![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_Greenland.svg/langte-640px-Flag_of_Greenland.svg.png&w=640&q=50)
గ్రీన్లాండ్
From Wikipedia, the free encyclopedia
గ్రీన్లాండ్ (ఆంగ్లం: Greenland అర్థం "గ్రీన్లాండర్ల భూమి") డెన్మార్క్ సామ్రాజ్యపు భాగస్వామ్య దేశం. ఇది ఆర్కిటిక్, అట్లాంటిక్ మహాసముద్రాల మధ్యన గలదు. 1979 లో డెన్మార్క్ స్వాతంత్ర్యాన్ని ప్రసాదించింది. ప్రపంచంలోని అతి పెద్ద దీవి.[3] ఇది కెనడియన్ ద్వీపసమూహానికి తూర్పున ఉంది.ఇది భౌగోళికంగా ఉత్తర అమెరికా ఖండంలో భాగంగా ఉన్నప్పటికీ రాజకీయంగా, సాంస్కృతంగా ఐరోపా ఖండంతో (ప్రత్యేకంగా నార్వే, డెన్మార్క్, కాలనీశక్తులు అలాగే ఒక సహస్రాబ్ధంకంటే అధికంగా ఐస్లాండ్) లతో అనుబంధంగా ఉంటుంది.[4] ప్రధానంగా ఈ ప్రాంతంలో సంఖ్యాపరంగా ఆధిక్యతలో ఉన్న " ఇనుయిట్ " ప్రజలు 13 వ శతాబ్దంలో కెనడియన్ ప్రధాన భూభాగం నుండి ఇక్కడకు వలసవచ్చి ద్వీపంతటా విస్తరించారు.ఇది ప్రపంచంలో అతిపెద్ద ద్వీపంగా భావించబడుతుంది. ఆస్ట్రేలియా, అంటార్కిటికా దీనికంటే వైశాల్యపరంగా పెద్ద దేశాలైనా అవి ద్వీపాలుగా కాక ఖండాలుగా గుర్తించబడుతున్నాయి. [3] గ్రీన్లాండ్ నాల్గింట మూడువంతుల భూభాగం శాశ్వత ఐస్ పొరతో కప్పబడి ఉంటుంది.అంటార్కిటికా తరువాత అత్యధికంగా ఐస్ పొరతో నిండిన భూభాగం ఇదే. జనసంఖ్య 56,480 [5] 2013 గణాంకాల ఆధారంగా ప్రపంచంలో అత్యల్ప జనసాంధ్రత కలిగిన భూభాగంగా గుర్తించబడుతుంది.[6] జసంఖ్యలో మూడవ భాగం రాజధాని నగరం, అతిపెద్ద నగరం అయిన " నూక్ "లో నివసిస్తున్నారు. " ఆర్కిటిక్ ఉమియాగ్ " ఫెర్రీ సర్వీస్ పశ్చిమ గ్రీన్లాండులోని వివిధ నగరాలను, స్థావరాలను అనుసంధానిస్తుంది.4,500 సంవత్సరాల పూర్వం నుండి గ్రీన్లాండ్ నివాసిత ప్రజల పూర్వీకులు ప్రస్తుత కెనడా నుండి ఇక్కడకు వలసగా వచ్చి స్థిరపడ్డారు.[7][8]
కలాల్లిత్ నునాత్ Grønland గ్రీన్లాండ్ |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
జాతీయగీతం Nunarput utoqqarsuanngoravit (Greenlandic) "You Our Ancient Land!" |
||||||
![]() |
||||||
రాజధాని అతి పెద్ద నగరం | Nuuk (Godthåb) 64°10′N 51°43′W | |||||
అధికార భాషలు | Greenlandic (Kalaallisut) (from June 2009) | |||||
జాతులు | 88% (Inuit and Inuit-Danish mixed ), 12% Europeans, mostly Danish | |||||
ప్రజానామము | Greenlander, Greenlandic | |||||
