T5 (İstanbul Tramvayı)

T5 (Eminönü – Alibeyköy Cep Otogarı) Tramvay Hattı,^[1] İstanbul'un Avrupa Yakası'nda, ilk istasyonu Eminönü son istasyonu ise Alibeyköy Cep Otogarı olan ve 14 istasyondan oluşan 10,1 km uzunluğundaki tramvay hattıdır. Eminönü'nden başlayan hat Haliç'in batı kıyısı boyunca Silahtarağa'ya kadar devam eder ve buradan itibaren Alibey Deresi'ne paralel şekilde giderek Alibeyköy Cep Otogarı'nda son bulur.

T5 (Eminönü – Alibeyköy Cep Otogarı) Tramvay Hattı
Genel bilgiler
Durum	İşletmede
Sahibi	Metro İstanbul
Yer	İstanbul, Türkiye
İlk - Son durak	Eminönü Alibeyköy Cep Otogarı
İstasyonlar	14
Sefer sıklığı	10 dk
Yolculuk süresi	32 dk[1]
Web sitesi	T5 Hattı Resmî Sitesi
Hizmet
Türü	Tramvay
Sistem	İstanbul Tramvayı
İşletmeci(ler)	Metro İstanbul
Bakım tesisi	Alibeyköy Cep Otogarı
Yolcu sayısı	114.000 (kapasite)[2]
Tarihçe
Açılış	1 Ocak 2021 (Cibali – Alibeyköy Cep Otogarı)[1] 30 Ağustos 2023 (Eminönü – Cibali)[1]
Teknik bilgiler
Hat uzunluğu	10,1 km (6,3 mi)
Hat açıklığı	Standart (1435 mm)
Rota sayısı	2 Eminönü – Alibeyköy Cep Otogarı Alibeyköy Cep Otogarı – Eminönü
Güzergâh haritası Sembol açıklamaları (ŞH Eminönü)・ (Eminönü) Eminönü (Haliç) Küçükpazar Atatürk (Unkapanı) Köprüsü Cibali (ŞH Fener) Fener (ŞH Balat) Balat (ŞH Ayvansaray) Ayvansaray (ŞH Eyüpsultan)・ (Feshane) Feshane (ŞH Eyüpsultan)・ (Eyüp) Eyüpsultan Teleferik Eyüpsultan Devlet Hastanesi Silahtarağa Mahallesi Üniversite Alibeyköy Merkez Alibeyköy Metro (Alibeyköy) (Alibeyköy Cep Otogarı) Alibeyköy Cep Otogarı Bu diyagramı: görüntüle tartış değiştir

Yapımına 9 Kasım 2016'da başlanan tramvay hattı, en güncel teknoloji olan ve Türkiye’de ilk defa uygulanan "katenersiz sürekli yerden besleme üçüncü ray cer gücü iletim sistemi" ile işletilmektedir. Bu sistem, araç olmayan bölgelerde emniyetli şekilde yaya geçişine imkân sağlamaktadır.

Pelin Alpkökin'e göre hattın maliyeti tasarım hataları ve altyapı güçlendirmeleri sebebiyle 153 yerine 200 milyon €'ya yaklaşmıştır.^[3]

Tarihçe

Hatın inşaatı 9 Haziran 2016'da 153 milyon € bedelle Doğuş İnşaat'a ihale edilmiştir.^[2][4][5] Çalışmalar Ekim 2016'da başlamıştır. 2018'de fore kazık sistemi olmadan imal edilen Balat ile Ayvansaray arasındaki 1,3 km'lik kesimde çökmeler meydana gelmiştir. 2019 yerel seçimleri öncesi Mart 2019'da ilk araç test sürüşü dönemin İBB Başkanı Mevlüt Uysal tarafından elektriklendirilmemiş trenle test yapılmıştır.^[6][7] 2019 yılı ortasında çalışmalar durdurulmuş ve Mart 2020'de tekrar başlamıştır. Hatta tespit edilen çökmeler için 2020'de 25 ile 60 metre arasındaki uzunluklarda toplam 375 çelik ve fore kazık çakılmıştır. Bu sayede ana kayaya ulaşılmış ve hem zemin sıvılaşmasına hem de deprem riskine karşı önlem alınmıştır. Unkapanı altgeçidi ile Eminönü arasındaki alanda da bu yöntem kullanılmıştır. İlk kapsamlı test sürüşü Aralık 2020'de gerçekleşmiştir.^[8] Hattın ilk etabı olan Cibali – Alibeyköy Cep Otogarı arası 1 Ocak 2021'de hizmete girmiştir.^[1][9] İkinci etabı olan Eminönü – Cibali arası ise 18 Mayıs 2021'de başlayan Atatürk (Unkapanı) Köprüsü kavşağının yenilenmesi ve tramvay hattı için bir battı-çıktı tünel inşa edilmesinin ardından 30 Ağustos 2023'te hizmete girmiştir.^[1][9] İkinci etap kapsamında Eminönü otobüs peronları taşınmış, aynı güzergahı kullanan otobüs hatları iptal edilip, Alibeyköy'e kadar tramvay aktarmalı bir ulaşım sistemi kurulmuştur. Eminönü uzatmasının açılması ile hattın günlük ortalama yolcu sayısı 23.000'den 60.200'e çıkmıştır.^[10]

