![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Sample_of_iodine.jpg/640px-Sample_of_iodine.jpg&w=640&q=50)
Yodo
From Wikipedia, the free encyclopedia
Ang yodo (Ingles: Iodine)[6] ay isa sa mga kemikal na elemento na may atomikong bilang 53.[7] Ito ay isang madilim na kulay abo, makintab, may pagkakristal na solido. Kapag pinainit ito ay bumubuo ng isang biyoletang singaw. Ang singaw na ito ay nakakairita at nakakalason. Ang yodo ay bahagyang matutunaw sa tubig, na magbibigay ng kulay-brown na solusyon. Mas mahusay itong natutunaw sa iba pang mga solvents tulad ng alkohol. Dalawang bahagi ng yodo na may siyamnapu't-walong parte ng alkohol ay ginagamit bilang isang malakas na antiseptiko.[8]
![]() | |||||||||||||||
Yodo | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Pronunciation | /ˈaɪədaɪn,_ʔdɪn,_ʔdiːn/ | ||||||||||||||
Appearance | makintab na metal na kulay abong solido, itim/biyoletang likido, biyoletang gas | ||||||||||||||
Standard atomic weight Ar°(I) | |||||||||||||||
Yodo in the periodic table | |||||||||||||||
Group | 17 | ||||||||||||||
Period | 5 | ||||||||||||||
Block | p-block | ||||||||||||||
Electron configuration | [Kr] 4d10 5s2 5p5 | ||||||||||||||
Electrons per shell | 2, 8, 18, 18, 7 | ||||||||||||||
Physical properties | |||||||||||||||
Phase at STP | solido | ||||||||||||||
Melting point | (I2) 386.85 K (113.7 °C, 236.66 °F) | ||||||||||||||
Boiling point | (I2) 457.4 K (184.3 °C, 363.7 °F) | ||||||||||||||
Density (near r.t.) | 4.933 g/cm3 | ||||||||||||||
Triple point | 386.65 K, 12.1 kPa | ||||||||||||||
Critical point | 819 K, 11.7 MPa | ||||||||||||||
Heat of fusion | (I2) 15.52 kJ/mol | ||||||||||||||
Heat of vaporization | (I2) 41.57 kJ/mol | ||||||||||||||
Molar heat capacity | (I2) 54.44 J/(mol·K) | ||||||||||||||
Vapor pressure (rhombic)
| |||||||||||||||
Atomic properties | |||||||||||||||
Oxidation states | −1, +1, +2,[3] +3, +4, +5, +6, +7 (isang matapang na asidikong oksido) | ||||||||||||||
Electronegativity | Pauling scale: 2.66 | ||||||||||||||
Ionization energies |
| ||||||||||||||
Atomic radius | empirical: 140 pm | ||||||||||||||
Covalent radius | 139±3 pm | ||||||||||||||
Van der Waals radius | 198 pm | ||||||||||||||
![]() | |||||||||||||||
Other properties | |||||||||||||||
Natural occurrence | primordiyal | ||||||||||||||
Crystal structure | base-centered orthorhombic | ||||||||||||||
Thermal conductivity | 0.449 W/(m⋅K) | ||||||||||||||
Electrical resistivity | 1.3×107 Ω⋅m (at 0 °C) | ||||||||||||||
Magnetic ordering | diamagnetic[4] | ||||||||||||||
Molar magnetic susceptibility | −88.7×10−6 cm3/mol (298 K)[5] | ||||||||||||||
Bulk modulus | 7.7 GPa | ||||||||||||||
CAS Number | 7553-56-2 | ||||||||||||||
History | |||||||||||||||
Discovery and first isolation | Bernard Courtois (1811) | ||||||||||||||
Isotopes of yodo
| |||||||||||||||
Template:infobox yodo isotopes does not exist | |||||||||||||||
![]()
|
Ang yodo ay nangyayari sa maraming estado ng oksihenasyon, kabilang ang iodide (I−), iodate (IO− 3), at ang iba't ibang peryodateng anion. Ito ang pinakakaunti sa mga matatag na halogen, bilang ang animnapu't isang pinaka-masaganang elemento. Bilang ang pinakamabigat na mahahalagang sustansyang mineral, ang yodo ay kinakailangan para sa sistesis ng mga hormonang tiroideo.[9] Ang kakulangan sa yodo ay nakakaapekto sa humigit-kumulang dalawang bilyong tao at ito ang nangungunang maiiwasang sanhi ng mga kapansanan sa intelektwal.[10]
Ang yodo ay nasa Talaan ng Mahahalagang Gamot ng World Health Organization.[11]