Yamayka iqtisodiyoti
From Wikipedia, the free encyclopedia
Yamayka iqtisodiyoti koʻp jihatdan xizmatlarga bogʻliq boʻlib, mamlakat yalpi ichki mahsulotining 70 foizini tashkil qiladi[16]. Yamayka tabiiy resurslarga boy, qishloq xoʻjaligi va turizm uchun qulay iqlimga ega. 1940-yillarda boksitning kashf etilishi va keyinchalik boksit-alyuminiy oksidi sanoatining tashkil etilishi, asosan, shakar va bananlarni sotish bilan bogʻliq boʻlgan Yamayka iqtisodiyotini oʻzgartirdi[17].
Valyutasi | Yamayka dollari (JMD, J$) |
---|---|
Moliyaviy yil |
1-aprel – 31-mart |
Savdo tashkilotlari |
CARICOM, WTO |
Mamlakat guruhi |
|
Statistikalar | |
Aholi | 2,726,667 (2018)[3] |
YaIM | |
YaIM darajasi |
|
YaIM oʻsishi |
|
Jon boshiga YaIM |
|
Aholi jon boshiga YaIM darajasi |
|
Tarmoqlar boʻyicha YaIM |
|
Inflyatsiya (INI) |
3.733 % (2018)[4] |
Qashshoqlik chegarasidan past aholi |
|
▼ 35 oʻrtacha (2016)[7] | |
Ishchi kuchi |
|
Ishsizlik | ▬ 7.8 % (Iyul 2019)[13] |
Oʻrtacha yalpi ish haqi |
J$272,604 (£1,493/$2,498)[14] |
J$255,021 (£1,396/$2,337) | |
Asosiy ishlab chiqarish |
turizm, boksit/alyuminiy oksidi, oziq-ovqat mahsulotlarini qayta ishlash, yengil ishlab chiqarish, rum, sement, metall, qogʻoz, kimyoviy mahsulotlar, telekommunikatsiya |
71-oʻrin (oson, 2020)[15] | |
Eksport | $1.296 milliard (2017 his.)[7] |
Eksport tovarlari |
alyuminiy oksidi, boksit, kimyoviy moddalar, qahva, mineral yoqilgʻi, chiqindilar va metall parchalari, shakar, yam |
Asosiy eksport hamkorlari |
|
Import | $5.151 milliard (2017 his.)[7] |
Import tovarlari |
oziq-ovqat va boshqa isteʼmol tovarlari, sanoat materiallari, yoqilgʻi, ishlab chiqarish vositalarining qismlari va aksessuarlari, mashina va transport uskunalari, qurilish materiallari |
Asosiy import hamkorlari |
|
−$679 million (2017 his.)[7] | |
Yalpi |
▲ $14.94 milliard (31-dekabr 2017 his.)[7] |
Davlat moliyasi | |
▼ YaIMning 101 % i (2017 his.)[7] | |
Byudjet balansi |
+0.5 % (YaIMning) (2017 his.)[7] |
Daromadlar | 4.382 milliard (2017 his.)[7] |
Asosiy maʼlumotlar manbasi: Markaziy razvedka boshqarmasi Jahon faktlar kitobi Barcha qiymatlar, agar boshqacha koʻrsatilmagan boʻlsa, AQSh dollarida keltirilgan. |
Mamlakatdagi moliyaviy sektordagi zaiflik, chayqovchilik va investitsiyalar darajasining pastligi ishlab chiqarish sektoriga ishonchni yoʻqotadi. Hukumat AQSh dollari boʻyicha qarz majburiyatlarini bajarish, valyuta kursini ushlab turish uchun likvidlikni pasaytirish va joriy byudjet taqchilligini moliyalashtirishga koʻmaklashish maqsadida mahalliy hamda xalqaro moliya bozorlarida yangi suveren qarzlarni jalb qilish boʻyicha saʼy-harakatlarini davom ettirmoqda.
Yamayka hukumatining iqtisodiy siyosati xorijiy investitsiyalarni valyuta daromadini ishlab topadigan yoki tejaydigan, ish oʻrinlari yaratadigan va mahalliy xomashyodan foydalanadigan sohalarga ragʻbatlantiradi. Hukumat investorlarga ham keng koʻlamli imtiyozlar beradi.
Erkin savdo zonalari kiyim-kechaklarni tikish, xorijiy firmalar tomonidan maʼlumotlarni kiritish va yengil ishlab chiqarishga sarmoya kiritishni ragʻbatlantirdi. Biroq, soʻnggi 5 yil ichida tikuvchilik sanoati eksport daromadlarining qisqarishi, fabrikalar yopilishining davom etishi va ishsizlikning oʻsishidan aziyat chekdi. Yamayka hukumati xususiylashtirish, moliya sektorini qayta qurish, foiz stavkalarini pasaytirish, turizm va tegishli ishlab chiqarish faoliyatini kuchaytirish orqali iqtisodiy faollikni ragʻbatlantirishga umid qilmoqda.