Hatta kullanılacak son tramvayın teslimi 24 Kasım 2022 tarihinde gerçekleşmiştir.^[11]

Hattın Feshane Tramvay İstasyonu'ndan başlayarak Bayrampaşa Meydan'a ulaşacak olan T7 (Feshane – Bayrampaşa Meydan) Tramvay Hattı'nın yapımına 22 Ağustos 2024'te başlanmıştır.^[12] Bu etabın yapımı bitirildiğinde Bayrampaşa-Eminönü arası seferlerin yapılması planlanmaktadır.

İşletme bilgileri

• Sahibi: İstanbul Büyükşehir Belediyesi
• İşletici: Metro İstanbul
• Hat Uzunluğu: 10,1 km
• Sefer Süresi: 25 dk
• Sefer Sıklığı: 8 dk (pik saatlerde)
• İstasyon Sayısı: 14
• Güç Enerjisi: Sürekli yerden besleme üçüncü ray
• Araç Model/Marka: Durmazlar Panorama
• Araç Sayısı: 30 (15 adet 2’li tren seti)
• Araç başı yolcu kapasitesi: 290 (240 ayakta)
• Depo ve Kumanda merkezi: Alibeyköy Cep Otogarı
• Yolcu Sayısı: 35.000 (günlük/ortalama) (2023)

Etaplar

Etap	Hat	İstasyon sayısı	Hat uzunluğu	Durum	Açılış tarihi
1	Cibali – Alibeyköy Cep Otogarı	12	8,8 km	aktif	1 Ocak 2021
2	Eminönü – Cibali	2	1,3 km		30 Ağustos 2023

İstasyonlar

Ayrıca bakınız: İstanbul Tramvayı istasyonları listesi

Sıra	İstasyon	İlçe	Aktarma	Tür	Notlar
1	Eminönü	Fatih	(Eminönü)・ (ŞH Eminönü・BUDO Eminönü・Turyol)	Hemzemin	Eminönü・Galata Köprüsü・Mısır Çarşısı・Yeni Cami・Eminönü İETT Peronları
2	Küçükpazar		(Haliç)		Süleyman Subaşı Camii・Yavuz Sinan Camii・Haliç Metro Köprüsü・Atatürk (Unkapanı) Köprüsü
3	Cibali				Kadir Has Üniversitesi Cibali Kampüsü
4	Fener		(ŞH Fener)		Yavuz Sultan Selim Camii・Ayakapı・Aya Yorgi Patrikhane Kilisesi・İstanbul Rum Ortodoks Patrikhanesi・Balat Oyuncak Müzesi
5	Balat		(ŞH Balat)		Balat・Ahrida Sinagogu・Sveti Stefan Kilisesi
6	Ayvansaray		(ŞH Ayvansaray)		Vlaherna Meryem Ana Kilisesi・İstanbul Topkapı Üniversitesi Balat Yerleşkesi --- Ayvansaray-Eyüpsultan Metrobüs İstasyonu'na yaklaşık 1 km. yürüme mesafesi bulunmakta olup, istasyonlar arası aktarma imkânı yoktur.
7	Feshane	Eyüpsultan	(Feshane)・ (ŞH Eyüpsultan)		Artistanbul Feshane・Eyüp Sultan Camii・Zal Mahmud Paşa Camii・İBB Eyüpsultan Kütüphanesi
8	Eyüpsultan Teleferik		(Eyüp)・ (ŞH Eyüpsultan)		Eyüp Sultan Camii・Eyüpsultan Mezarlığı・Pierre Loti Tepesi・Kanuni Sultan Süleyman Çeşmesi --- Eyüpsultan İskelesi'ne yaklaşık 450 metre yürüme mesafesi vardır.
9	Eyüpsultan Devlet Hastanesi				Eyüpsultan Devlet Hastanesi・Bahariye Mevlevihanesi
10	Silahtarağa Mahallesi				Silahtarağa Parkı・Silahtarağa Yeni Camii・İstanbul Dolphinarium・Santralistanbul・İstanbul Bilgi Üniversitesi Santralistanbul Kampüsü
11	Üniversite				Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Eyüpsultan Yerleşkesi・Silahtarağa Merkez Camii・İGDAŞ Genel Müdürlüğü (İstanbul Bilgi Üniversitesi Santralistanbul Kampüsü'ne ulaşım için Alibeyköy Deresi köprü geçişi bu istasyonun yanında yer almaktadır.)
12	Alibeyköy Merkez				Alibeyköy Camii
13	Alibeyköy Metro		(Alibeyköy)		Alibeyköy Metro İETT Peronları
14	Alibeyköy Cep Otogarı		(Alibeyköy Cep Otogarı)		Alibeyköy Cep Otogarı・5. Levent・Haliç Üniversitesi Alibeyköy Yerleşkesi

