คำถามยอดนิยม
ไทมไลน์
แชท
มุมมอง
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
Remove ads
มหาอำมาตย์เอก มหาเสวกเอก[5] พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ (7 พฤษภาคม พ.ศ. 2398 – 10 สิงหาคม พ.ศ. 2468) อดีตสมุหมนตรี องคมนตรี เสนาบดีกระทรวงมุรธาธร เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 17 ในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประสูติแต่เจ้าจอมมารดากลิ่น พระสนมเอก
Remove ads
Remove ads
พระประวัติ
สรุป
มุมมอง
ประสูติ
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ มีพระนามเดิมว่า พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ากฤษดาภินิหาร ประสูติเมื่อวันที่ 7 พฤษภาคม พ.ศ. 2398 โดยประสูติแต่เจ้าจอมมารดากลิ่น พระสนมเอก ธิดาพระยาดำรงราชพลขันธ์ (จุ้ย คชเสนี) บุตรของเจ้าพระยามหาโยธา (ทอเรียะ คชเสนี)
รับราชการ
ทรงว่าราชการกรมพระนครบาล ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ในขณะนั้นเรียกชื่อว่า "คอมมิตตี กรมพระนครบาล" ทรงเป็นผู้ปรับปรุงและจัดระเบียบกิจการตำรวจกรมกองตระเวน ตามแบบอย่างของสิงคโปร์ หลังจากได้โดยเสด็จพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประพาสสิงคโปร์ เมื่อ ร.ศ. 109 (พ.ศ. 2433) ต่อมาได้พัฒนามาเป็นกิจการตำรวจไทย ในปี พ.ศ. 2417 และทรงเป็นเสนาบดีกรมพระนครบาล[6] เมื่อปี พ.ศ. 2429
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้ตั้งองคมนตรีสภา (เดิมคือ ปรีวีเคาน์ซิล) ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้ากฤษดาภินิหาร (พระอิสริยยศในขณะนั้น) เป็นองคมนตรี[7]ในครั้งนั้นด้วย และทรงเป็นองคมนตรี[8]ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ตลอดพระชนมายุ และยังทรงเป็นรัฐมนตรีสภา เมื่อปี พ.ศ. 2437[9]
พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาขึ้นเป็น พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นนเรศวรฤทธิ์ เมื่อ พ.ศ. 2418[10] ต่อมา ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็น พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงนเรศรวรฤทธิ์ เมื่อ พ.ศ. 2442 ทรงรับราชการเป็นสมุหมนตรี เสนาบดีกระทรวงโยธาธิการ เสนาบดีกระทรวงมุรธาธร และเสนาบดีที่ปรึกษา[11] เป็นต้น
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็น พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ เมื่อ พ.ศ. 2454 มีพระนามเต็มว่า
"พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ มหิศวรราชรวิวงศ์ สิทธิประสงค์กฤดาธิการ สุทธสันดานสีตลหฤทัย มไหศวริยราชนิติธาดา สุปรีชาสรรพกิจโกศล วิมลสุจริตจริยานุวัตร พุทธาทิรัตนสรณารักษ์ อุดมศักดิ์บพิตร"[12]
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ ประทับที่วังถนนพระอาทิตย์ ริมแม่น้ำเจ้าพระยา พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างตำหนักพระราชทานบนที่ดินมรดกของพระองค์ ต่อมาเมื่อทรงเจริญพระชันษาครบ 5 รอบใน พ.ศ. 2460 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานพระราชทรัพย์สำหรับทรงสร้างตำหนักหลังใหม่ ชื่อ "วังมะลิวัลย์" ส่วนเจ้าจอมมารดากลิ่นยังคงพำนักอยู่ที่ตำหนักเดิม
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ ได้พระราชทานนามสกุลให้เเก่เหล่าขุนนาง เหล่าตำรวจ หรือบุคคลสำคัญใน พ.ศ. 2460 มากมาย เช่น นามสกุล วิสมิตนันทน์ สุวรรณนาคินทร์ เอมะสุวรรณ เลขะกุล สุวรรณสมบูรณ์ ซึ่งมีความสละสลวยเป็นอย่างมาก
สิ้นพระชนม์