ప్రభుత్వం | Parliamentary democracy within a constitutional monarchy | |||||
- | Monarch | Margrethe II | ||||
- | Prime Minister | Lars Løkke Rasmussen | ||||
- | First Minister | Kuupik Kleist | ||||
Autonomous country of the Kingdom of Denmark | ||||||
- | Home rule | 1979 | ||||
- | జలాలు (%) | 81.11 | ||||
జనాభా | ||||||
- | July 2007 అంచనా | 57,564[1] | ||||
జీడీపీ (PPP) | 2001 అంచనా | |||||
- | మొత్తం | $1.1 billion (not ranked) | ||||
- | తలసరి | $20,0002 (not ranked) | ||||
మా.సూ (హెచ్.డి.ఐ) (1998) | 0.927[2] (high) (n/a) | |||||
కరెన్సీ | Danish krone (DKK ) |
|||||
కాలాంశం | GMT (UTC+0 to -4) | |||||
ఇంటర్నెట్ డొమైన్ కోడ్ | .gl | |||||
కాలింగ్ కోడ్ | +299 | |||||
1 | As of 2000: 410,449 km² (158,433 sq. miles) ice-free; 1,755,637 km² (677,676 sq. miles) ice-covered. | |||||
2 | 2001 estimate. |
నిర్జనప్రాంతంగా ఉన్న గ్రీన్లాండ్ దక్షిణప్రాంతంలో 10వ శతాబ్దం నుండి వైకింగ్ (నార్స్మెంస్) ఇక్కడ స్థిరపడ్డారు. నార్వే రాజు, అతని కేంద్ర ప్రభుత్వ హింసను తప్పించుకోవడానికి ఇంతకుముందు ఐస్లాండ్లో స్థిరపడ్డారు. కొలంబస్ కరేబియన్ దీవులకు చేరుకునేముందు 500 సంవత్సరాలకు ముందు ఉత్తర అమెరికాకు చేరుకున్న మొట్టమొదటి యూరోపియన్ లీఫ్ ఎరిక్సన్ అయ్యాడు. ఇన్యూట్ ప్రజలు 13 వ శతాబ్దంలో వచ్చారు. నార్వే, నార్వేజియన్ల నిరంతర ప్రభావం ఉన్నప్పటికీ గ్రీన్లాండ్ 1262 వరకు నార్వే కిరీటం కింద అధికారికంగా లేదు. నార్తర కాలనీలు 15 వ శతాబ్దం చివరిలో అదృశ్యమయ్యాయి. నార్వే బ్లాక్ డెత్ చేత దెబ్బతింది, తీవ్రమైన క్షీణత నమోదు చేసింది. 1499 లో ప్రారంభమైన కొద్దికాలం తర్వాత, పోర్చుగీస్ కొంతకాలం అన్వేషించి, ఈ ద్వీపాన్ని పేర్కొంది. దీనిని టెర్రా డో లవ్రాడోర్ (తర్వాత కెనడాలోని లాబ్రడార్కు ) అని పేరు పెట్టారు.[9] 18 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో స్కాండినేవియన్ అన్వేషకులు మళ్లీ గ్రీన్లాండ్ చేరుకున్నారు. వాణిజ్యం, అధికారాన్ని బలోపేతం చేయడానికి డెన్మార్క్-నార్వే ద్వీపంపై సార్వభౌమాధికారాన్ని నిర్ధారించింది. నార్వే బలహీన హోదా కారణంగా 1814 లో యూనియన్ రద్దు చేయబడిన సమయంలో గ్రీన్లాండ్ మీద సార్వభౌమాధికారం కోల్పోయింది. 1814 లో గ్రీన్లాండ్ ఒక డానిష్ కాలనీగా మారింది, 1953 లో డెన్మార్క్ రాజ్యాంగం ప్రకారం డానిష్ రాజ్యంలో భాగంగా మారింది.
