From Wikipedia, the free encyclopedia
Yozgi Olimpiya oʻyinlaridagi futbol musobaqasi birinchi marta 1900-yilda Parijdagi Yozgi Olimpiyada oʻyinlarida joriy qilingan. 1932-yildan Los-Anjelesdagi Yozgi Olimpiya oʻyinlaridan tashqari har bir oʻyinlar dasturiga kiritilgan.
| Yozgi Olimpiada oʻyinlarida futbol | |
|---|---|
 | |
| XOQ intizom kodeksi | FBL |
| Boshqaruv organi | FIFA |
| Musoboqa | 2 (men: 1; women: 1) |
| Oʻyinlar | |
| |
| |
Dastlab, musobaqa erkaklar uchun, 1996-yildn esa esa Atlantadagi Yozgi Olimpiya oʻyinlarida ayollar oʻrtasida alohida turnir sifatida oʻtkazila boshlangan. Olimpiyadadagi erkaklar futboli (boks, golf, tennis va xokkey bilan bir qatorda) sport turlaridan biri boʻlib, unda oltin medal oliy yutuq hisoblanmagan. Qolaversa, Olimpiya futboli maqomi jihatidan nafaqat jahon chempionati, balki Yevropa va Amerika qitʼa chempionatlaridan quyi oʻrinlarda turgan.
Futbol sport turi sifatida birinchi marta Parijdagi Olimpiya oʻyinlarida paydo boʻlgan. Unda Fransiya, Belgiya va Buyuk Britaniyaning uchta klubi ikkitadan oʻyin oʻtkazgan. Dastlab „Apton Park“(Londonda joylashgan sobiq futbol stadioni) maydonida Fransiyaning „Union France de Sports Athletic“ jamoasi Belgiyaning Bryussel erkin Frankofoniya universiteti klubi bilan toʻqnash kelgan va 6:2 hisobida magʻlubiyatga uchratgan. Britaniyaliklar esa fransuzlarni 4:0 hisobida magʻlub etishgan va birinchi Olimpiya chempionlari deb eʼlon qilingan. Fransiya ikkinchi, Belgiya jamoasi uchinchi oʻrinni egallagan.
Shuningdek, 1904-yilda Sent-Luise (AQShning Missuri shtatida joylashgan mustaqil shahar)da oʻtkazilgan navbatdagi Olimpiya oʻyinlarida uchta jamoa futbol oʻynagan. Turnirda Kanadaning „Galt“ (Kanadaning Galt shahrida joylashgan futbol klubi) klubi va Amerikaning ikki jamoasi ishtirok etgan: Sent-Rouz Paris va Christian Brothers College High School jamoalari. Kanadaliklar Amerikaning ikkala jamoasini magʻlub etib, chempion boʻlgan, AQShning ikki jamoasi esa olimpiya oʻyinlarining kumush va bronza medallarini qoʻlga kiritgan. Hozirda Xalqaro olimpiya qoʻmitasi bu ikkala musobaqani ham rasmiy Olimpiyada oʻyinlarining dasturiy qismi deb hisoblaydi, FIFA va IFFHS esa ularni koʻrgazmali musobaqalar deb tasniflaydi va statistikaga kiritmaydi.
1904-yilga kelib, Xalqaro futbol federatsiyasi tashkil topgan va keyingi 1908-yilda Londonda boʻlib oʻtgan yozgi Olimpiya oʻyinlaridan boshlab bu tashkilot Olimpiya oʻyinlaridagi futbol musobaqalarini boshqarib borgan. Oʻshandan beri futbol turnirida har bir mamlakatdan faqatgina bitta terma jamoalar ishtirok etgan (1908-yilgi oʻyinlarda Fransiyadan ikkita jamoaning ishtiroki bundan mustasno). Shuningdek, „Olimpiya tizimi“ bitta nokautli oʻyindan iborat boʻlgan musobaqa formati sifatida joriy etilgan va turnirda faqat havaskor futbolchilar ishtirok etishiga qaror qilingan.
