9 май

9 май — Милади тәкъвимендә бишенче айның тугызынчы көне. Ел ахырына кадәр 236 көн кала.

← май →
Дш	Сш	Чш	Пҗ	Җм	Шм	Як
			1	2	3	4
5	6	7	8	9	10	11
12	13	14	15	16	17	18
19	20	21	22	23	24	25
26	27	28	29	30	31
2025 ел

	Тарих порталы
	Вакыт порталы
	Бәйрәмнәр порталы

Дөнья тарихында бу көн:

Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар

Халыкара

• БМО — Икенче бөтендөнья сугышы дәвамында тормышларын югалтканнарны искә алу һәм татулашу заманы (гарәп. مناسبة للتذكر والمصالحة إجلالا لذكرى جميع ضحايا الحرب العالمية الثانية‎, ингл. Time of Remembrance and Reconciliation for Those Who Lost Their Lives during the Second World War, рус. Дни памяти и примирения, посвящённые погибшим во Второй мировой войне). (8-9 май)^[1].

Милли

Указ тексты

Җиңү көне маркасы, 2006

• ССРБ, Бәйсез Дәүләтләр Берлеге + Гөрҗистан, Молдавия, Сербия, Украина — Җиңү көне (әзери. Qələbə Günü, белар. Дзень Перамогі, гөрҗ. გამარჯვების დღე, каз. Жеңіс күні, кырг. 9 май Жеңиш майрамы, рус. День Победы, серб. Дан победе, таҗ. Рӯзи Ғалаба, укр. День перемоги над нацизмом у Другій світовій війні, ингл. Victory Day).
• Европа Берлеге — Европа көне (алман. Europatag, ингл. Europe Day, исп. Día de Europa, итал. Giorno europeo, пол. Dzień Europy, фин. Eurooppa-päivä, фр. Journée de l'Europe).
• Гернси һәм Җерси — Азат ителү көне (ингл. Liberation Day, җер.норм. Jour d'la Libéthâtion).

Һөнәри, җәмгыяви һәм өлкә бәйрәмнәре

• Бразилия — Хезмәткәр һөнәри берлекләре әгъзалары көне (порт. Dia Nacional do Empregado Sindical, ингл. National Day of Trade Union members, рус. Общенациональный день участников профессиональных союзов).
• Япония — Гоку көне (яп. 孫悟空の日, ингл. Goku Day, рус. День Гоку).

Киң вакытлы халыкара чаралар

Вакыйгалар

• 1936 — Муссолини Хәбәшстаннең Италиягә кушылуы турында игълан итте.
• 1938 — Сталин сызган исемлек буенча ТАССР җитәкчелегеннәң 69 кеше үлемгә хөкем ителә.
• 1945 — / Өченче рейхның (нацист Алмания) капитуляциясе турында акт Мәскәүгә килә.