1973 లో గ్రీన్లాండ్ డెన్మార్క్తో యూరోపియన్ ఎకనామిక్ కమ్యూనిటీలో చేరింది. అయితే 1982 లో ప్రజాభిప్రాయ సేకరణలో మెజారిటీ జనాభా గ్రీన్లాండ్కు ఇ.ఇ.సి నుండి ఉపసంహరించుకునేందుకు అనుకూలంగా ఓటు చేసింది. ఇది 1985 లో అమలులోకి వచ్చింది. గ్రీన్లాండ్ ప్రపంచంలో అతిపెద్ద, అత్యంత ఉత్తరపు జాతీయ పార్కు అయిన " నార్త్ఈస్ట్ గ్రీన్ ల్యాండ్ నేషనల్ పార్క్ " (కాలాల్లిట్ నూనన్ని నణ ఎకిసిసిసిటిటిక్) కలిగి ఉంది. 1974 లో స్థాపించబడిన ఈ నేషనల్ పార్క్ 1988 లో ప్రస్తుత పరిమాణానికి విస్తరించింది. ఇది గ్రీన్లాండ్ అంతర్గత, ఈశాన్య తీరంలో 9,72,001 చదరపు కిలోమీటర్ల (375,292 చదరపు మైళ్ళు) వైశాల్యంలో విస్తరించి ఉంది. గ్రీన్లాండ్ నాలుగు పురపాలక సంఘాలుగా విభజించబడింది - సెర్మెరుసోఖ్, కుజాలేక్, క్వాసుసుట్సుప్,, క్కిక్టా.
1979 లో డెన్మార్క్ గ్రీన్లాండ్కు " హోం రూల్ " మంజూరు చేసింది. 2008 లో గ్రీన్ ల్యాండ్స్ స్వయంప్రతిపత్తి చట్టంపై అనుకూలంగా ఓటు వేసింది. ఇది డానిష్ ప్రభుత్వానికి స్థానిక గ్రీన్లాండ్ ప్రభుత్వానికి మరింత శక్తినిచ్చింది. నూతన నిర్మాణం కింద 2009 జూన్ 21 నుంచి [10] గ్రీన్లాండ్ క్రమంగా విధానాలు, న్యాయ వ్యవస్థ, కంపెనీ చట్టం, అకౌంటింగ్, ఆడిటింగ్లకు బాధ్యత వహిస్తుంది. ఖనిజ వనరుల కార్యకలాపాలు, విమానయాన, చట్టపరమైన సామర్థ్యం, కుటుంబ చట్టం, వారసత్వ చట్టం, విదేశీయులు, సరిహద్దు నియంత్రణలు, పని వాతావరణం, ఆర్థిక నియంత్రణ, పర్యవేక్షణ మీద నియంత్రణ సాధించింది. విదేశీ వ్యవహారాల నియంత్రణ, రక్షణ బాధ్యత డానిష్ ప్రభుత్వం వహిస్తుంది. ఇది ద్రవ్య విధానాన్ని నియంత్రిస్తుంది. ఇది డానిష్ క్రౌన్ (డి.కె.కె.) కు 3.4 బిలియన్ల ప్రారంభ వార్షిక రాయితీని అందిస్తుంది. ఇది కాలక్రమంలో క్రమంగా తగ్గుతుంది. గ్రీన్లాండ్ సహజ వనరుల వెలికితీసిన ఆదాయం పెరగడంతో దాని ఆర్థిక వ్యవస్థను వృద్ధి చేయాలని ఆశించింది. రాజధాని న్యూక్లో 2016 ఆర్కిటిక్ వింటర్ గేమ్స్ నిర్వహించారు. 70% పునరుత్పాదక ఇంధన శక్తితో గ్రీన్ ల్యాండ్ ప్రపంచంలోనే అత్యధిక షేర్లలో ఒకటిగా ఉంది. విద్యుత్తు అధికంగా ఎక్కువగా జలవిద్యుత నుండి వస్తుంది.[11]