1930-yil birinchi jahon chempionati oʻtkazilgunga qadar futbol boʻyicha Olimpiya turniri ushbu sport turidagi muhim xalqaro musobaqa hisoblangan. Ammo unda professional futbolchilarning ishtirok etishi taqiqlanganligi sababli bu maqom jahon chempionatiga oʻtkazilgan. FIFA 1924- va 1928-yillardagi Olimpiya turnirlarini rasman „havaskorlar jamoalari oʻrtasidagi jahon chempionati“, yaʼni zamonaviy jahon chempionatining bevosita salaflari sifatida tan olgan[1].
1960-yilgi Yozgi Olimpiya oʻyinlaridan boshlab musobaqa formati oʻzgargan va ishtirokchilar soni cheklangan. Shu paytdan boshlab 16 ta jamoa toʻrtta jamoadan toʻrtta guruhga boʻlingan va oʻz guruhlaridagilar bilan oʻynagan. Guruhlardagi yaxshi natija koʻrsatgan jamoalar pley-offga yoʻllanma olgan.
1984-yilga kelib cheklangan hududlar boʻyicha professional oʻyinchilarga Los-Anjelesda boʻlib oʻtgan Yozgi Olimpiyada oʻyinlarida ishtirok etishga ruxsat berilgan. Jumladan, Osiyo, Afrika, KONKAKAF (Shimoliy va Markaziy Amerika hamda Karib havzasi futbol konfederatsiyasi) hududi va Okean orti davlatlari ushbu roʻyhatdan oʻrin olgan. Taqiq 1992-yilda butunlay olib tashlangan va shu bilan birga, futbolchilar uchun qisman yosh chegarasi joriy qilingan. Ular 23 yoshdan oshmasligi belgilangan.
1996-yildan boshlab esa har bir jamoada turli yoshdagi uchta futbolchi oʻynashiga ruhsat etilgan, ammo qolgan oʻyinchlar 23 yosh katta boʻlmasligi belgilab qoʻyilgan.
Olimpiada turniri uchun zarur boʻlgan katta stadionlar soni tufayli, uzoq shaharlardagi joylar – koʻpincha asosiy mezbondan 200 km (120 mi) uzoqroqda – odatda futbol oʻyinlari uchun foydalaniladi. turnir. Ekstremal misolda, 1984-yilgi oʻyinlar uchun ikkita erta bosqich oʻtkaziladigan joy Qoʻshma Shtatlarning sharqiy qirgʻogʻida joylashgan boʻlib, ular Amerika Qoʻshma Shtatlaridan 2,000 milya (3,200 km) uzoqlikda joylashgan edi. mezbon shahar Los-Anjeles. AQSHda boʻlib oʻtgan navbatdagi oʻyinlar, 1996 yilgi oʻyinlar oʻziga xos xususiyatga ega edi, chunki mezbon Atlanta shahrida hech qanday oʻyin oʻtkazilmagan; eng yaqin joy va final oʻtkaziladigan joy 65 milya (105 km) masofada Gruziya universiteti kampusida Afinada joylashgan. 2016 va 2020-yil Yozgi Olimpiada Oʻyinlarini hisobga olsak, barcha sport turlaridan biri boʻlgan Olimpiya futboliga mezbonlik qilgan 127 ta maydon bor.
