дзеліць Дубай на дзве часткі. На адным беразе размешчаны раён Бар-Дубай, на другім — раён Дэйра. Абодва бакі злучаюцца ў трох месцах — мастамі Аль-Мактум і Аль-Гархуд і знакамітым тунэлем Шындога (прататыпам Ла-Маншскага тунэля) які праходзіць пад вусцем праліва. Размешчаны на беразе Персідскага заліва да паўночнага ўсходу ад сталіцы — Абу-Дабі па суседстве з Шарджай. Геаграфічныя каардынаты: 25°27' паўночнай шыраты, 55°33' усходняй даўгаты. Даўжыня горада складае 134 км, шырыня — 35 км.
Клімат
Клімат Дубая — надзвычай гарачы (Арыдны клімат гарачых пустэльняў BWib па класіфікацыі Кёпена). Дубай лічыцца адным з самых гарачых гарадоў свету. Сярэдняя тэмпература жніўня (самага цёплага месяца) +35,1 °C, а сярэдні максімум звычайна перавышае +40 °C, часам тэмпература ў цені можа даходзіць амаль да 50 °C. Зімы больш халаднаватыя, прыблізна па тэмпературы яны адпавядаюць лету ў сярэдняй палосе Расіі, з цёплымі днямі і халаднаватымі начамі. Сярэдняя тэмпература студзеня +19 °C (самага халоднага месяца).
Асадкі ў Дубаі рэдкія (за год выпадае каля 80 мм), выпадаюць галоўным чынам у другой палове зімы (люты-сакавік), з мая па кастрычнік асадкі практычна немагчымыя.
| Клімат Дубая (1974-1991) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Паказчык | Сту | Лют | Сак | Кра | Май | Чэр | Ліп | Жні | Вер | Кас | Ліс | Сне | Год |
| Абсалютны максімум, °C | 31,6 | 36,0 | 41,0 | 43,5 | 47,0 | 47,0 | 48,5 | 47,5 | 45,1 | 41,6 | 36,9 | 33,2 | 48,5 |
| Сярэдні максімум, °C | 23,8 | 25,3 | 28,1 | 32,7 | 37,5 | 39,3 | 40,7 | 41,1 | 38,8 | 35,3 | 30,6 | 26,1 | 33,3 |
| Сярэдняя тэмпература, °C | 19,1 | 20,3 | 22,8 | 26,8 | 31,0 | 32,9 | 34,9 | 35,1 | 32,7 | 29,5 | 25,2 | 21,2 | 27,6 |
| Норма ападкаў, мм | 11,3 | 35,7 | 22,4 | 7,6 | 0,7 | 0,0 | 0,1 | 0,1 | 0,0 | 0,1 | 1,8 | 14,3 | 94,1 |
| Тэмпература вады, °C | 20 | 19 | 22 | 26 | 28 | 30 | 32 | 33 | 32 | 30 | 27 | 24 | 27 |
Асноўныя раёны горада:
- Бур-Дубай — гістарычны цэнтр;
- Гардэнс — спальны раён;
- Даўнтаўн — які будуецца дзелавы раён горада;
- Дэйра — усходняя гандлёвая частка горада;
- Джумейра — прыморскі жылы раён;
- Дубай Марына — жылы раён вакол рукатворнага заліва на захадзе горада.
Дубай — найбуйнейшы гандлёвы, фінансавы і турыстычны цэнтр Блізкага Усходу. Па тэмпах развіцця гарады параўнальны з Шанхаем. Трэці па важнасці цэнтр рээкспарту ў свеце (пасля Ганконга і Сінгапура). У Дубаі адсутнічаюць некаторыя значныя віды падаткаў: падатак на прыбыткі арганізацый, падатак на прырост капіталу, падатак на прыбыткі фізічных асоб, а таксама падатак на рэпатрыяцыю прыбыткаў. З’яднаныя Арабскія Эміраты таксама маюць пагадненні пра ўнікненне падвойнага падаткаабкладання больш за з дваццаццю краінамі свету.
Значную каштоўнасць у веданні бізнесу ў Дубаі ўяўляюць СЭЗ — свабодныя эканамічныя зоны. Афшорная зона мясцуецца ў раёне Джэбель Алі.
