Montenegro

Montenegro (Montenegryns, Bosnies, Serwies, Kroaties: Crna Gora / Црна Гора, uitgespreek: [t͡sr̩̂ːnaː ɡɔ̌ra], , letterlik: "Swart Berg"; Albanees: Mali i Zi) is 'n land geleë in Suidoos-Europa en op die Balkanskiereiland. Dit het 'n kus aan die Adriatiese See in die suide en begrens Kroasië in die weste, Bosnië en Herzegowina in die noordweste, Serwië in die noordooste en Albanië in die suidooste. Die hoofstad en grootste is Podgorica en Cetinje word in die grondwet as ou koninklike hoofstad (Prijestonica / Приjестоница) erken. Dit is 'n voormalige deelrepubliek van Joego-Slawië.

Nasa-Satellietbeeld van Montenegro

Kaart van Montenegro

Montenegro
Црна Гора
Crna Gora (Montenegryns)

Vlag Wapen
Volkslied: Ој, свијетла мајска зоро (tr.: Oj, svijetla majska zoro) (Montenegryns vir: "O, jy helder dagbreek in Mei")
Hoofstad	Podgoricaa 42°47′N 19°28′O
Grootste stad	Podgorica
Amptelike tale	Montenegryns (nasionaal en amptelik)[1] Serwies, Bosnies, Albanees en Kroaties (in amptelike gebruik)[2]
Regering • President • Eerste minister	Unitêre parlementêre grondwetlike republiek Jakov Milatović Milojko Spajić
Onafhanklikheid Vorming • Prinsdom Duklja • Koninkryk Duklja • Prinsdom Zeta • Prinsbisdom Montenegro • Prinsdom verkondig • Onafhanklikheid erken • Koninkryk verkondig • Vereniging met Serwië • Sosialistiese republiek • Staatsunie met Serwië • Onafhanklikheid herstel	625 1077 1356 1516 1852 1878 1910 1918 1945 1992 2006
Oppervlakte  - Totaal    - Water (%)	13 812 km2  (156ste) 5 333 myl2 2,6
Bevolking  - 2023-skatting  - 2011-sensus  - Digtheid	602 445[3] (169ste) 620 029[4] 43,6 / km2 (133ste) 112,9 / myl2
BBP (KKP)  - Totaal  - Per capita	2023-skatting $17,431 miljard[5] (149ste) $28 002[5] (63ste)
BBP (nominaal)  - Totaal  - Per capita	2023-skatting $7,058 miljard[5] (153ste) $11 339[5] (73ste)
MOI (2021)	0,832[6] (49ste)  –  hoog
Gini (2018)	36,8[7](136ste) –  medium
Geldeenheid	Euro (€)b (EUR)
Tydsone  - Somertyd	MET (UTC+1) MEST (UTC+2)
Internet-TLD	.me
Skakelkode	+382
a. Die grondwet verwys na Cetinje as die ou koninklike hoofstad (Prijestonica / Приjестоница) van Montenegro.[8] b. Eensydig aangeneem; Montenegro is nie 'n amptelike lid van die Eurosone nie.

Nadat dit van die laat Middeleeue tot 1918 onafhanklik was, word die land later deel van die verskeie weergawes van Joego-Slawië en die staat-unie van Serwië en Montenegro. Op grond van die uitslag van 'n referendum gehou op 21 Mei 2006 verklaar Montenegro op 3 Junie 2006 sy onafhanklikheid. Op 28 Junie 2006 word Montenegro die 192ste lidland van die Verenigde Nasies.^[9] Op 5 Junie 2017 het Montenegro die 29ste lidland van NAVO geword.^[10] Montenegro is een van die Balkan-kandidaatlande vir aansluiting by die Europese Unie.^[11]

Naam

Montenegro se plaaslike naam, Crna Gora, is vir die eerste keer genoem in 'n oktrooi van die Sint Nicholaas-klooster (Vranjina) wat deur die Serwiese koning Milutin in 1296 uitgevaardig is en letterlik vertaal kan word in "swart berg", 'n verwysing na die donker woude wat eens op 'n tyd die hange van die Dinariese Alpe bedek het soos van die kus af gesien.^[12] Die land se naam in die meeste Wes-Europese tale dui op die aanneming van die Venesiaanse term vec|monte negro, wat ook "swart berg" beteken, wat waarskynlik terug dateer tot die era van die Venesiaanse heerskappy oor die gebied in die Middeleeue. Ander tale, veral die wat nabygeleë is, gebruik hulle eie direkte vertaling van die term, byvoorbeeld Albanees: Mali i Zi, Bulgaars: Черна гора; Roemeens: Muntenegru, Grieks: Μαυροβούνιο en Turks: Karadağ; "swart berge" van verder weg sluit in Russies: Черногория en Chinees: 黑山 (pinyin: "hēishān"^[13]).

Verwysings

1. (en) "Language and alphabet Article 13". Grondwet van Montenegro. WIPO. 19 Oktober 2007. Besoek op 2 Desember 2020. The official language in Montenegro shall be Montenegrin. Cyrillic and Latin alphabet shall be equal.
2. (en) "Language and alphabet Article 13". WIPO. 19 Oktober 2007. Besoek op 2 Desember 2020. Serbian, Bosnian, Albanian and Croatian shall also be in the official use.
3. (en) "Statistical Office of Montenegro – MONSTAT". Montenegro Statistiek.
4. (sr) "Stanovništvo Crne Gore prema polu, tipu naselja, nacionalnoj, odnosno etničkoj pripadnosti, vjeroispovijesti i maternjem jeziku po opštinama u Crnoj Gori" (PDF). Statistieke Kantoor van Montenegro. Besoek op 2 November 2023.
5. (en) "Montenegro". Internasionale Monetêre Fonds. Oktober 2023. Besoek op 2 November 2023.
6. (en) "Human Development Report 2021/2022" (PDF). United Nations Development Programme. 2021. Besoek op 2 November 2023.
7. (en) "Gini Index – Montenegro". Wêreldbank. Besoek op 2 November 2023.
8. (en) "Capital and Old Royal Capital 5". Grondwet van Montenegro. WIPO. 19 Oktober 2007. Besoek op 2 November 2023. The capital of Montenegro shall be Podgorica, The Old Royal Capital of Montenegro shall be Cetinje.
9. (en) "Member States". Besoek op 2 November 2023.
10. (en) "Montenegro to Join NATO on June 5". The Wall Street Journal. 25 Mei 2017. Besoek op 2 November 2023.
11. (de) "EU bekräftigt Perspektive für Westbalkan-Staaten". Frankfurter Rundschau. 17 Mei 2018. Besoek op 2 November 2023.
12. (en) "Geography". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 16 Maart 2009. Besoek op 16 Maart 2009.
13. die letterlike vertaling word op die vasteland van die Volksrepubliek China en in Hongkong gebruik; Taiwannese Mandaryns gebruik 蒙特內哥羅 "méngtènèigēluó", 'n fonetiese transkripsie van "Montenegro"

Bronnelys

Algemeen

• (en) "Montenegro". Encyclopædia Britannica. Besoek op 2 November 2023.
• (en) "Montenegro". Central Intelligence Agency. Besoek op 2 November 2023.

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Montenegro.
• (en) Toerisme-inligting oor Montenegro op Wikivoyage
• (en) (sr) Amptelike webwerf van die Montenegrynse regering