II. Dünya Savaşı sırasında İtalyan partizanların söylediği bir şarkı. Vikipedi'den, özgür ansiklopediden
Bella ciao (İtalyanca telaffuz: [ˈbɛlla ˈtʃaːo]; "Hoşça kal güzel"), 19. yüzyılın sonlarında ortaya çıkan bir İtalyan protest halk şarkısıdır. Kuzey İtalya'daki pirinç tarlalarında çalışan mevsimlik kadın işçiler tarafından zorlu koşulları eleştirmek amacıyla söylenmeye başlanmıştır.
| "Bella ciao" | |
|---|---|
 Bella ciao | |
| Geleneksel, anonim | |
| Dil | İtalyanca |
| Süre | 1:48 |
| Yazar | Bilinmiyor |
Nazi Alman kuvvetlerinin İtalya'yı işgal ettiği 1943-1945 yılları arasındaki İtalyan direnişi sırasında İtalyan partizanları tarafından şarkının sözleri değiştirilip faşizm karşıtı bir marşa dönüştürülmüştür. Partizanlar, faşist İtalya Sosyal Cumhuriyeti ve onun Nazi Alman müttefikleriyle mücadele ederken de şarkıyı söylemeyi sürdürmüşlerdir.
Faşizme ve Nazizme karşı koyan ve 1943-1945 yılları arasındaki İtalyan İç Savaşı sırasında işgalci Nazi Almanyası ve işbirlikçi faşist İtalyan Sosyal Cumhuriyeti kuvvetlerine karşı savaşan partizanlar tarafından değiştirilerek İtalyan direniş hareketinin marşı olarak benimsendiği, yaygın bir varsayımdır. Fakat tarihçiler, şarkıyı İtalyan partizanların gerçekten söylediğine dair çok az kanıt olduğunu ya da hiç kanıt olmadığını savunmaktadırlar.[kaynak belirtilmeli]
Bella ciao'nun çeşitli versiyonları, özgürlük ve direniş marşı olarak tüm dünyada söylenmeye devam etmektedir.
Şarkının hem işçi versiyonunun, hem de partizan versiyonunun sözlerinin yazarları bilinmemektedir.
Şarkının kökleri belirsiz olup bir hipoteze göre, ilk olarak İtalya'nın kuzeyindeki Po Ovası'ndaki pirinç tarlalarında zor koşullarda çalışan, çoğunlukla kadın işçiler tarafından "Alla mattina appena alzata" (Sabah uyanır uyanmaz) şeklinde 19. yüzyıl sonlarında ve farklı sözlerle 20. yüzyılın ilk yarısında söylenmiştir.[1] Bilinen en eski yazılı versiyonu 1906 yılına aittir.[2]
Sözlerinin ilk kez 1953'te yayımlanmasından önce, Bella Ciao'nun ne partizan tugayları arasında bilindiğine, ne de 'partizan versiyonu' olduğuna dair hiçbir belirti yoktur. Savaştan hemen sonraki dönemin belgelerinde hiçbir iz bulunmamakta ve önemli şarkı sözleri kitaplarında yer almamaktadır.
Roberto Battaglia'nın İtalyan Direniş Tarihi[3] adlı çalışmasında, dönemin popüler şarkılarının Fischia il vento ve ünlü Sovyet halk şarkısı Katyuşa olduğu, ikincisinin ünlü Garibaldi Partizan Tugaylarının resmi marşı haline geldiği belirtilmektedir.[4]
Eski bir partizan ve partizan mücadelesi tarihçisi olan ünlü gazeteci Giorgio Bocca bu konuda şunları söylemiştir:
"Bella ciao"... Direnişin şarkısı ve "Giovinezza"... Faşist dönemin şarkısı... Bunlar ne partizanlardan ne de faşistlerden doğmuş olup; biri Dalmaçyalı bir şarkıdan, diğeri Toskanalı öğrenci ruhundan ödünç alınarak yıllar içinde anti-faşist İtalya'nın ve Mussolini rejiminin resmi ya da fiili marşları haline gelmiştir ... Partizan savaşının yirmi ayı boyunca insanların "Bella ciao" şarkısını söylediklerini hiç duymadım, Spoleto Festivalinin bir icadı o.
— Luigi Morrone, Direniş sırasında hiç söylenmemiş olan "Bella ciao"nun gerçek hikayesi, "Bizim Hikayemiz", "Corriere della Sera", 10 Temmuz 2018.[5]
Şarkı, ancak 1963 Yves Montand versiyonunun Il Nuovo Canzoniere Italiano adlı müzik grubu tarafından 1964'te Spoleto şehrindeki Festival dei Due Mondi (İki Dünyanın Festivali) sırasında çalınmasıyla üne kavuşup hızla geniş bir popülerlik kazandı. Öyle ki İtalyan Hristiyan Demokrasi partisinin 1975 kongresinin kapanış şarkısı Bella Ciao oldu.[6]
Enstrümental bir Musevi halk müziği türü olan Klezmer tarzında 1919'da kaydedilmiş bir plakta yer alan şarkının "Bella ciao" ile benzerlik göstermesi, şarkının Musevi kökenli olabilme ihtimaline de işaret etmektedir.[7]
Dört vuruşlu olan Bella Ciao, 1962'de İtalyan halk şarkıcısı Giovanna Daffini tarafından kaydedilmiştir.[8]
| İşçi versiyonu[9] | Partizan versiyonu[10] |
|---|---|
Sabah kalktım |
Bir sabah uyandım |
Şarkının en ünlü kayıtlarından biri, İtalyan halk şarkıcısı Giovanna Daffini'ye aittir. Şarkının hem işçi hem de partizan versiyonları Daffini'nin 1975 tarihli Amore mio non-piangere albümünde yer alır.
Bu geleneksel anonim şarkı özgün dili olan İtalyancanın dışında dünyanın farklı yörelerinde onlarca şarkıcı ve grup tarafından birçok dilde seslendirilmiştir. Bunların arasında Arapça, Boşnakça, Bretonca, Çince, Hırvatça, Danca, İngilizce, Esperanto, Fince, Almanca, Macarca, Japonca, Berberice, Kürtçe, Norveççe, Rusça, Sırpça, Slovence, İspanyolca, Tibetçe, Türkçe ve Tagalogca da bulunmaktadır.[11]
Bazıları plâk ve albüm haline getirilmiş, bazıları da sadece konserlerde ve televizyonlarda seslendirilmiş "Bella ciao" versiyonları şunlardır:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