| Olimpiya oʻyinlari turniri | Shahar | Stadion |
|---|---|---|
 Athens 1896 |
No official football tournament | |
 Paris 1900 |
Paris | Vincennes Velodrome |
 St. Louis 1904 |
St. Louis | Francis Field |
 London 1908 |
London | White City Stadium |
 Stockholm 1912 |
Stockholm | Stockholm Olympic Stadium |
| Råsunda Stadium | ||
| Tranebergs Idrottsplats | ||
 Antwerp 1920 |
Antwerp | Olympic Stadium |
| Stadion Broodstraat | ||
| Brussels | Stade de l’Union St. Gilloise | |
| Ghent | Stade d’A. A. La Gantoise | |
| Paris 1924 |
Paris | Stade Olympique, Colombes |
| Stade Bergeyre | ||
| Stade de Paris, Saint-Ouen | ||
| Stade Pershing, Vincennes | ||
 Amsterdam 1928 |
Amsterdam | Olympisch Stadion |
| Harry Elte Stadium | ||
 Los Angeles 1932 |
No football tournament | |
 Berlin 1936 |
Berlin | Olympiastadion |
| Poststadion, Tiergarten | ||
| Mommsenstadion, Charlottenburg | ||
| Hertha-BSC-Platz | ||
| London 1948 |
London | Empire Stadium, Wembley |
| White Hart Lane, Tottenham | ||
| Selhurst Park, Crystal Palace | ||
| Craven Cottage, Fulham | ||
| Griffin Park, Brentford | ||
| Arsenal Stadium, Highbury | ||
| Lynn Road, Ilford | ||
| Green Pond Road, Walthamstow | ||
| Champion Hill, Dulwich | ||
| Brighton | Goldstone Ground | |
| Portsmouth | Fratton Park | |
 Helsinki 1952 |
Helsinki | Olympiastadion |
| Töölö Football Grounds | ||
| Turku | Kupittaa Stadium | |
| Tampere | Ratina Stadium | |
| Lahti | Kisapuisto | |
| Kotka | Kotka Stadium | |
 Melbourne 1956 |
Melbourne | Melbourne Cricket Ground |
| Olympic Park Stadium | ||
 Rome 1960 |
Rome | Flaminio Stadium |
| Florence | Stadio Comunale | |
| Grosseto | Stadio Comunale | |
| Livorno | Stadio Ardenza | |
| Pescara | Stadio Adriatico | |
| L'Aquila | Stadio Comunale | |
| Naples | Stadio Fuorigrotta | |
 Tokyo 1964 |
Tokyo | National Olympic Stadium |
| Prince Chichibu Memorial Field | ||
| Komazawa Stadium | ||
| Ōmiya | Omiya Soccer Stadium | |
| Yokohama | Mitsuzawa Football Stadium | |
 Mexico City 1968 |
Mexico City | Azteca Stadium |
| Puebla | Estadio Cuauhtémoc | |
| Guadalajara | Estadio Jalisco | |
| León | Estadio León | |
 Munich 1972 |
Munich | Olympiastadion |
| Augsburg | Rosenaustadion | |
| Ingolstadt | ESV-Stadion | |
| Regensburg | Jahn Stadium | |
| Nuremberg | Städtisches Stadium | |
| Passau | Drei Flüsse Stadion | |
 Montreal 1976 |
Montreal | Olympic Stadium |
| Sherbrooke | Municipal Stadium | |
| Toronto | Varsity Stadium | |
| Ottawa | Lansdowne Stadium | |
 Moscow 1980 |
Moscow | Grand Central Lenin Stadium |
| Dynamo Stadium | ||
| Leningrad | Kirov Stadium | |
| Kyiv | Republican Stadium | |
| Minsk | Dinamo Stadium | |
 Los Angeles 1984 |
Pasadena, California | Rose Bowl |
| Boston | Harvard Stadium | |
| Annapolis, Maryland | Navy–Marine Corps Memorial Stadium | |
| Stanford, California | Stanford Stadium | |