İstasyon uzaklıkları

İstasyonların platform ortası baz alınarak ölçüm yapılmıştır.

Sıra	İstasyon	İstasyonlar arası uzaklık	İlk istasyona olan uzaklık
1	Eminönü		Başlangıç
2	Küçükpazar		0+67
3	Cibali		1+10
4	Fener		1+85
5	Balat		2+68
6	Ayvansaray		3+40
7	Feshane		4+27
8	Eyüpsultan Teleferik		4+89
9	Eyüpsultan Devlet Hastanesi		5+82
10	Silahtarağa Mahallesi		6+99
11	Üniversite		7+58
12	Alibeyköy Merkez		8+14
13	Alibeyköy Metro		8+82
14	Alibeyköy Cep Otogarı		10+06

Güzergâh şeması

Yolcu sayıları

Metro İstanbul tarafından yayınlanan verilere göre 2023 yılında 12.770.679 yolcu taşınmıştır.^[13]

Görseller

• 
  1 Ocak 2021 tarihinde gerçekleşen hat açılış töreni
• 
  Tramvay içindeki 1.etap güzergâh panosu
• 
  T5 tramvay aracının içi
• 
  23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı'nda bayraklarla süslenmiş tramvay aracının içi
• 
  Bilet Holü
• 
  Bilgilendirme Panosu
• 
  Ayvansaray Tramvay İstasyonu platformu

Ayrıca bakınız

• İstanbul Tramvayı
• İstanbul nostaljik tramvayı
• İstanbul'da toplu taşıma

Kaynakça

1. "T5 Eminönü – Alibeyköy Tramvay Hattı". Metro İstanbul. 12 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2023.
2. "Toplu ulaşım bir nefes daha alıyor". İstanbul Büyükşehir Belediyesi. 19 Ekim 2017. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
3. "haliç tramvayı yapım belgeseli".Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
4. "Eminönü – Alibeyköy Tramline". Doğuş İnşaat. 1 Kasım 2016. 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023.
5. "Eminönü-Alibeyköy Tramvay Hattı İhalesini Kazanan Firmayla Sözleşme İmzalandı". rayhaber.com. 5 Kasım 2016. 14 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2019.
6. "İBB Başkanı Mevlüt Uysal, Eminönü – Alibeyköy Tramvay Hattı'nda araç test sürüşünü gerçekleştirdi". İstanbul Büyükşehir Belediyesi. 19 Mart 2019. 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023.
7. "İlk test sürüşleri 20 Mart 2019'da yapıldı". Doğuş İnşaat. 20 Mart 2019. 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023.
8. "Tramvayın test sürüşü AKP'nin seçim propagandası çıktı". Sözcü. 15 Aralık 2020. 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023.
9. "Eminönü, Tramvayına kavuştu". İstanbul Büyükşehir Belediyesi. 30 Ağustos 2023. 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023.
10. "aylık yolculuk sayıları tablosu (metro istanbul)" (PDF).Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
11. "pelin alpkökin (twitter)". 2 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2024.
12. "Feshane-Bayrampaşa Tramvayı İnşaatı yarın saat 17'de başlıyor". kamusozu.com. 21 Ağustos 2024. 22 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2024.
13. Yolcu sayıları (PDF). Metro İstanbul. 2024. Erişim tarihi: 17 Mart 2024.^{[ölü/kırık bağlantı]}

Dış bağlantılar

• Metro İstanbul resmî sitesi 24 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.