นครชัยศรี เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดนครปฐม
อำเภอนครชัยศรี | |
|---|---|
| การถอดเสียงอักษรโรมัน | |
| • อักษรโรมัน | Amphoe Nakhon Chai Si |
 ลำน้ำนครชัยศรีหรือแม่น้ำนครชัยศรี คือแม่น้ำท่าจีนตอนที่ไหลผ่านพื้นที่จังหวัดนครปฐม แต่เดิมเมื่อสมัยอยุธยาตอนปลายเคยเป็นที่ตั้งมณฑลนครชัยศรี ดังนั้นแม่น้ำที่ไหลผ่านบริเวณดังกล่าว จึงมีผู้นิยมเรียกกันว่า "แม่น้ำนครชัยศรี" | |
| คำขวัญ: ส้มโอหวาน ข้าวสารขาว ลูกสาวสวย | |
 แผนที่จังหวัดนครปฐม เน้นอำเภอนครชัยศรี | |
| พิกัด: 13°48′4″N 100°16′18″E | |
| ประเทศ |  ไทย |
| จังหวัด | นครปฐม |
| พื้นที่ | |
| • ทั้งหมด | 284.031 ตร.กม. (109.665 ตร.ไมล์) |
| ประชากร (2564) | |
| • ทั้งหมด | 111,723 คน |
| • ความหนาแน่น | 393.35 คน/ตร.กม. (1,018.8 คน/ตร.ไมล์) |
| รหัสไปรษณีย์ | 73120 |
| รหัสภูมิศาสตร์ | 7303 |
| ที่ตั้งที่ว่าการ | ที่ว่าการอำเภอนครชัยศรี เลขที่ 7 หมู่ที่ 1 ตำบลนครชัยศรี อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม 73120 |
 ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย | |
ที่ตั้งและอาณาเขต
อำเภอนครชัยศรีมีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอต่าง ๆ เรียงตามเข็มนาฬิกา ดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอดอนตูมและอำเภอบางเลน
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอพุทธมณฑลและอำเภอสามพราน
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอสามพราน
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอเมืองนครปฐม
.jpg)
ประวัติ
ในสมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี พื้นที่อำเภอนครชัยศรีเคยเป็นที่ตั้งเมืองนครชัยศรี ในรัชสมัยสมเด็จพระเจ้าจักรพรรดิ (พ.ศ. 2091-2111) โปรดให้สร้างเมืองใหม่ แขวงเมืองราชบุรีจึงถูกแบ่งพื้นที่บางส่วนรวมกับพื้นที่บางส่วนของแขวงเมืองสุพรรณบุรี ตั้งเป็นเมืองนครชัยศรี เพื่อรองรับพลเมืองไทยที่หนีสงครามระหว่างไทยกับพม่าที่เริ่มมาตั้งแต่รัชสมัยสมเด็จพระชัยราชาธิราช (พ.ศ. 2077-2089) ไปอยู่ตามป่าเขา ให้กลับเข้ามาเป็นกำลังของพระนครยามมีศึก มีตัวเมืองอยู่ใต้ปากคลองบางแก้ว (ห่างจากตัวอำเภอปัจจุบันประมาณ 2 กิโลเมตร) เดิมนั้นสังกัดกรมมหาดไทย ภายหลังได้โอนไปสังกัดกรมท่า
เมืองนครชัยศรีมีความสำคัญมากในยุคนั้น ดังจะเห็นได้จากมีการขุดคลองมหาสวัสดิ์ทะลุจากแม่น้ำเจ้าพระยามายังแม่น้ำนครชัยศรี และขุดคลองเจดีย์บูชา เพื่อให้สามารถเดินทางจากกรุงเทพฯไปนมัสการพระปฐมเจดีย์ที่เมืองนครปฐมเมื่อครั้งยังเป็นมณฑลนครชัยศรี นอกจากนี้ยังมีการก่อสร้างทางรถไฟสายใต้ไปถึงจังหวัดเพชรบุรี ซึ่งแล้วเสร็จในสมัยรัชการที่ 6 โดยในเขตอำเภอนครชัยศรี มีสถานีรถไฟถึง 3 สถานี คือ สถานีรถไฟวัดงิ้วราย สถานีรถไฟนครชัยศรี (บ้านเขมร) และสถานีรถไฟท่าแฉลบ ไม่นับรวมสถานีรถไฟคลองมหาสวัสดิ์ สถานีรถไฟวัดสุวรรณ และสถานีรถไฟศาลายา ในเขตอำเภอพุทธมณฑล ซึ่งแยกออกไปจากอำเภอนครชัยศรี เมื่อปี พ.ศ. 2534
ครั้นเมื่อมีการปรับปรุงการปกครองใหม่ เมื่อ พ.ศ. 2437 ในรัชกาลที่ 5 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีการจัดตั้งกระทรวงมหาดไทยขึ้น และจัดรูปการปกครองเป็นมณฑลเทศาภิบาล เมืองนครชัยศรีได้โอนไปสังกัดกระทรวงมหาดไทย และตั้งมณฑลขึ้นโดยรวมเมืองนครชัยศรี เมืองสมุทรสาคร และเมืองสุพรรณบุรีไว้ในมณฑลเดียวกัน เรียกว่า มณฑลนครชัยศรี (เดิมเขียนเป็น มณฑลนครไชยศรี) มีที่ตั้งอยู่ ณ เมืองนครชัยศรี ครั้นในสมัยรัชกาลที่ 6 ได้ยุบมณฑลนครชัยศรีลง เมืองนครชัยศรีเดิมถูกเปลี่ยนเป็นอำเภอนครชัยศรี ขึ้นอยู่กับจังหวัดนครปฐม
- วันที่ 18 กรกฏาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลนครชัยศรี ในพื้นที่บางส่วนของตำบลวัดแค ตำบลนครชัยศรี ตำบลบางกะเบา และ ตำบลท่าตำหนัก [1]
- วันที่ 14 กันยายน 2522 จัดตั้งสุขาภิบาลห้วยพลู ในพื้นที่บางส่วนตำบลห้วยพลู [2]
- วันที่ 1 มกราคม 2527 ได้โอนพื้นที่หมู่ 3 และ หมู่ 6 (ที่มีพื้นที่อยู่ในพุทธมณฑล) ของตำบลบางกระทึก อำเภอสามพราน มาขึ้นกับ ตำบลศาลายา อำเภอนครชัยศรี (ในขณะนั้น) [3]
- วันที่ 1 เมษายน 2534 จัดตั้ง กิ่งอำเภอพุทธมณฑล โดยแยกพื้นที่ตำบลศาลายา ตำบลคลองโยง และ ตำบลมหาสวัสดิ์ โดยให้ขึ้นกับอำเภอนครชัยศรี [4]
- วันที่ 5 ธันวาคม 2539 ยกฐานะเป็น อำเภอพุทธมณฑล [5]
- วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลนครชัยศรี และ สุขาภิบาลห้วยพลู เป็น เทศบาลตำบลนครชัยศรี และ เทศบาลตำบลห้วยพลู
การแบ่งเขตการปกครอง
การปกครองส่วนภูมิภาค
อำเภอนครชัยศรีแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 24 ตำบล 108 หมู่บ้าน ได้แก่
| ลำดับ | อักษรไทย | อักษรโรมัน | จำนวนหมู่บ้าน | จำนวนประชากร (ธันวาคม 2565)[6] |
|---|---|---|---|---|
| 1 | นครชัยศรี | Nakhon Chai Si | 3 |
3,815 |
| 2 | บางกระเบา | Bang Krabao | 3 |