 Seoul 1988 |
Seoul | Olympic Stadium |
| Dongdaemun Stadium | ||
| Busan | Busan Stadium | |
| Daegu | Daegu Stadium | |
| Daejeon | Daejeon Stadium | |
| Gwangju | Gwangju Stadium | |
 Barcelona 1992 |
Barcelona | Camp Nou |
| Estadi de Sarrià | ||
| Sabadell | Estadi de la Nova Creu Alta | |
| Zaragoza | Estadio La Romareda | |
| Valencia | Estadio Luis Casanova | |
| Atlanta 1996 |
Athens, Georgia | Sanford Stadium |
| Orlando, Florida | Citrus Bowl | |
| Birmingham, Alabama | Legion Field | |
| Miami, Florida | Miami Orange Bowl | |
| Washington, D.C. | Robert F. Kennedy Memorial Stadium | |
| Sydney 2000 |
Sydney | Olympic Stadium |
| Sydney Football Stadium | ||
| Brisbane | Brisbane Cricket Ground | |
| Adelaide | Hindmarsh Stadium | |
| Canberra | Bruce Stadium | |
| Melbourne | Melbourne Cricket Ground | |
 Athens 2004 |
Marousi | Olympic Stadium |
| Piraeus | Karaiskakis Stadium | |
| Patras | Pampeloponnisiako Stadium | |
| Volos | Panthessaliko Stadium | |
| Thessaloniki | Kaftanzoglio Stadium | |
| Heraklion | Pankritio Stadium | |
 Beijing 2008 |
Beijing | National Stadium |
| Workers' Stadium | ||
| Tianjin | Tianjin Olympic Center Stadium | |
| Shanghai | Shanghai Stadium | |
| Qinhuangdao | Qinhuangdao Olympic Sports Center Stadium | |
| Shenyang | Shenyang Olympic Sports Center Stadium | |
| London 2012 |
London | Wembley Stadium |
| Glasgow | Hampden Park | |
| Cardiff | Millennium Stadium | |
| Coventry | City of Coventry Stadium[note 1] | |
| Manchester | Old Trafford | |
| Newcastle upon Tyne | St James' Park[note 1] | |
 Rio 2016 |
Rio de Janeiro | Maracanã |
| João Havelange Olympic Stadium | ||
| São Paulo | Arena Corinthians | |
| Brasília | Estádio Nacional Mané Garrincha | |
| Salvador | Arena Fonte Nova[note 2] | |
| Belo Horizonte | Estádio Mineirão | |
| Manaus | Arena da Amazônia | |
 Tokyo 2020 | ||
| Tokyo | Tokyo Stadium[note 3] | |
| Yokohama | International Stadium Yokohama[note 3] | |
| Kashima | Kashima Soccer Stadium | |
| Saitama | Saitama Stadium 2002 | |
| Rifu | Miyagi Stadium | |
| Sapporo | Sapporo Dome | |
1. Xalqaro Olimpiya Qoʻmitasi tomonidan rasmiy deb tan olingan turnirlar; FIFA ularni koʻrgazma deb biladi, chunki ular tashkil etilishidan oldin oʻtkazilgan. 2. Final uchrashuvining birinchi boʻlimida (Belgiya – Chexoslovakiya) 2:0 hisobida belgiyaliklar foydasiga hal boʻlgan chexoslovakiyalik futbolchilar hakamlikdan norozi boʻlib, maydonni tark etishgan va buning uchun diskvalifikasiya qilingan. Ikkita gʻolibni aniqlash uchun qoʻshimcha turnir oʻtkazilib, final oʻyinida Ispaniya terma jamoasi Gollandiya termasini magʻlub etgan (3:1) va ikkinchi oʻrinni egallagan. Gollandiya 3-oʻrinda qolgan. 3. Tashkiliy qoʻmita qarori bilan bronza uchun bahsda maydonga tushgan jamoalar qoʻshimcha oʻyindan ozod etilgan va har ikkisi ham bronza medallari bilan taqdirlangan.
