Віктар Уладзіміравіч Шэйман

Віктар Уладзіміравіч Шэйман (26 мая 1958, в. Салтанішкі, Воранаўскі раён, Гродзенская вобласць, БССР) — беларускі дзяржаўны дзеяч.

Віктар Уладзіміравіч Шэйман
8-ы Кіраўнік справамі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь 21 снежня 2013 — 8 ліпеня 2021
Прэзідэнт	Аляксандр Лукашэнка
Кіраўнік урада	Міхаіл Уладзіміравіч Мясніковіч, Андрэй Уладзіміравіч Кабякоў, Сяргей Мікалаевіч Румас, Раман Аляксандравіч Галоўчанка
Папярэднік	Мікалай Мікалаевіч Корбут
Пераемнік	Валерый Мікалаевіч Іваноў
5-ы Дзяржаўны сакратар Савета Бяспекі 20 сакавіка 2006 — 8 ліпеня 2008
Прэзідэнт	Аляксандр Лукашэнка
Кіраўнік урада	Сяргей Сяргеевіч Сідорскі
Папярэднік	Генадзь Мікалаевіч Невыглас
Пераемнік	Юрый Віктаравіч Жадобін
4-ы Кіраўнік Адміністрацыі прэзідэнта Рэспублікі Беларусь 29 лістапада 2004 — 4 студзеня 2006
Прэзідэнт	Аляксандр Лукашэнка
Кіраўнік урада	Сяргей Сяргеевіч Сідорскі
Папярэднік	Урал Рамдракавіч Латыпаў
Пераемнік	Генадзь Мікалаевіч Невыглас
5-ы Генеральны пракурор Рэспублікі Беларусь 28 лістапада 2000 — 29 лістапада 2004
Прэзідэнт	Аляксандр Лукашэнка
Кіраўнік урада	Уладзімір Васілевіч Ярмошын, Генадзь Васілевіч Навіцкі, Сяргей Сяргеевіч Сідорскі
Папярэднік	Алег Аляксандравіч Бажэлка
Пераемнік	Пётр Пятровіч Міклашэвіч
1-ы Дзяржаўны сакратар Савета Бяспекі 16 снежня 1995 — 27 лістапада 2000
Прэзідэнт	Аляксандр Лукашэнка
Кіраўнік урада	Міхаіл Мікалаевіч Чыгір, Сяргей Сцяпанавіч Лінг
Папярэднік	пасада заснавана
Пераемнік	Урал Рамдракавіч Латыпаў
Нараджэнне	26 мая 1958(1958-05-26) (66 гадоў) Салтанішкі, Гіркаўскі сельсавет, Воранаўскі раён, Гродзенская вобласць, БССР, СССР
Адукацыя	Благавешчанскае вышэйшае танкавае каманднае вучылішча[d] Акадэмія Міністэрства ўнутраных спраў Рэспублікі Беларусь
Дзейнасць	армія[1] і дзяржаўная служба[1]
Ваенная служба
Званне	Генерал-палкоўнік Дзяржаўны саветнік юстыцыі 1 класа
Узнагароды	Ордэн Айчыны 1 ступені, Беларусь Ордэн Айчыны 2 ступені, Беларусь Ордэн Айчыны 3 ступені, Беларусь Медаль «У памяць 10-годдзя вываду савецкіх войскаў з Афганістана», Беларусь Медаль За адзнаку ў вайсковай службе 1 ступені Медаль За ўмацаванне баявой садружнасці (Мінабароны) Медаль «За бездакорную службу» (СССР) Медаль «За бездакорную службу» (СССР) Медаль «Генерал арміі Маргелаў» Медаль Анатоля Коні

Біяграфія

Нарадзіўся 26 мая 1958 года ў в. Салтанішкі Воранаўскага раёна Гродзенскай вобласці.

Праходзіў вайсковую службу ў Афганістане як афіцэр савецкай арміі.