5,038 |
| 3 | วัดแค | Wat Khae | 4 |
2,456 |
| 4 | ท่าตำหนัก | Tha Tamnak | 4 |
9,525 |
| 5 | บางแก้ว | Bang Kaeo | 4 |
3,826 |
| 6 | ท่ากระชับ | Tha Krachap | 4 |
3,988 |
| 7 | ขุนแก้ว | Khun Kaeo | 4 |
7,852 |
| 8 | ท่าพระยา | Tha Phraya | 5 |
3,834 |
| 9 | พะเนียด | Phaniat | 4 |
3,822 |
| 10 | บางระกำ | Bang Rakam | 4 |
4,873 |
| 11 | โคกพระเจดีย์ | Khok Phra Chedi | 5 |
4,699 |
| 12 | ศีรษะทอง | Sisa Thong | 5 |
7,108 |
| 13 | แหลมบัว | Laem Bua | 8 |
7,250 |
| 14 | ศรีมหาโพธิ์ | Si Maha Pho | 5 |
4,266 |
| 15 | สัมปทวน | Sampathuan | 6 |
3,761 |
| 16 | วัดสำโรง | Wat Samrong | 4 |
1,829 |
| 17 | ดอนแฝก | Don Faek | 4 |
3,036 |
| 18 | ห้วยพลู | Huai Phlu | 5 |
4,701 |
| 19 | วัดละมุด | Wat Lamut | 5 |
5,584 |
| 20 | บางพระ | Bang Phra | 4 |
2,788 |
| 21 | บางแก้วฟ้า | Bang Kaeo Fa | 5 |
2,976 |
| 22 | ลานตากฟ้า | Lan Tak Fa | 5 |
8,516 |
| 23 | งิ้วราย | Ngio Rai | 4 |
2,946 |
| 24 | ไทยาวาส | Thaiyawat | 4 |
2,888 |
การปกครองส่วนท้องถิ่น
ท้องที่อำเภอนครชัยศรีประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 25 แห่ง ได้แก่
- เทศบาลตำบลนครชัยศรี ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลนครชัยศรี ตำบลบางกระเบา ตำบลวัดแค ตำบลท่าตำหนัก และตำบลบางแก้ว
- เทศบาลตำบลห้วยพลู ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลห้วยพลู
- เทศบาลตำบลขุนแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลขุนแก้วทั้งตำบล
- เทศบาลตำบลศีรษะทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศีรษะทองทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลนครชัยศรี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนครชัยศรี (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
- องค์การบริหารส่วนตำบลวัดแค ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดแค (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
- องค์การบริหารส่วนตำบลท่าตำหนัก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางกระเบาและตำบลท่าตำหนัก (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางแก้ว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางแก้ว (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลนครชัยศรี)
- องค์การบริหารส่วนตำบลท่ากระชับ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ากระชับทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลท่าพระยา ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าพระยาทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลพะเนียด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพะเนียดทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางระกำ ครอบคลุมพึ้นที่ตำบลบางระกำทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลโคกพระเจดีย์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโคกพระเจดีย์ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลแหลมบัว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแหลมบัวทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลศรีมหาโพธิ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศรีมหาโพธิ์ทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลสัมปทวน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสัมปทวนทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลวัดสำโรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดสำโรงทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลดอนแฝก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลดอนแฝกทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยพลู ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยพลู (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลห้วยพลู)
- องค์การบริหารส่วนตำบลวัดละมุด ครอบคลุมพื้นที่ตำบลวัดละมุดทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางพระ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางพระทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลบางแก้วฟ้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางแก้วฟ้าทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลลานตากฟ้า ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลานตากฟ้าทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลงิ้วราย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลงิ้วรายทั้งตำบล
- องค์การบริหารส่วนตำบลไทยาวาส ครอบคลุมพื้นที่ตำบลไทยาวาสทั้งตำบล
อ้างอิง
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