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ ประทับที่วังมะลิวัลย์จนสิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2468[13] พระชันษาได้ 70 ปี ใกล้เคียงกับที่เจ้าจอมมารดากลิ่นถึงแก่อนิจกรรมเมื่อปี พ.ศ. 2468 และได้ประดิษฐานพระโกศพระศพ และโกศศพไว้เคียงกันที่ท้องพระโรงของวังมะลิวัลย์ มีพระราชพิธีพระราชทานเพลิงพระศพ ณ พระเมรุ วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามราชวรวิหาร
Remove ads
พระโอรสและพระธิดา
สรุป
มุมมอง
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ ทรงเป็นต้นราชสกุลกฤดากร มีหม่อม 3 ท่าน ได้แก่
- หม่อมสุภาพ (สกุลเดิม: สังขทัย)
- หม่อมแช่ม
- หม่อมเจิม
โดยมีพระโอรสธิดารวมทั้งหมด 20 พระองค์/องค์ เป็นชาย 14 พระองค์/องค์ และหญิง 5 องค์
Remove ads
พระนัดดา
สรุป
มุมมอง
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ มีพระนัดดารวม 37 องค์/คน ดังนี้
- พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าจรูญศักดิ์กฤดากร มีพระโอรสธิดา 5 คน ได้แก่
- หม่อมราชวงศ์บุญระบือ กฤดากร
- หม่อมราชวงศ์บรรลือศักดิ์ กฤดากร
- หม่อมราชวงศ์สมัครสมาน กฤดากร ทั้ง 3 นี้ในหม่อมปรุง
- หม่อมราชวงศ์เจริญศักดิ์ กฤดากร
- หม่อมราชวงศ์หญิงถนอมศักดิ์ กฤดากร ทั้ง 2 นี้ในหม่อมเชื่อม
- พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าบวรเดช มีพระโอรสธิดา 5 คน ได้แก่
- หม่อมราชวงศ์หญิง (ไม่มีนาม) กฤดากร ในหม่อมทิพวัน
- หม่อมราชวงศ์จิรเดช กฤดากร ในหม่อมศรีนวล
- หม่อมราชวงศ์หญิงภรณี รอสส์
- หม่อมราชวงศ์หญิงอัจฉริยา คงสิริ
- หม่อมราชวงศ์หญิงวิภาสิริ วุฒินันท์ ทั้ง 3 นี้ในหม่อมเจ้าหญิงผจงรจิตร์
- หม่อมเจ้าเสรฐศิริ กฤดากร มีโอรสธิดา 8 คน ได้แก่
- หม่อมกฤดากรราชเสนา (หม่อมราชวงศ์เทียมพันธ์ กฤดากร)
- หม่อมราชวงศ์ทันพงศ์ กฤดากร
- หม่อมราชวงศ์ทรงพัฒน์ กฤดากร
- หม่อมราชวงศ์ทัดเผ่า กฤดากร
- หม่อมราชวงศ์เถาพงศ์ กฤดากร
- หม่อมราชวงศ์หญิงวงศ์สิริ ลาภเกษร ทั้ง 6 นี้ในหม่อมสนิท
- หม่อมราชวงศ์อ๊อด กฤดากร ในหม่อมผอบ
- หม่อมราชวงศ์หญิงประภาสิริ กฤดากร ในหม่อมเจ้าหญิงสุรีย์ประภา
- หม่อมเจ้าสิทธิพร กฤดากร มีโอรสธิดา 3 คน ได้แก่
- หม่อมราชวงศ์อำนวยพร กฤดากร ในหม่อมละมุน
- หม่อมราชวงศ์อนุพร กฤดากร
- หม่อมราชวงศ์หญิงเพ็ญศรี ประดิษฐพงศ์ ทั้ง 2 นี้ในหม่อมศรีพรหมา
- หม่อมเจ้าอมรทัต กฤดากร มีโอรสธิดา 4 คน ได้แก่
- หม่อมราชวงศ์หญิงไพเราะ อาภากร
- หม่อมราชวงศ์หญิงเพลินจิต บุรณศิริ
- หม่อมราชวงศ์พงศ์อมร กฤดากร ทั้ง 3 นี้ในหม่อมพร้อยสุพิณ
- หม่อมราชวงศ์หญิงสุทัศนีย์ กฤดากร ในหม่อมอู๊ด
- หม่อมเจ้าหญิงวรรณวิไลย เพ็ญพัฒน์ มีธิดา 1 องค์ ได้แก่
- พรรณเพ็ญแข กฤดากร (ลาออกจากฐานันดรศักดิ์)
- หม่อมเจ้าอิทธิเทพสรรค์ กฤดากร มีโอรส 1 คน ได้แก่
- หม่อมราชวงศ์ฤทธิ์สุรีย์ กฤดากร
- หม่อมเจ้าสมัยเฉลิม กฤดากร มีโอรส 1 คน ได้แก่
- หม่อมราชวงศ์สาทิส กฤดากร
- หม่อมเจ้าเสริมสวาสดิ์ กฤดากร มีโอรสธิดา 5 คน ได้แก่
- หม่อมราชวงศ์พูนสวาท กฤดากร
- หม่อมราชวงศ์ยงสวาสดิ์ กฤดากร
- หม่อมราชวงศ์ทวีสวาท กฤดากร
- หม่อมราชวงศ์สุทธิสวาท กฤดากร
- หม่อมราชวงศ์หญิงสายสวาท กฤดากร
- หม่อมเจ้าหญิงผจงรจิตร์ กฤดากร มีธิดา 3 คน ได้แก่
- หม่อมราชวงศ์หญิงภรณี รอสส์
- หม่อมราชวงศ์หญิงอัจฉริยา คงสิริ
- หม่อมราชวงศ์หญิงวิภาสิริ วุฒินันท์
- หม่อมเจ้าชิดชนก กฤดากร มีโอรสธิดา 3 คน ได้แก่
- หม่อมราชวงศ์สมชนก กฤดากร ในหม่อมเจ้าหญิงฤดีวรวรรณ
- หม่อมราชวงศ์บุตรี วีระไวทยะ
- หม่อมราชวงศ์กฤษต กฤดากร ทั้ง 2 นี้ในหม่อมหลวงหญิงต่อ
- หม่อมเจ้าดิลกฤทธิ์ กฤดากร มีธิดา 1 คน ได้แก่
- หม่อมราชวงศ์หญิงอมรรัตน์ กฤดากร
Remove ads
พระเกียรติยศ
พระอิสริยยศ
- พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ากฤษดาภินิหาร (7 พฤษภาคม พ.ศ. 2398 - 1 ตุลาคม พ.ศ. 2411)
- พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้ากฤษดาภินิหาร (1 ตุลาคม พ.ศ. 2411 - พ.ศ. 2418)
- พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นนเรศรวรฤทธิ์ (พ.ศ. 2418 - 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2442)[14]
- พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงนเรศรวรฤทธิ์ (10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2442 - 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)[15]
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงนเรศรวรฤทธิ์ (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 - 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454)
- พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2454 - 10 สิงหาคม พ.ศ. 2468)[16]
พระยศ
พระยศพลเรือน
- มหาอำมาตย์เอก[17]
- มหาเสวกเอก
พระยศทหาร
- นายพันโท
พระยศเสือป่า
- นายหมู่ใหญ่
- นายกองตรี[18]
Remove ads
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
สรุป
มุมมอง
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ ทรงได้รับพระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ทั้งสยามและต่างประเทศ ดังนี้
เครื่องราชอิสริยาภรณ์สยาม
- พ.ศ. 2425 –
เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.) (ฝ่ายหน้า)[19]
- พ.ศ. 2436 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นโบราณมงคลนพรัตนราชวราภรณ์ (น.ร.) (ฝ่ายหน้า)[20]
- พ.ศ. 2452 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้าวิเศษ (ป.จ.ว.)[21]
- พ.ศ. 2454 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์รัตนวราภรณ์ (ร.ว.) (ฝ่ายหน้า)[19]
- พ.ศ. 2456 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)[22]
- พ.ศ. 2429 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)[23]
- พ.ศ. 2454 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์วชิรมาลา (ว.ม.ล.)[24]
- พ.ศ. 2436 –
เหรียญดุษฎีมาลา เข็มราชการแผ่นดิน (ร.ด.ม.(ผ))[25]
- พ.ศ. 2447 –
เหรียญดุษฎีมาลา เข็มราชการในพระองค์ (ร.ด.ม.(พ))[26]
- พ.ศ. 2446 –
เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)[27]
- พ.ศ. 2447 –
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 4 ชั้นที่ 2 (ม.ป.ร.2)[28]
- พ.ศ. 2451 –
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 1 (จ.ป.ร.1)[29]
- พ.ศ. 2453 –
เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 1 (ว.ป.ร.1)[30]
- พ.ศ. 2425 –
เหรียญสตพรรษมาลา (ส.ม.)
- พ.ศ. 2436 –
เหรียญรัชฎาภิเศกมาลา (ร.ศ.)
- พ.ศ. 2440 –
เหรียญประพาสมาลา (ร.ป.ม.)
- พ.ศ. 2441 –
เหรียญราชินี (ส.ผ.)[31]
- พ.ศ. 2446 –
เหรียญทวีธาภิเศก (ท.ศ.)
- พ.ศ. 2450 –
เหรียญรัชมงคล (ร.ร.ม.)
- พ.ศ. 2451 –
เหรียญรัชมังคลาภิเศก รัชกาลที่ 5 (ร.ม.ศ.5)
- พ.ศ. 2454 –
เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6 (ร.ร.ศ.6)
เครื่องราชอิสริยาภรณ์ต่างประเทศ
โปรตุเกส :
อิตาลี :
- พ.ศ. 2435 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์มงกุฏอิตาลี ชั้นที่ 1[32]
- พ.ศ. 2435 –
ญี่ปุ่น :
- พ.ศ. 2437 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์อาทิตย์อุทัย ชั้นสูงสุดประดับดอกคิริ[33]
- พ.ศ. 2437 –
เบราน์ชไวค์ :
- พ.ศ. 2452 –
เครื่องราชอิสริยาภรณ์สิงโตไฮน์ริช ชั้นที่ 1 (พิเศษ)[34]
- พ.ศ. 2452 –
Remove ads
พงศาวลี
Remove ads
อ้างอิง
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads