Loading AI tools
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
มหาอำมาตย์โท พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชา (11 ธันวาคม พ.ศ. 2403 – 10 ตุลาคม พ.ศ. 2475) พระนามเดิมว่า พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าจันทรทัตจุฑาธาร ทรงเป็นองคมนตรีในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว[1][2] และพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว[3]และเป็นรัฐมนตรี[4]ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์เป็นต้นราชสกุลจันทรทัต[5]
| พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชา | |
|---|---|
| พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 4 พระองค์เจ้าชั้นเอก | |
 | |
| อธิบดีกรมศึกษาธิการ | |
| ดำรงตำแหน่ง | 3 มีนาคม พ.ศ. 2434 |
| ก่อนหน้า | พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นสมมตอมรพันธุ์ |
| ประสูติ | 11 ธันวาคม พ.ศ. 2403 |
| สิ้นพระชนม์ | 10 ตุลาคม พ.ศ. 2475 (71 ปี) |
| หม่อม | หม่อมราชวงศ์หญิงแข จันทรทัต หม่อมอาบ จันทรทัต ณ อยุธยา |
| พระบุตร | 13 พระองค์ |
| ราชสกุล | จันทรทัต |
| ราชวงศ์ | จักรี |
| พระบิดา | พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว |
| พระมารดา | เจ้าจอมมารดาโหมด ในรัชกาลที่ 4 |
_(14762928424).jpg)
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชา มีพระนามเดิมว่า พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าจันทรทัตจุฑาธาร ประสูติเมื่อวันอังคาร แรม 13 ค่ำ เดือนอ้าย ปีวอก โทศก จ.ศ. 1222 ตรงกับวันที่ 11 ธันวาคม พ.ศ. 2403 เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 51 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาโหมด พระสนมโท มีพระโสทรเชษฐภคินี 1 พระองค์ ได้แก่ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ามณฑานพรัตน์
ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงรับราชการในกรมราชเลขานุการ ผู้ช่วยกระทรวงว่าการต่างประเทศ อธิบดีกรมศึกษาธิการ เมื่อ พ.ศ. 2439 ถึงวันที่ 3 มีนาคม ร.ศ. 111 จึงโปรดให้เลื่อนเป็นอธิบดีกรมพยาบาล[6] มีหน้าที่ควบคุมดูแลกิจการศิริราชพยาบาล จัดการศึกษาวิชาแพทย์ ควบคุมโรงพยาบาลอื่น ๆ จนกระทั่งพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดฯ ให้ยุบกรมพยาบาล และโอนย้ายหน่วยงานต่างๆ ในสังกัด ไปสังกัดกระทรวงธรรมการ กระทรวงนครบาล กระทรวงมหาดไทย และโรงเรียนราชแพทยาลัยต่อมาในวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2439 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็นพระองค์เจ้าต่างกรม มีพระนามตามจารึกในพระสุพรรณบัฏว่า พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชา คชนาม ทรงศักดินา 15000[7]
ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระองค์ท่านดำรงตำแหน่งผู้พิพากษาในกระทรวงยุติธรรม มีชั้นยศเป็นมหาอำมาตย์ตรี
พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าจันทรทัตจุฑาธาร ทรงสนพระทัยและทรงศึกษาเกี่ยวกับตำนานพระบรมสารีริกธาตุ และพระอรหันตสาวกธาตุ ทรงนิพนธ์หนังสือ "ตำราพระธาตุ" ซึ่งเป็นตำราเก่าแก่โบราณ บันทึกลักษณะสัณฐานและการจำแนกพระธาตุ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชา ประชวรพระโรคปัปผาสะ สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 7 เมื่อวันจันทร์ เดือน 11 ขึ้น 11 ค่ำ ปีวอก จ.ศ. 1294 ตรงกับวันที่ 10 ตุลาคม พ.ศ. 2475 พระชันษาได้ 71 ปี[8] ได้รับพระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุ วัดเทพศิรินทราวาสราชวรวิหาร วันที่ 16 มีนาคม พ.ศ. 2476[9]
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชา ทรงเป็นต้นราชสกุลจันทรทัต มีหม่อม 2 ท่าน ได้แก่
โดยมีพระโอรสธิดารวมทั้งหมด 13 พระองค์ เป็นชาย 9 พระองค์ และหญิง 4 พระองค์
| พระรูป | พระนาม | หม่อมมารดา | ประสูติ | สิ้นชีพิตักษัย | คู่สมรส |
|---|---|---|---|---|---|
 | 1. หม่อมเจ้าชาย (ไม่ปรากฏพระนาม) | 26 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2422 | 24 มีนาคม พ.ศ. 2433 | ||
| 2. หม่อมเจ้าชาย (ไม่ปรากฏพระนาม) | 21 พฤษภาคม พ.ศ. 2426 | ในวันประสูติ | ||
| 3. หม่อมเจ้าหญิงทัตจันทร์จำรูญ (ท่านหญิงใหญ่) | ที่ 1 ในหม่อมราชวงศ์หญิงแข | 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2428 | พ.ศ. 2485 | |
| 4. หม่อมเจ้าหญิงวิบูลย์จันทรา | ที่ 2 ในหม่อมราชวงศ์หญิงแข | 9 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2429 | 1 มกราคม พ.ศ. 2473 | |
| 5. หม่อมเจ้าชาย (ไม่ปรากฏพระนาม) | พ.ศ. 2432 | 24 มีนาคม พ.ศ. 2433 | ||
| 6. หม่อมเจ้าหญิงประภาจันทรี | ที่ 3 ในหม่อมราชวงศ์หญิงแข | พ.ศ. 2436 | 4 มีนาคม พ.ศ. 2455 | |
 | 7. หม่อมเจ้าเฉลิมศรีจันทรทัต | ที่ 4 ในหม่อมราชวงศ์หญิงแข | 16 กรกฎาคม พ.ศ. 2438 | 6 สิงหาคม พ.ศ. 2507 | |
 | 8. หม่อมเจ้าจันทรศิริปริวัตร (ท่านชายอ่าว) | ที่ 1 ในหม่อมอาบ | 3 มกราคม พ.ศ. 2445 | 25 มีนาคม พ.ศ. 2518 | หม่อมจรูญ (ณ ถลาง) |
| 9. หม่อมเจ้าน้อย | ที่ 5 ในหม่อมราชวงศ์หญิงแข | ไม่ทราบปี | 12 ธันวาคม พ.ศ. 2452 | |
 | 10. หม่อมเจ้าอุรคินทร์ (ท่านชายตุ๊) | ที่ 2 ในหม่อมอาบ | 22 มีนาคม พ.ศ. 2456 | 24 มีนาคม พ.ศ. 2511 | หม่อมเจ้าหญิงโสภาเพียงจันทร์ (ชยางกูร) หม่อมบัวผัด (ชัยวุฒิ) |
 | 11. หม่อมเจ้าศศวินทุวิศาล (ท่านชายติ๊ก) | ที่ 3 ในหม่อมอาบ | 2 พฤศจิกายน พ.ศ. 2460 | 2 กันยายน พ.ศ. 2527 | หม่อมมัจฉา (ตรีชนะ) |
 | 12. หม่อมเจ้าหญิงโสมกานดา มีพระนามเดิมว่าหม่อมเจ้าหญิงจำรูญจันทราภา (ลาออกจากฐานันดรศักดิ์) | ที่ 4 ในหม่อมอาบ | 10 มกราคม พ.ศ. 2461 | 25 มีนาคม พ.ศ. 2553 | พลตำรวจตรี พิบูลย์ ภาษวัธน์ |
| 13. หม่อมเจ้าชาย (ไม่ปรากฏพระนาม) | ที่ 5 ในหม่อมอาบ | กันยายน พ.ศ. 2463 | 26 ธันวาคม พ.ศ. 2463 | |
หม่อมเจ้าอุรคินทร์ จันทรทัต มีหม่อมอีก 1 คน คือ หม่อมบัวผัด ชัยวุฒิ มีบุตรธิดา 7 คน
| ธรรมเนียมพระยศของ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชา | |
|---|---|
 ธงประจำพระอิสริยยศ | |
| การทูล | ใต้ฝ่าพระบาท |
| การแทนตน | ข้าพระพุทธเจ้า |
| การขานรับ | พ่ะย่ะค่ะ/เพคะ |
_ribbon.svg){kind=small}
เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.) (ฝ่ายหน้า)[10]_ribbon.svg){kind=small}
เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)[11]_ribbon.svg){kind=small}
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)[12]_ribbon.svg){kind=small}
เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 2 ทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) (ฝ่ายหน้า)[13]_ribbon.svg){kind=small}
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์ช้างเผือก (ท.ช.)[14]_ribbon.svg){kind=small}
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 3 (ม.ป.ร.3)[15]_ribbon.svg){kind=small}
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 2 (ว.ป.ร.2)_ribbon.svg){kind=small}
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 7 ชั้นที่ 2 (ป.ป.ร.2)[16]_ribbon.svg){kind=small}
เหรียญราชินี (ส.ผ.)[17]_ribbon.svg){kind=small}
เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)[18]_ribbon.svg){kind=small}
เหรียญศารทูลมาลา (ร.ศ.ท.)[19]นายกองตรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชา | |
|---|---|
| รับใช้ | กองเสือป่า |
| ชั้นยศ | นายกองตรี |
| พงศาวลีของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นวิวิธวรรณปรีชา | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
