Java (eiland)

Java (Balinees en Indonesies: Jawa; Javaans: ꦗꦮ, Soendanees: ᮏᮝ), die wêreld se 13de grootste eiland, beslaan 'n oppervlakte van 138 793,6 km² en word begrens deur die oop Indiese Oseaan in die suide en die Javasee in die noorde. Java is die kleinste, maar mees bevolkte en mees suidelike van die vier Groot Soenda-eilande asook die vyfde grootste eiland van die eilandstaat Indonesië. Dit is in die ooste van Soematra, in die suide van Borneo en in die weste van die Klein-Soenda-eilande geleë. Die Javasee word in die weste deur die Soendastraat en in die ooste deur die Balistraat met die Indiese Oseaan verbind.

Nasa-Satellietbeeld van Java

Djakarta, Indonesië se hoofstad en grootste stad op Java

Verspreiding van tale op die eilande Java, Bali en Madoera in Indonesië

Java Inheemse naam: Jawa / ꦗꦮ / ᮏᮝ
Topografiese kaart van Java
Geografie
Ligging	Suidoos-Asië
Koördinate	7°29′S 110°00′O
Argipel	Groot Soenda-eilande
Oppervlakte	138 793,6 vk km
Hoogste punt	Berg Semeru 3 676 m
Administrasie
Indonesië
Provinsies	Bantam, Djakarta Spesiale hoofstadstreek, Wes-Java, Sentraal-Java, Oos-Java, Jogjakarta Spesiale streek
Hoofstad	Djakarta
Grootste stad	Djakarta (8 962 000)
Demografie
Bevolking	147 795 000
Bevolkingsgroepe	Han-Chinese, Javane, Madoerese, Maleiers, Soendanese
Die wêreld se 13de grootste eiland

Java is met 'n bevolking van meer as 145 miljoen die mees bevolkte eiland en ook een van die digs bevolkte gebiede ter wêreld. Dit is die kleinste van die vier Groot Soenda-eilande, maar ook die belangrikste een. In Java se noordweste is Djakarta, Indonesië se hoofstad en grootste stad. In Augustus 2019 het die Indonesiese president Joko Widodo die plan aangekondig om die hoofstad van die "sinkende" Djakarta na 'n nuwe stad in die provinsie Oos-Kalimantan op Borneo te verskuif.^[1]

Java se naam is moontlik afgelei van die Sanskrit-woord yava vir "gierst", 'n groep soortgelyke, dog verskillende grane wat 'n belangrike stapelvoedsel in Asië vorm.^[2]

Java het 'n bevolking van sowat 145 miljoen, van wie die meeste Javane is, gevolg deur verwante etniese groepe soos Maleiers en Soendanese. Java se inheemse en mees gebruikte taal is Javaans,

hoewel dit in Indonesië nie 'n amptelike taal is nie; dit is Indonesies wat veral rondom die hoofstad Djakarta gebesig word. In die weste word veral Soendanees gepraat en in die ooste Madoerees en Balinees. Al dié tale behoort tot die Maleis-Polinesiese tale. Chinees is die moedertaal van die Han-Chinese wat hulle veral in onlangse dekades op Java kom vestig het. Java beskik oor 'n uiters diverse godsdienstige tradisie met Islam, Christendom, Hindoeïsme en Boeddhisme wat al sedert eeue beoefen word, die meerderheid inwoners is egter Moslems.

Java se geologie is gekenmerk deur baie aktiewe vulkane wat dié eiland van wes na oos gevorm het. Net wes van Java is Krakatoa geleë, veral bekend vir sy enorme uitbarsting in 1883. Java se vulkane behoort tot die Ring van Vuur wat die Stille Oseaan van Nieu-Seeland tot Chili omsirkel.

Die Javaanse kat is nie van Java of Indonesië afkomstig nie. Die naam is egter van die feit ontleen, dat dié kat van die Balinese kat (wat ook niks met Bali te doen het nie) afkomstig is en dus is 'n soortgelyke naam aan dié katras gegee. As gevolg van die voortgesette verstedeliking en ontbossing word Java se inheemse dierelewe ernstig bedreig; die Javaanse tier is al uitgestorwe en die Javaanse renoster is ernstig bedreig.

Geografie

Stede

Naam	Gebied	Stad
Djakarta (Jabotabek)	18 924 470	8 579 263
Bandoeng	6 492 753	1 601 767
Surabaya	4 112 098	2 336 843
Cirebon	1 738 348	253 986
Jogjakarta	1 611 752	703 753
Semarang	1 583 573	1 283 279
Tegal	1 263 997	237 415
Soerakarta	1 240 955	563 208
Malang	1 038 247	755 371

Provinsies

Provinsie of besondere streek	Hoofstad	Oppervlakte (km²)	Oppervlakte (%)	Bevolking (2000-sensus)[3]	Bevolking (2010-sensus)[3]	Bevolking (2015-sensus, voorlopig)[3]	Bevolkings- digtheid (2015)
Banten	Serang	9 662,92	7,1	8 098 277	10 632 166	11 934 373	1 235
Djakarta	–	664,01	0,5	8 361 079	9 607 787	10 154 134	15 292
Wes-Java	Bandoeng	35 377,76	27,1	35 724 093	43 053 732	46 668 224	1 319
Westelike Java-streek (drie gebiede bo)		45 704,69	34,7	52 183 449	63 293 685	68 756 731	1 504
Sentraal-Java	Semarang	32 800,69	25,3	31 223 258	32 382 657	33 753 023	1 029
Jogjakarta	Jogjakarta	3 133,15	2,4	3 121 045	3 457 491	3 675 768	1 173
Sentrale Java-streek (twee gebiede bo)		35 933,84	27,7	34 344 303	35 840 148	37 428 791	1 041
Oos-Java	Surabaya	47 799,75	37,3	34 765 993	37 476 757	38 828 061	812
Java-streek	Djakarta	129 438,28	100%	121 293 745	136 610 590	145 013 583	1 120
Madoera van Oos-Java	–	5 025,30	3,3	3 230 300	3 622 763	3 724 545	741
Java	–	124 412,98	96,7	118 063 445	132 987 827	141 300 000	1 136

Verwysings

1. "Indonesia to remove 'burden' from sinking Jakarta with new capital on Borneo". Sky News (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 Mei 2020. Besoek op 12 Mei 2020.
2. (en) Raffles, Thomas E. (1965). The History of Java. Oxford University Press. p. 3.
3. "Indonesia (Urban City Population): Provinces & Cities – Statistics & Maps on City Population" (in Engels). Citypopulation.de. 1 Mei 2010. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 2 Mei 2020. Besoek op 17 Julie 2013.

Eksterne skakels

Wikimedia Commons bevat media in verband met Java.

• (en) Toerisme-inligting oor Java op Wikivoyage
• (en) "Java". Encyclopædia Britannica. Besoek op 12 Mei 2020.