Уладзімер Крукоўскі

Уладзі́мер Я́каўлевіч Круко́ўскі (6 сакавіка 1937, Асіпавічы Магілёўскай вобласьці, БССР — 3 красавіка 2022, Менск, Беларусь) — беларускі мастак-плякатыст, журналіст. Адзін з аўтараў дзяржаўнага гербу Рэспублікі Беларусь «Пагоня»^[3], стваральнік больш як двухсот плякатаў разнастайнай тэматыкі.

Уладзімер Крукоўскі
Дата нараджэньня	6 сакавіка 1937(1937-03-06)
Месца нараджэньня	Асіповічы, Беларусь
Дата сьмерці	3 красавіка 2022(2022-04-03)[1] (85 гадоў)
Месца сьмерці	Менск, Беларусь[1]
Адукацыя	Віцебскі пэдагагічны інстытут
Месца вучобы	Беларускі нацыянальны тэхнічны ўнівэрсытэт Мастацка-графічны факультэт ВДУ[d] (1972)
Занятак	мастак-партрэтыст
Навуковая сфэра	Q16519394?[2] і графіка[d][2]
Сябра ў	Беларуская асацыяцыя журналістаў і Беларускі саюз мастакоў
Жанры	плякат
Узнагароды	За заслугі ў выяўленчым мастацтве[d]

Вікіпэдыя мае артыкулы пра іншых асобаў з прозьвішчам Крукоўскі.

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў Магілёўскай вобласьці ў сям’і вайсковага будаўніка. Па працы сям’я пераяжджала ў Бабруйск, Вязьму, Урэчча, на станцыю Нурэц, нямецкую акупацыю перажылі ў Залесьсі(pl) (цяпер на тэрыторыі Польшчы).

Дзяцінства правёў у мястэчку Ружаны Берасьцейскай вобласьці, дзе навучаўся ў сярэдняй школе. Скончыўшы яе ў 1954 року з залатым мэдалём, паступіў на архітэктурна-будаўнічы факультэт Беларускага політэхнічнага інстытуту. Адслужыўшы ў войску, вярнуўся ў Ружаны і працаваў мастаком-афармляльнікам.

У 1970 пераехаў у Менск, працаваў у «Агітплякаце Саюзу мастакоў БССР». У 1972 року скончыў мастацка-графічны факультэт Віцебскага пэдагагічнага інстытуту.

Працаваў мастацкім рэдактарам часопісаў «Маладосьць» (з 1979), «Мастацтва Беларусі» (1982—1984), «Помнікі гісторыі і культуры Беларусі», «Спадчына» (1989—1998). Публікаваўся ў часопісах «Спадчына», «Наша вера», тыднёвіках «ЛіМ», «Наша Ніва», газэтах «Голас Радзімы», «Рунь», «Народная воля» і інш.

Сябра Беларускага саюзу мастакоў^[4] (1975) і суполкі «Пагоня»^[5]. З 1976 року — намесьнік старшыні сэкцыі плякату БСМ, сябра праўленьня, пасьля 10 рокаў кіраўнік плякатнай сэкцыі^[6]. У 1970-80-я быў актыўным удзельнікам творчага асяродку «На Паддашку»^[7]. Сябра Беларускай асацыяцыі журналістаў (1998) і Саюзу беларускіх пісьменьнікаў. Адзін з кіраўнікоў «Мартыралёгу Беларусі», сябра Беларускага народнага фронту з моманту заснаваньня, сябра Сойму БНФ. У 1993 року адышоў ад актыўнай дзейнасьці ў структурах БНФ.

У 1990 року кіраваў кампаніяй Зянона Пазьняка на выбарах у Вярхоўны Савет БССР.

З 1998 року на пэнсіі. Жыве ў Бараўлянах.

Творчасьць

Асноўная тэматыка плякатаў — мінуўшчына, культура, экалёгія, антываенныя і юбілейныя тэмы, афішы. Аўтар плякатаў «Помнікі архітэктуры — нацыянальны скарб» (1973), «Назаўсёды ў памяці народа» (1974), «У бітвах за волю, у бітвах за долю!..» (1980), трыпціху «Дзень X» (1996), «Што ж мы за людзі?» (1998), «Білінгвізм», «Свабоду палітвязьням!», «БНР — 90»; шэрагу плякатаў, прысьвечаных славутым дзеячам Беларусі: Францішку Скарыну, Міколе Гусоўскаму, Васілю Цяпінскаму, Кастусю Каліноўскаму, Цётцы (Алаізе Пашкевіч), Максіму Багдановічу, Янку Купалу, Якубу Коласу, Івану Луцкевічу, Язэпу Драздовічу і іншых, агульнай колькасьцю больш за 200^[8].