| Yil | Oʻtkazilgan joyi | Final | 3-oʻrin uchun oʻyin | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1-oʻrin | Hisob | 2-oʻrin | 3-oʻrin | Hisob | 4-oʻrin | ||
| 1996-yil Koʻrib chiqish |
 Atlanta |
AQSh |
2 : 1 | Xitoy |
 Norvegiya |
2 : 0 | Braziliya |
| 2000-yil Koʻrib chiqish |
 Sidney |
Norvegiya |
3 : 2 qoʻsh. vaqt |
AQSh |
Germaniya |
2 : 0 | Braziliya |
| 2004-yil Koʻrib chiqish |
 Afina |
AQSh |
2 : 1 qoʻsh. vaqt |
Braziliya |
Germaniya |
1 : 0 | Shvetsiya |
| 2008-yil Koʻrib chiqish |
 Xitoy |
AQSh |
1 : 0 qoʻsh. vaqt |
Braziliya |
Germaniya |
2 : 0 | Yaponiya |
| 2012-yil Koʻrib chiqish |
 London |
AQSh |
2 : 1 | Yaponiya |
Kanada |
1 : 0 |  Fransiya |
| 2016-yil Koʻrib chiqish |
 Rio-de-Janeyro |
Germaniya |
2 : 1 | Shvetsiya |
Kanada |
2 : 1 | Braziliya |
| 2020-yil Koʻrib chiqish |
.svg){kind=small} Tokio |
Kanada |
1 : 1 pen, boʻyicha. 3 : 2 |
Shvetsiya |
AQSh |
4 : 3 | Avstraliya |
| Oʻrin | Mamlakat | Oltin | Kumush | Bronza | Jami |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | AQSh | 4 | 2 | 2 | 8 |
| 2 |  Vengriya | 3 | 1 | 1 | 5 |
| 3 | GBR | 3 | 0 | 0 | 3 |
| 4 | Braziliya | 2 | 5 | 2 | 9 |
| 5 |  Argentina | 2 | 2 | 0 | 4 |
| 6 | SSSR | 2 | 0 | 3 | 5 |
| 7 | Kanada | 2 | 0 | 2 | 4 |
| 8 |  Urugvay | 2 | 0 | 0 | 2 |
| 9 |  YUG | 1 | 3 | 1 | 5 |
| 10 | Ispaniya | 1 | 3 | 0 | 4 |
| 11 | Shvetsiya | 1 | 2 | 2 | 5 |
| 12 |  Polsha | 1 | 2 | 0 | 3 |
| 13 | Germaniya | 1 | 1 | 3 | 5 |
| 14 |  GDR | 1 | 1 | 1 | 3 |
 Nigeriya | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| 16 |  Chexoslovakiya | 1 | 1 | 0 | 2 |
| Fransiya | 1 | 1 | 0 | 2 | |
| 18 | Italiya | 1 | 0 | 2 | 3 |
| Norvegiya | 1 | 0 | 2 | 3 | |
| 20 | Belgiya | 1 | 0 | 1 | 2 |
| Meksika | 1 | 0 | 1 | 2 | |
| 22 |  Kamerun | 1 | 0 | 0 | 1 |
| 23 |  Daniya | 0 | 3 | 1 | 4 |
| 24 |  Bolgariya | 0 | 1 | 1 | 2 |
| Yaponiya | 0 | 1 | 1 | 2 | |
| 26 |  SUI | 0 | 1 | 0 | 1 |
 Avstriya | 0 | 1 | 0 | 1 | |
| Xitoy | 0 | 1 | 0 | 1 | |
 Paragvay | 0 | 1 | 0 | 1 | |
| 30 | Niderlandiya | 0 | 0 | 3 | 3 |
| 31 |  Gana | 0 | 0 | 1 | 1 |
 Chili | 0 | 0 | 1 | 1 | |
.svg){kind=small} Germaniya birlashgan jamoasi | 0 | 0 | 1 | 1 | |
 Germaniya | 0 | 0 | 1 | 1 | |
 Janubiy Koreya | 0 | 0 | 1 | 1 | |
| Jami | 32 | 32 | 33 | 97 | |
| Oʻrin | Mamlakat | Oltin | Kumush | Bronza | Jami |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Vengriya | 3 | 1 | 1 | 5 |