Абраны Дэпутатам Вярхоўнага Савета Рэспублікі Беларусь XII склікання (1990—1994). Адзін з членаў Беларускага згуртавання вайскоўцаў. Увайшоў у каманду Аляксандра Лукашэнкі ў час прэзідэнцкіх выбараў 1994 года.

Дзяржаўны сакратар Савета бяспекі Рэспублікі Беларусь (1994—2000 і 2006—2008), в. а. Міністра ўнутраных спраў Рэспублікі Беларусь (1995), Генеральны пракурор Рэспублікі Беларусь (2000—2004), кіраўнік Адміністрацыі Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь (2004—2006).

24 верасня 1999 года суд задаволіў іск Віктара Шэймана да незалежнай газеты «Навіны» і журналіста Сяргея Аніські памерам 15 млрд.; у выніку непамернага штрафу газета спыніла існаванне. Беларуская дэмакратычная апазіцыя і міжнародныя праваабарончыя структуры сцвярджаюць, што менавіта ён у свой час быў арганізатарам так званых «эскадронаў смерці», якім прыпісваюцца забойствы лідараў арганізаванай злачыннасці, кіраўнікоў апазіцыі і аператара расійскага тэлеканала ГРТ Змітра Завадскага^[2][3][4].

З 20 сакавіка 2006 года^[5] да 8 ліпеня 2008 года — дзяржаўны сакратар Савета бяспекі Рэспублікі Беларусь. Звольнены з пасады пасля тэрарыстычнага акту ў Мінску пад час святкавання Дня незалежнасці ў ноч на 4 ліпеня 2008 года.

Са студзеня 2009 года — памочнік прэзідэнта па асаблівых даручэннях. Затым кіраўнік справамі Прэзідэнта (2013—2021).

Паводле дакументаў з «Папераў Пандоры», сын Шэймана Сяргей разам з беларуска-амерыканскім прадпрымальнікам Аляксандрам Зінгманам валодае афшорнай кампаніяй (у кожнага па 50%), якая праз пасрэднікаў займаецца геалагічнай разведкай і здабычай золата ў Зімбабвэ^[6]. Віктар Шэйман як мінімум двойчы быў у Зімбабвэ, і менавіта ён абвясціў пра пагадненне аб здабычы карысных выкапняў у Зімбабвэ^[6].

Санкцыі

Як кіраўніку перадвыбарнага штаба Лукашэнкі на прэзідэнцкіх выбарах 2006 года ў красавіку 2006 года па падазрэннях ва ўдзеле ў фальсіфікацыях прэзідэнцкіх выбараў В. Шэйману быў забаронены ўезд у ЗША і краіны Еўрасаюза як асобе са спісаў спецыяльна прызначаных грамадзян і заблакіраваных асоб і Чорнага спісу Еўрасаюза.

13 кастрычніка 2008 г. міністры замежных спраў краін Еўрасаюза прыпынілі дзеянне забароны на ўезд у краіны саюза прэзідэнта Беларусі А. Лукашэнкі і «некаторых яго набліжаных». Але санкцыі супраць былога дзяржсакратара Савета бяспекі Віктара Шэймана засталіся ў сіле.

Таксама Шэйман знаходзіцца ў санкцыйных спісах Вялікабрытаніі^[7], Швейцарыі^[8]. У чэрвені 2022 года трапіў і пад санкцыі Канады^[9].

У жніўні 2023 года Канада пашырыла санкцыі на Сяргея і Вольгу – дзяцей Віктара Шэймана, а таксама на яго бізнэс-партнёрку Ганну Пушкарову^[10].

Чыны і званні

• 6 снежня 1996 года — генерал-маёр^[11] (у запасе з 27 лістапада 2000 года);
• 28 лістапада 2000 года — дзяржаўны дараднік юстыцыі II класа^[12];
• 25 лістапада 2004 года — дзяржаўны дараднік юстыцыі I класа^[13];
• 29 лістапада 2004 года — вышэйшы клас дзяржаўнага служачага.