Удзельнічае ў шматлікіх усесаюзных, рэспубліканскіх, замежных выставах плякату ад 1972 року. Творы захоўваюцца ў Нацыянальным мастацкім музэі Беларусі, Нацыянальным музэі гісторыі і культуры Беларусі, Дзяржаўным літаратурным музэі імя Максіма Багдановіча, Дзяржаўным літаратурна-мэмарыяльным музэі імя Якуба Коласа, музэях Летувы, Польшчы й Расеі.

Аўтар (разам зь Яўгенам Куліком) эталёну дзяржаўнага гербу «Пагоня», а таксама сьцягу і малой эмблемы БНФ.

Аўтар кніг на тэму беларускай шляхецкай геральдыкі: «Срэбная страла ў чырвоным полі» (2010) і «Сьмеласьць. Годнасьць. Гонар» (2013).

Прэміі і ўзнагароды

• Мэдаль «За заслугі ў выяўленчым мастацтве»

Сям’я

Жанаты, мае двух дзяцей.

Бібліяграфія

• Крукоўскі, У.Я. Срэбная страла ў чырвоным полі : з гісторыі беларускіх прыватных гербаў. — Мн.: Літаратура і Мастацтва, 2010. — 136 с. — ISBN 978-985-6941-77-4
• Жыццяпіс. Успаміны, згадкі, фатаздымкі / сабралі, уклалі, адрэдагавалі і выдалі: У. Крукоўскі, В. Маркавец. — 2012.
• Крукоўскі, У.Я. Смеласць. Годнасць. Гонар: з гісторыі беларускіх прыватных гербаў. — Мн.: 2013. — 197 с. — 300 ас.
• Крукоўскі, У.Я. З нататніка папялушкі. — Мн.: 2014. — 157 с. — 200 ас.

Крыніцы

1. Памёр Уладзімер Крукоўскі — суаўтар эталённай выявы герба «Пагоня» (белар.) — 2022.
2. Нацыянальная служба Чэскай рэспублікі
3. Алеся Чарняўская. Сьцяг і герб // Мастацтва. — 1992. — № 8.
4. Мастакі. Беларускі саюз мастакоў. Праверана 9 верасьня 2012 г.
5. Пагоня: мастакі. Беларускі саюз мастакоў. Праверана 9 верасьня 2012 г.
6. Сяргей Буткевіч. Уладзімір Крукоўскі як люстэрка беларускай эвалюцыі // Народная воля. — 22 кастрычніка 2009. — № 165—166 (3091—3092).
7. ЮУ. (6 сакавіка 2012) Ён стварыў эталён «Пагоні» Культура. Наша Ніва. Праверана 15 жніўня 2016 г.
8. Валянціна Аксак. (8 сакавіка 2012) «„Пагоня“ вернецца яшчэ пры маім жыцьці» Салідарнасьць. Радыё «Свабода». Праверана 29 лютага 2012 г.

Літаратура

• Крукоўскі У. Я. // БЭ. — Мн.: 1999 Т. 8. — С. 485
• Крукоўскі У.Я. // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі. — Мн.: 1986 Т. 3. — С. 131.
• Алег Карповіч. За сьпінаю ў Пазьняка // Наша Ніва. — 1999. — № 35.
• Родам з Асіповіччыны: Творцы // Памяць. Асіповіцкі раён. — Мн.: 2002. — С. 628—629.

Вонкавыя спасылкі

• Біяграфія на бачыне Саюзу беларускіх пісьменьнікаў
• Глеб Лабадзенка. Чаму зь беларусаў бяруць грошы за жаданьне даведацца пра сваю шляхетнасьць // Зьвязда : газэта. — 15 студзеня 2011. — № 8 (26872). — С. 11. — ISSN 1990-763x.
• Жыцьцяпіс (рас.)