Dr bis 5.608 m dief Arktisch Ozean, au Nordpolarmeer oder Nerdligs Yysmeer gnännt, isch mit 14,09 Mio. km² dr chlaischt Ozean vu dr Ärd. Är wird mänkmool au as Nääbemeer vum Atlantische Ozean aagsääne.
Geografi
Laag
Dr Arktisch Ozean lyt in dr Arktis, im usserschte Norde vu dr Nordhalbchugle vu dr Ärd, im Ramme vu dr vier Pol vu dr nerdlige Hemisphäre zwische dr Kontinänt Asie, Europa un Nordamerika, wu im Siide aagränze. Wel er zwische ne baar Kontinänt lyt un drotz ass er vu dr Wisseschaft här ain vu dr fimf Ozean vu dr Ärd isch, gilttet er au as Interkontinäntal Mittelmeer.
Mit em Atlantik isch dr Arktisch Ozean dur s rund 1.500 km brait Europäisch Nordmeer zwische Grenland un Nordeuropa bzw. Skandinavie verbunde un dur e baar verwinkleti Meeresstroße, wu dur d nordkanadisch Inselwält zue dr braite Davistroß weschtlig vu Grenland fiere. Mit em Pazifik isch s nume dur di rund 85 Kilometer brait Beringstroß verbunde.
Dr Arktisch Ozean het e Uusdehnig vu rund 14,09 Mio. km² un isch großflechig mit Yys deckt. Im Molloydief, wu 165 km weschtlig vu Spitzbärge lyt, isch er bis 5.607 m dief.[2]
Nääbemeer
Zwische Grenland un Skandinavie gränzt dr Arktisch Ozean an s Europäisch Nordmeer (s nerdligscht Randmeer vum Atlantik) un zwische Alaska un Oschtsibirie an d Beringstroß, wu zum Beringmeer (s nerdligscht Randmeer vum Pazifik) iberlaitet. Wyteri yysigi Nääbemeer vum Arktische Ozean sin: Beaufortsee, Lincolnsee, Wandelsee, Barentssee, Karasee, Laptewsee, Oschtsibirischi See un Tschuktschesee. D Grenlandsee un Europäischs Nordmeer sin au Randmeer vum Atlantik, wel si zue däm Ozean iberlaite
Zuefliss
Di wichtigschte Zuefliss sin Ob, Jenissei, Lena un Kolyma, d Zuefliss vu dr Barentssee un vu Nordamerika dr Yukon River z Alaska un dr Mackenzie River mit dr Hudson Bay.
Staate, wu aagränze
Dr Arktisch Ozean gränzt an die Staate un Landesdail: Alaska (USA), Kanada, Grenland (Dänemark), Island, Norwege un Russland. Di bolitisch Zuegherigkait vu verschidene Dail vum Arktische Ozean zue dr Aarainerstaate isch aber umstritte.
Landmarche
- Kap Deschnjow
- Kap Morris Jesup
- Kap Tscheljuskin
Meeresbode
Innerhalb vum Arktische Ozeans bzw. uf em Meeresbode vun em het s Schwelle, Diefseebecki un e Meeresdief.
Zue dr Schwelle ghere dr Fletcherrucke, dr Gakkelrucke, dr Lomonossow-Rucke (Harrisschwelle), di Oschtsibirisch Schwelle un d Tschuktscheschwelle. Di drei große Diefseebecki, wu alli im Zäntrum sin, sin s Litkedief bis 5449 m dief Eurasisch Becki, s bis 4994 m dief Kanadisch Becki un s bis 3290 m dief Zentralarktisch Becki.
Inselwält
An s Nordpolarmeer gränze unter anderem die Insle un Inselgruppe: d Banksinsle, d Chenigi-Elisabeth-Insle mit dr Ellesmere-Insle, Grenland, Island, Spitzbärge, Kolgujew, s Franz-Joseph-Land, Nowaja Semlja, Sewernaja Semlja, di Neisibirischi Insle un d Wrangelinsle.
Schifffahrt
Dr Arktische Ozean wird ca. 3 bis 5 Monet im Johr fir d Schifffahrt gnutzt, wu Russland dur d Nordoschtpassage bedrybt un d USA un Kanada dur d Nordweschtpassage. Dr russisch Staat unterhaltet zue däm Zwäck e Atomyysbrächerflotte. Derzue sin im Arktische Ozean U-Boot vu ne baar Natione aktiv. Di wichtigschte Häfe sin Churchill, Archangelsk, Seweromorsk, Dikson, Murmansk, Pewek un Tiksi.
Dierwält
Rund 50 Seevogel-Arte bruetle im Juni un Juli an dr Bruetfelse un Stränd, dodrunter Alke, Sturmvegel, Kormoran, Mewe, Seeschwalbe un Gryfvegel. Si alli hole ihres Frässe us em Meer.
In dr Arktis het s verschideni Robbe-Arte: Bandrobbe, Bartrobbe, Chaigelrobbe, Chapperobbe, Largha-Robbe, Ringelrobbe, Sattelrobbe, Seebär, Seehund, Walross.
Weblink
- CIA World Factbook: Arktischer Ozean (englisch)
- Cryosphere today: Grafike zue dr derzytige Yysdeckig vu dr Polregione vu dr Ärd mit Archiv
- Charte vum Meeresbode
- R-ArcticNet - A Database of Pan-Arctic River Discharge
Fueßnote
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