У горадзе ёсць два марскія парты, некалькі аўтавакзалаў (найбуйнейшы ў Бур-Дубаі) і два буйныя міжнародныя аэрапорты (Дубай і Аль-Мактум). Ёсць развітая аўтобусная сетка, частка прыпынкаў кандыцыянавана. 9 верасня 2009 года быў адкрыты Дубайскі метрапалітэн. 30 красавіка 2009 года была адкрыта манарэйкавая дарога. 12 лістапада 2014 года запушчана трамвайны рух у адным з раёнаў горада.
Бурдж-Халіфа — небаскроб, форма якога нагадвае сталагміт. З 19 мая 2008 года — самае высокае калі-небудзь існавалае збудаванне ў свеце. Небаскроб быў афіцыйна адкрыты 4 студзеня 2010 года. Яго вышыня складае 828 метраў, 163 паверха. Мяркуецца функцыянаванне больш 50 ліфтаў, з хуткасцю ўздыму 18 м/с.
- Бурдж аль-Араб — гатэль у форме ветразя, адзін з самых раскошных у свеце.
- Фантан Дубай — музычны фантан, які знаходзіцца каля небаскроба Бурдж Халіфа. Адзін з самых вялікіх і высокіх фантанаў у свеце. Вышыня яго бруй дасягае 150 метраў.
- Акварыум — адзін з самых вялікіх акварыумаў свету, які знаходзіцца ў самым буйным гандлёва-забаўляльным цэнтры Блізкага Ўсходу — Гандлёва-забаўляльны цэнтр «Дубай». Ёсць таксама акварыум у гатэлі «Атлантыс» на намыўной выспе «Пальма Джумейра».
- The World — архіпелаг на ўзбярэжжы ААЭ ў форме кантынентаў Зямлі, які будуецца.
- Emirates Towers — Гонарам галоўнай вуліцы Дубая Шэйх Заід Роўд з’яўляюцца Эмірэйтс Тауэрз (EmiratesTowers) — серабрыста-шэрыя вежы двайняты, адна з якіх лічылася самым высокім будынкам на Блізкім Усходзе і ў Еўропе да пабудовы новага найвышэйшага будынка ў свеце — небаскроба Бурдж Халіфа[21].
- Астравы Пальмаў — група штучных астравоў. Складаецца з трох астравоў: абжытага Пальма Джумейра, амаль гатовага Пальма Джэбель Алі і пачатага Пальма Дайра. На першым востраве пракладзена 5-кіламятровая манарэйкавая дарога, першая на Блізкім Усходзе.
- Крыты гарналыжны курорт Ski Dubai — першы крыты гарналыжны комплекс на Блізкім Усходзе і адзін з найбуйнейшых у свеце з пляцам 22,5 тысячы м² (эквівалент плошчы 3 футбольных палёў), круглы год пакрыты штучным снегам. Ёмістасць 1,5 тысячы наведнікаў. Знаходзіцца ў гандлёвым цэнтры «Мол Эміратаў».
- Бастакія — даўнейшая частка Бар-Дубая. Знаходзіцца паміж гарадскім музеем у форце Аль-Фахідзі, набярэжнай Бухты і вуліцай Мусала. Большасць тутэйшых будынкаў была пабудавана ў канцы XIX — пачатку XX стагоддзяў. Тут сяліліся заможныя купцы з Персіі; сама назва квартала паходзіць ад персідскай правінцыі Бостак. Цяпер Бастакія актыўна рэстаўруецца і ператвараецца ў культурна-турыстычны цэнтр з кафэ, рэстаранамі, крамамі сувеніраў і мастацкімі галерэямі.
- Скульптура «Разам» — арабская пара, апранутая ў традыцыйныя белыя і чорныя адзенні ў характэрным эмірацкім стылі; створана з белага карарскага мармуру і шведскага чорнага граніту сірыйскім скульптарам Лутфі Рамхейнам[22].
- Музей Будучыні
Форт Аль-Фахідзі, пабудаваны ў 1799 годзе
Чырвоная лінія метро
Панарама лініі метро
Начны Дубай
Пальма Джумейра
Шаша Шэйха Зайда
Дубайскі манарэльс
У Дубая маюцца наступныя гарады-пабрацімы[23][24]:
|
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