Туулар

Шулай ук карагыз: Төркем:9 май көнне туганнар

• 1825 — Семён Пахман,
• 1839 — Николай Барсов,
• 1860 — Джеймс Барри, шотланд язучысы, драматург.
• 1863 — Николай Мочалов,
• 1875 — Николай Симашкевич,
• 1880 — Ибраһим Әхтәмов, хокук белгече, татар меньшевиклары җитәкчеләренең берсе.
• 1890 — Елена Жилина, Казан дәүләт академия рус Зур драма театры актрисасы.
• 1908 — Николай Тарасенко,
• 1916 — Шәйхулла Чанбарисов, Башкортстан дәүләт университетының беренче ректоры.
• 1924 — Рифкать Янекәев,
• 1926 — Николай Мальнев,
• 1927 — Манфред Эйген,
• 1929 — Ирина Ганнушкина,
• 1929 — Николай Шиндялов,
• 1932 — Стелла Базазьянц,
• 1935 — Габбәс Мөхәммәтшин, ТР мәдәният министры урынбасары (1989-1997), ТАССР атказанган төзүчесе.
• 1938 — Евгений Бусыгин, вирусология белгече, профессор.
• 1938 — Евгений Воронин,
• 1942 — Әлфия Борнашева,
• 1947 — Майкл Левитт,
• 1947 — Шәүкәт Әмиров,
• 1954 — Борис Гафуров,
• 1954 — Ринат Солтанов,
• 1958 — Николай Фёдоров, РСФСР һәм Россия Федерациясе юстиция министры, 1-нче Чуашстан республикасы президенты, Россия Федерациясе авыл хуҗалыгы министры.
• 1960 — Фиргать Бәйрәмгулов,
• 1964 — Рөстәм Мәрданов,
• 1966 — Рәфыйк Таһиров, Әлмәт театры актеры, ТР халык артисты.
• 1971 — Римма Гайсина, драма актрисасы, Татарстан Республикасының Атказанган артисты (2019).
• 1972 — Василий Мосин,
• 1981 — Олег Кузьмин,
• 1983 — Виталий Шулаков,
• 1985 — Владимир Жаворонков,
• 1991 — Станислав Альшевский,
• 1991 — Ярослав Альшевский,
• 1992 — Эмиль Галимов,
• 1996 — Энҗе Хөсәенова,

Вафатлар

Шулай ук карагыз: Төркем:9 май көнне вафатлар

• 1903 — Поль Гоген, француз рәссам, сынчы, график.
• 1928 — Вәли Ибраимов,
• 1938 — Кыям Абрамов, ТАССР ХКШ рәисе (1930-1937).
• 1938 — Миңнегәрәй Әхмәтшин, ССРБ дәүләт эшлеклесе, ТАССР Үзәк башкарма комитеты президиумы рәисе (1927-1929).
• 1938 — Гомәр Байчурин, ССРБ дәүләт эшлеклесе, ТАССР Үзәк башкарма комитеты президиумы рәисе (1934-1936).
• 1938 — Шаһвәли Башкиров, ССРБ дәүләт эшлеклесе, ТАССР юстиция һәм мәгариф халык комиссары, прокуроры.
• 1938 — Ләбиб Гыйльми, татар язучысы.
• 1938 — Әхмәтсафа Дәүләтьяров, ССРБ дәүләт эшлеклесе, ТАССР халык комиссарлары шурасы (хөкүмәте) рәисе.
• 1938 — Альфред Лепа, ССРБ дәүләт эшлеклесе, КПССның ТАССР өлкә комитеты беренче сәркатибе.
• 1938 — Әхәт Әхмәтов,
• 1938 — Габдрахман Искәндәрев,
• 1938 — Госман Дивәев,
• 1938 — Исхак Янекәев,
• 1938 — Моисей Айвазов,
• 1938 — Рияз Алкин,
• 1938 — Сибгатулла Гафуров,
• 1938 — Таһир Әхмәдуллин,
• 1949 — Хәдичә Сөнгатьзадә, татар шагыйрә һәм мөгаллимәсе.
• 1952 — Михаил Морозов,
• 1952 — Николай Максимов,
• 1967 — Модест Ильин,
• 1970 — Александр Жирмунский,
• 1970 — Идрис Кудашев, Кызыл Гаскәр югары сержанты, Советлар Берлеге каһарманы.
• 1972 — Алексей Петров,
• 1980 — Ион Кодица,
• 1989 — Сергей Бармин,
• 1991 — Янка Дягилева,
• 1996 — Атилла Расих, татар язучысы, Г.Тукай исемендәге ТР Дәүләт премиясе лауреаты.
• 1996 — ̻Хаптад Баба,
• 2004 — Әхмәт Кадыйров, Мәскәү яклы беренче Чечен республикасы президенты.
• 2009 — Зөбәрҗәт Янбирдина,
• 2014 — Якуп Ханбикев,
• 2016 — Вакыйф Фәхретдинов,
• 2017 — Марат Сафин,
• 2019 — Сергей Доренко,

Дини бәйрәмнәр һәм истәлекле даталар

Исем бәйрәмнәре

Шулай ук карагыз