| 2 | GBR | 3 | 0 | 0 | 3 |
| 3 | Braziliya | 2 | 3 | 2 | 7 |
| 4 | Argentina | 2 | 2 | 0 | 4 |
| 5 | SSSR | 2 | 0 | 3 | 5 |
| 6 | Urugvay | 2 | 0 | 0 | 2 |
| 7 | YUG | 1 | 3 | 1 | 5 |
| 8 | Ispaniya | 1 | 3 | 0 | 4 |
| 9 | Polsha | 1 | 2 | 0 | 3 |
| 10 | GDR | 1 | 1 | 1 | 3 |
| Nigeriya | 1 | 1 | 1 | 3 | |
| 12 | Chexoslovakiya | 1 | 1 | 0 | 2 |
| Fransiya | 1 | 1 | 0 | 2 | |
| 14 | Shvetsiya | 1 | 0 | 2 | 3 |
| Italiya | 1 | 0 | 2 | 3 | |
| 16 | Belgiya | 1 | 0 | 1 | 2 |
| Meksika | 1 | 0 | 1 | 2 | |
| 18 | Kanada | 1 | 0 | 0 | 1 |
| Kamerun | 1 | 0 | 0 | 1 | |
| 20 | Daniya | 0 | 3 | 1 | 4 |
| 21 | AQSh | 0 | 1 | 1 | 2 |
| Bolgariya | 0 | 1 | 1 | 2 | |
| 23 | SUI | 0 | 1 | 0 | 1 |
| Avstriya | 0 | 1 | 0 | 1 | |
| Germaniya | 0 | 1 | 0 | 1 | |
| Paragvay | 0 | 1 | 0 | 1 | |
| 27 | Niderlandiya | 0 | 0 | 3 | 3 |
| 28 | Norvegiya | 0 | 0 | 1 | 1 |
| Yaponiya | 0 | 0 | 1 | 1 | |
| Gana | 0 | 0 | 1 | 1 | |
| Chili | 0 | 0 | 1 | 1 | |
| Germaniya birlashgan jamoasi | 0 | 0 | 1 | 1 | |
| Germaniya | 0 | 0 | 1 | 1 | |
 Janubiy Koreya | 0 | 0 | 1 | 1 | |
| Jami | 26 | 26 | 27 | 79 | |
| Oʻrin | Oʻyinchi | Mamlakat | Gollar | Turnirlar |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Antal Dunai |  Vengriya |
13 | 1968 (6), 1972 (7) |
| 1. | Sofus Nilsen |  Daniya |
13 | 1908 (11), 1912 (2) |
| 3. | Ferens Bene | Vengriya |
12 | 1964 (12) |
| 4. | Domingo Taraskoni |  Argentina |
11 | 1928 (11) |
| Pedro Petrone |  Urugvay |
11 | 1924 (7), 1928 (4) | |
| 6. | Kazimej Deyna |  Polsha |
10 | 1972 (9), 1976 (1) |
| Gotfrid Fuks |  Germaniya |
10 | 1912 (10) | |
| 8. | Garold Uolden | Buyuk Britaniya |
9 | 1912 (9) |
| Vilgelm Volfhagen | Daniya |
9 | 1908 (8), 1912 (1) | |
| 10. | Ektor Skarone | Urugvay |
8 | 1924 (5), 1928 (3) |
| Oʻrin | Oʻyinchilar | Mamlakat | Gollar | Turnirlar |
|---|---|---|---|---|
| 1. | Kristina | Braziliya |
14 | 2004 (5), 2008 (5), 2012 (2), 2016 (2) |
| 1. | Birgit Prins | GBR Germaniya |
10 | 1996 (1), 2000 (3), 2004 (5), 2008 (1) |
| 3. | Pretinya | Braziliya |
8 | 1996 (4), 2000 (1), 2004 (3) |
| 4. | Marta | Braziliya |
6 | 2004 (3), 2008 (3) |
| 5. | Tiffeni Milbrett | AQSh |
5 | 1996 (2), 2000 (3) |
| 5. | Sun Ven | Xitoy |
5 | 1996 (1), 2000 (4) |
| 5. | Mia Hemm | AQSh |
5 | 1996 (1), 2000 (2), 2004 (2) |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
