Denis Worrall

Denis John Worrall (Benoni, 29 Mei 1935^[1]) is 'n Suid-Afrikaanse akademikus, sakeman en voormalige politikus en ambassadeur.

Denis John Worrall
Mede-leier van die Demokratiese Party
Ampstermyn 1989 – 1990
Persoonlike besonderhede
Gebore	29 Mei 1935 Benoni, Gauteng
Politieke party	Demokratiese Party

Toetrede tot die politiek

Hy was Suid-Afrika se ambassadeur in Australië van 1982 tot 1984 en daarna ambassadeur in die Verenigde Koninkryk van 1984 tot 1987. In daardie jaar kom hy Suid-Afrika toe met vakansie met die voorneme om te bedank, veral na aanleiding van die destydse staatspresident, P.W. Botha se Rubicon-toespraak. Ná sy bedanking belê Tertius Myburgh, destydse redakteur van die Sunday Times 'n vergadering met Worrall en Wynand Malan, Volksraadslid vir Randburg wat kort vantevore uit die Nasionale Party bedank het, om hulle om te praat om saam te werk in die naderende verkiesing vir die Volksraad. Hoewel Worrall, Malan en Esther Lategan, wat as kandidaat in Stellenbosch sou staan, as 'n driemanskap behandel is, was hulle inderdaad onafhanklik van mekaar. Malan het byvoorbeeld 'n toespraak of twee in Helderberg kom lewer ter ondersteuning van Worrall se kandidaatskap, maar Worrall het nooit in Randburg toesprake gelewer nie.

Kandidaat in Helderberg

Worrall het nie sy weg oopgesien om by die Progressiewe Federale Party aan te sluit en as P.F.P.-kandidaat die verkiesing te beveg nie oor wat hy die party se "arrogansie" noem en hulle vaste oortuiging dat hulle "altyd reg" was. Die P.F.P. kon volgens hom ook nooit Afrikanersteun trek nie, iets wat weens die demografie van die wit bevolking destyds (60% van die kiesers was Afrikaanssprekend) lewensbelangrik was vir sukses by die stembus. Van die P.F.P.-lede in Helderberg, wat grotendeels uit Somerset-Wes bestaan het, het Worrall wel in sy veldtog gehelp, maar hy het hulle op die agtergrond gehou sodat hy nie as Prog gebrandmerk kon word nie. Die P.F.P. het Worrall nie in Helderberg teengestaan nie, maar die Konserwatiewe Party wel, wat in 'n mate tot sy sukses bygedra het omdat die party die meer verkrampte stem verdeel het tussen die N.P. en hul kandidaat. Voor die verkiesing het Worrall met dr. Anton Rupert ontmoet wat geglo het hy kon die pyp rook, maar hom gewaarsku het: "Die Burger gaan jou doodmaak."

Worrall glo hy het die verkiesing verloor (met 39 stemme teen Chris Heunis, minister van grondwetlike beplanning) weens die insluiting van 'n deel van die konserwatiewe, Afrikaanse voorstad Brackenfell, waar die N.P. oorweldigende steun geniet het. Selfs die wynboere aan die Stellenbosse kant van sy kiesafdeling het hom ondersteun teen die N.P. omdat hulle raadop was met die sanksies teen Suid-Afrika wat wynuitvoer belemmer het. Natal se suikerboere wou hê hy moes in die kiesafdeling Port Natal staan (jare lank 'n veilige Verenigde Party-setel, maar later 'n N.P.-vesting) en hy glo hy kon die setel gewen het, maar hy het op Helderberg besluit al was hy bekend as universiteitslektor in Durban. Worral se eerste ervaring as verkiesingskandidaat was elf jaar vantevore toe hy in 'n tussenverkiesing op 5 Mei 1976 in Durban-Noord gestaan het as Nasionale Party-kandidaat en derde gekom met 3 139 stemme in die Progressiewe Reformiste Party se eerste en enigste oorwinning by die stembus toe S.A. Pitman (4 243 stemme) met 'n skrale meerderheid van 324 wen teen die V.P. se W.B. Reynolds (3 919 stemme).