Узнагароды

• Ордэн Чырвонага Сцяга (СССР; 1986, уручаны ў 2002 годзе)^[14];
• Ордэн Працоўнага Чырвонага Сцяга (СССР);
• Ордэн Чырвонай Зоркі (СССР);
• два медаля «За адвагу» (СССР);
• Ордэн Айчыны III ступені (1998)^[15]
• Ордэн Айчыны II ступені (2003)^[16]
• Ордэн «Зорка Карабоба» (Венесуэла, 2012);
• Ордэн Айчыны I ступені (2021)^[17],
• іншыя ўзнагароды.

Зноскі

1. Národní autority České republiky Праверана 2 снежня 2024.

   <a href='https://wikidata.org/wiki/Track:Q13550863'></a>
2. Куды падзеліся «эскадроны смерці»? // Радыё Свабода
3. Прывіды(недаступная спасылка)
4. Зондэркаманда?(недаступная спасылка) // Наша Ніва
5. Указ Президента Республики Беларусь от 20 марта 2006 года № 175 «О назначении В. В. Шеймана Государственным секретарем Совета Безопасности Республики Беларусь»(недаступная спасылка)
6. «Pandora Papers»: Як сын Шэймана здабываў золата ў Афрыцы  (бел.). Белсат (4 кастрычніка 2021). Архівавана з першакрыніцы 6 кастрычніка 2021. Праверана 6 кастрычніка 2021.
7. CONSOLIDATED LIST OF FINANCIAL SANCTIONS TARGETS IN THE UK (англ.). gov.uk. Праверана 25 снежня 2020.
8. Sanctions program: Belarus: Verordnung vom 11. Dezember 2020 über Massnahmen gegenüber Belarus (SR 946.231.116.9), Anhang 1 Origin: EU Sanctions: Art. 2 Abs. 1 (Finanzsanktionen) und Art. 3 Abs. 1 (Ein- und Durchreiseverbot) (англ.). Staatssekretariat für Wirtschaft (7 ліпеня 2021). Архівавана з першакрыніцы 7 ліпеня 2021. Праверана 10 ліпеня 2021.
9. Regulations Amending the Special Economic Measures (Belarus) Regulations (англ.)(недаступная спасылка). Cabinet of Canada (24 чэрвеня 2022). Архівавана з першакрыніцы 29 ліпеня 2022. Праверана 8 жніўня 2022.
10. Санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі пашырыла Канада (нявызн.). Наша Ніва (9 жніўня 2023).
11. Указ Президента Республики Беларусь от 6 декабря 1996 г. № 512 «О присвоении В. В. Шейману воинского звания генерал-майора» (руск.)
12. Указ Президента Республики Беларусь от 28 ноября 2000 г. № 635 «О присвоении В. В. Шейману классного чина» Архівавана 7 ліпеня 2011. (руск.)
13. УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ 25 ноября 2004 г. № 578 О ПРИСВОЕНИИ В. В. ШЕЙМАНУ КЛАССНОГО ЧИНА (руск.)
14. Орден нашел владельца Архівавана 10 сакавіка 2008. (руск.)
15. Указ президента Республики Беларусь 26 мая 1998 г. N 285 г. Минск о награждении В. В. Шеймана орденом Отечества III степени (руск.)
16. УКАЗ ПРЕЗИДЕНТА РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ 10 ноября 2003 г. № 495 О НАГРАЖДЕНИИ В. В. ШЕЙМАНА И Л. С. МАЛЬЦЕВА(недаступная спасылка) (руск.)
17. Аляксандр Лукашэнка: Шмат таленавітых, вялікіх, але я цаню велічнасць у тых людзях, якія параджаюць сабе падобных

Літаратура

• Шэйман Віктар Уладзіміравіч // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 18. Кн. 1: Дадатак: Шчытнікі — Яя / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2004. — Т. 18. Кн. 1. — С. 25. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0295-4 (т. 18. Кн. 1).
• Шейман Виктор Владимирович // Республика Беларусь : энциклопедия : [в 7 т.]. – Минск, 2008. – Т. 7. — С. 579—580.