Neoheno

Ang Neoheno (Ingles: Neogene) ay isang panahong heolohiko na sumasaklaw sa 23.03 milyong taon ang nakalilipas hanggang 2.58 milyong taon ang nakalilipas. Ito ay sumunod sa Paleogene at sinundan ng Kwaternaryo. Ang Neogene ay hinahati sa dalawang mga epoch: ang mas maagang Miocene at ang kalaunang Pliocene. Ang Neogene ay sumasaklaw sa mga 23 milyong taon. Sa panahong ito, ang mga mamalya at mga ibon ay patuloy na nag-ebolb sa tinatayang mga modernong anyo nito, samantalang ang ibang mga pangkat ng buhay ay nanatiling relatibong hindi nagbago. Ang mga sinaunang hominid na mga ninuno ng mga modernong tao ay lumitaw sa Aprika. Ang ilang mga paggalaw kontinental ay nangyari na ang pinaka mahalagang pangyayari ang koneksiyon ng Hilagang Amerika at Timog Amerika sa Isthmus ng Panama sa huli nang Pliocene. Ito ay pumutol sa mga daloy ng karagatan sa pagitan ng Karagatang Atlantiko at Karagatang Pasipiko na nagsanhi ng mga pagbabago sa klima at lumikha ng daloy Golpo. Ang klima ng daigdig ay labis na lumamig sa kurso ng Neogene na humantong sa isang serye ng mga glasiasyong kontinental sa panahong Kwaternaryo na sumunod.

Neoheno
23.03 ± 0.3 – 2.588 ± 0.04 milyong taon ang nakakalipas PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
Kronolohiya
−24 — – −22 — – −20 — – −18 — – −16 — – −14 — – −12 — – −10 — – −8 — – −6 — – −4 — – −2 — C e n o z o i c Paleoheno N e o g e n e Kwaternaryo M i o c e n e P l i o. Aquitanian Burdigalian Langhian Serravallian Tortonian Messinian Zanclean Piacenzian         ← Messinian salinity crisis[1] ← North American prairie expands[2] Subdivision of the Neogene according to the ICS, as of 2021.[3] Vertical axis: millions of years ago.
Etimolohiya
Pormal	Formal
Impormasyon sa paggamit
Celestial body	Earth
Paggamit panrehiyon	Global (ICS)
Ginamit na iskala ng panahon	ICS Time Scale
Kahulugan
Yunit kronolohikal	Period
Yunit stratigrapiko	System
Pormal na time span	Formal
Kahulugan ng mababang hangganan	Base of magnetic polarity chronozone C6Cn.2n FAD of the Planktonic foraminiferan Paragloborotalia kugleri
Lower boundary GSSP	Lemme-Carrosio Section, Carrosio, Italy 44.6589°N 8.8364°E / 44.6589; 8.8364
GSSP ratified	1996[4]
Upper boundary definition	Base of magnetic polarity chronozone C2r (Matuyama). Extinction of the Haptophytes Discoaster pentaradiatus and Discoaster surculus
Upper boundary GSSP	Monte San Nicola Section, Gela, Sicily, Italy 37.1469°N 14.2035°E / 37.1469; 14.2035
GSSP ratified	2009 (as base of Quaternary and Pleistocene)[5]
Atmospheric at climatic data
Mean atmospheric O2 content	c. 21.5 vol % (108 % of modern)
Mean atmospheric CO2 content	c. 280 ppm (1 times pre-industrial)
Mean surface temperature	c. 14 °C (0 °C above modern)

Mga sanggunian

1. Krijgsman, W.; Garcés, M.; Langereis, C. G.; Daams, R.; Van Dam, J.; Van Der Meulen, A. J.; Agustí, J.; Cabrera, L. (1996). "A new chronology for the middle to late Miocene continental record in Spain". Earth and Planetary Science Letters. 142 (3–4): 367–380. Bibcode:1996E&PSL.142..367K. doi:10.1016/0012-821X(96)00109-4.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
2. Retallack, G. J. (1997). "Neogene Expansion of the North American Prairie". PALAIOS. 12 (4): 380–390. doi:10.2307/3515337. JSTOR 3515337. Nakuha noong 2008-02-11.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
3. "ICS Timescale Chart" (PDF). www.stratigraphy.org.
4. Steininger, Fritz F.; M. P. Aubry; W. A. Berggren; M. Biolzi; A. M. Borsetti; Julie E. Cartlidge; F. Cati; R. Corfield; R. Gelati; S. Iaccarino; C. Napoleone; F. Ottner; F. Rögl; R. Roetzel; S. Spezzaferri; F. Tateo; G. Villa; D. Zevenboom (1997). "The Global Stratotype Section and Point (GSSP) for the base of the Neogene" (PDF). Episodes. 20 (1): 23–28. doi:10.18814/epiiugs/1997/v20i1/005.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)
5. Gibbard, Philip; Head, Martin (Setyembre 2010). "The newly-ratified definition of the Quaternary System/Period and redefinition of the Pleistocene Series/Epoch, and comparison of proposals advanced prior to formal ratification" (PDF). Episodes. 33 (3): 152–158. doi:10.18814/epiiugs/2010/v33i3/002. Nakuha noong 8 Disyembre 2020.{{cite journal}}: CS1 maint: date auto-translated (link)