Onafhanklike Party gestig

Ná die verkiesing stig Worrall die Onafhanklike Party, waarin Jannie Momberg ook 'n leidende rol gespeel het, maar Malan, wat die voormalige ambassadeur Glenn Babb oortuigend in Randburg verslaan het om die setel te behou, stig sy eie Nasionale Demokratiese Beweging saam met Esther Lategan. Sy het Stellenbosch verloor, maar besonder goed gevaar het in die Nasionale Party-bastion. Malan, wie se uitkyk waarskynlik breër was as Worrall s'n, veral wat die A.N.C. betref het, was nie gemaklik met Worrall nie, wie se O.P. toenemend steun onder wit kiesers begin trek het.

Worrall vertel:^[2] "Louis Luyt het my op 'n dag gebel en gesê: Hierdie ding dat julle (O.P., N.D.B. en P.F.P.) afsonderlik is, is str***. Julle moet bymekaar kom. Ek sal my huis beskikbaar stel." Worrall sê Luyt wou self die leier van die te stigte party wees, maar nadat die haakplekke uitgestryk is, is die Demokratiese Party op 8 April 1989 gestig met al drie gewese partyleiers as medeleiers.

Worrall staan in die 1989-verkiesing as D.P.-kandidaat in die veilige opposisiesetel Berea in Durban en word so uiteindelik Volksraadslid. Dit het hom ontstel dat die D.P. se ou Prog-element onder Zach de Beer se leiding hom laat baklei het vir die kandidaatskap in Berea. Hy het egter persoonlik seker gemaak dat Momberg die kandidaat word vir Simonstad, waar hy gewen het. In daardie verkiesing het die Nasionale Party swaar verliese na links en regs gely met die D.P. wat 33 setels en die K.P. 39 setels gewen het.

Sakeman en akademikus

Reeds in 1990 stig hy Omega Investment Research (Pty.) Ltd., waarvan hy die Kaapse kantoor en sy seun, Lyndon Matthew Worrall, die Londense kantoor behartig. Die maatskappy bevorder buitelandse belegging in Suid-Afrika.

As D.P.-afgevaardigde neem hy deel aan Kodesa in Kempton Park waar die onderhandelings gevoer is wat sou uitloop op Suid-Afrika se eerste demokratiese verkiesing op 27 April 1994. Reeds voor die verkiesing het hy vir De Beer gesê hy sien nie meer kans vir die aktiewe politiek nie en wil hom liewer op sy sakebelange in Omega toespits. So kom sy kort loopbaan van skaars vyf jaar as parlementslid tot 'n einde.

In 1971^[3] verskyn uit sy pen South Africa government and politics, die eerste algemene handleiding oor die onderwerp, en hy lewer onder andere ook 'n bydrae oor die Suid-Afrikaanse kiesstelsel vir Perspektief op ons partypolitiek en politieke partye van 1976.^[4]

Worral het gedoseer aan die Universiteit van die Witwatersrand en universiteite in Nigerië en Amerika. Hy was ook adjunkpresident van die Internasionale Bank van Suider-Afrika, voormalige voorsitter van die Australiese mynmaatskappy Crown Diamonds N.L., direkteur van verskeie maatskappye en konsultant van die Wêreldbank en verskeie multinasionale korporasies.

Verwysings

1. Who's Who in Southern Africa^{[dooie skakel]}
2. Telefoongesprek met die skrywer op 26 Augustus 2011
3. Miami University Libraries^{[dooie skakel]}
4. Perspektief op ons partypolitiek en politieke partye. 1976. Potchefstroom: Instituut vir Suid-Afrikaanse Politiek, Potchefstroomse Universiteit vir C.H.O.