డెన్మార్క్
From Wikipedia, the free encyclopedia
డెన్మార్క్ (English: Denmark, Danish: Danmark - దానుల నేల అని అర్ధం), అధికార డెన్మార్క్ రాజ్యం (English: Kingdom of Denmark కింగ్డం ఆఫ్ డెన్మార్క్, Danish: Kongeriget Danmark), మూడు స్కాండినేవియన్ దేశాల్లో ఒకటి. [N 10] ఇది నార్డిక్ దేశం, సార్వభౌమాధికారం కలిగిన దేశంగా ఉంది. ప్రధాన భూభాగం దక్షిణ సరిహద్దులో జర్మనీ, ఈశాన్య సరిహద్దులో స్వీడన్, ఉత్తర సరిహద్దులో నార్వే ఉన్నాయి. [N 11] రాజధాని నగరం కోపెన్హాగన్.డెన్మార్క్ సామ్రాజ్యంలో ఉత్తర అట్లాంటిక్ మహాసముద్రంలోని గ్రీన్లాండ్, ఫారో ద్వీపాలు భాగంగా ఉన్నాయి.డెన్మార్క్లో జస్ట్లాండ్ ద్వీపకల్పం, 443 నేండ్ ద్వీపాలు ఉన్నాయి.[N 2][9] వీటిలో జీలాండ్, ఫ్యూనెన్, నార్త్ జస్ట్లాండిక్ ద్వీపాలు ఉన్నాయి. వీటిని పొడి, ఇసుక భూములుగా వర్గీకరించారు. సముద్రమట్టానికి లోతుగా టెంపరేట్ వాతావరణం కలిగి ఉంది.డెన్మార్క్ వైశాల్యం 42924 చ.కి.మీ.[10] గ్రీన్లాండ్, ఫారో ద్వీపాల వైశాల్యం చేర్చితే మొత్తం వైశాల్యం 22,10,579 చ.కి.మీ. 2017 గణాంకాల ఆధారంగా జనసంఖ్య 5.75 మిలియన్లు.[3]
డెన్మార్క్ రాజ్యం Kingdom of Denmark కింగ్డం ఆఫ్ డెన్మార్క్ Kongeriget Danmark | |
---|---|
Location of Denmark[N 2] (dark green) – on the European continent (green & dark grey) | |
Kingdom of Denmark: Greenland, the Faroe Islands (circled), and Denmark.
| |
రాజధాని | కోపెన్హాగన్ |
అధికార భాషలు | Danish |
గుర్తించిన ప్రాంతీయ భాషలు | |
మతం | Evangelical Lutheranism |
పిలుచువిధం |
|
ప్రభుత్వం | ఏకకేంద్రక పార్లమెంటరీ రాజ్యాంగ రాచరికం |
• Monarch | Margrethe II |
• Prime Minister | Lars Løkke Rasmussen |
శాసనవ్యవస్థ | Folketing |
స్థాపన | |
• Consolidation | సుమారు 10th century |
• Democratisation (Constitutional Act) | 5 June 1849 |
• Danish Realm | 24 March 1948[N 4] |
విస్తీర్ణం | |
• Denmark[N 2] | 42,915.7 కి.మీ2 (16,569.8 చ. మై.)[2] (133rd) |
• Greenland | 2,166,086 కి.మీ2 (836,330 చ. మై.) |
• Faroe Islands | 1,399 కి.మీ2 (540.16 చ. మై.) |
జనాభా | |
• July 2014 estimate | 5,639,719[3] (113th) |
• Greenland | 56,370[4][N 5] |
• Faroe Islands | 49,709[5][N 5] |
• జనసాంద్రత (Denmark) | 131/చ.కి. (339.3/చ.మై.) |
GDP (PPP) | 2013 estimate |
• Total | $211.321 billion[6][N 6] (52nd) |
• Per capita | $37,794[6] (19th) |
GDP (nominal) | 2013 estimate |
• Total | $324.293 billion[6][N 6] (34th) |
• Per capita | $57,998[6] (6th) |
జినీ (2012) | 28.1[7] low |
హెచ్డిఐ (2013) | 0.900[8] very high · 10th |
ద్రవ్యం | Danish krone[N 7] (DKK) |
కాల విభాగం | UTC+1 (CET) |
• Summer (DST) | UTC+2 (CEST) |
వాహనాలు నడుపు వైపు | right |
ఫోన్ కోడ్ | +45[N 8] |
Internet TLD | .dk[N 9] |
డెన్మార్క్ ఏకీకృత సామ్రాజ్యం 10 వ శతాబ్దంలో బాల్టిక్ సముద్రం నియంత్రణ కోసం జరిగిన పోరాటంలో నైపుణ్యంగల సముద్రయాన దేశంలాగా ఉద్భవించింది.[11]1397 లో డెన్మార్క్ స్వీడన్, నార్వే స్థాపించిన కెల్మార్ యూనియన్ 1523 లో స్వీడిష్ విభజనతో ముగిసాయి. డెన్మార్క్, నార్వే 1814 లో యూనియన్ బాహ్య దళాలను రద్దు చేసుకునే వరకు సామ్రాజ్యంగా కొనసాగాయి. ఫారో దీవులు గ్రీన్లాండ్, ఐస్లాండ్లను వారసత్వంగా పొందింది. 17 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో స్వీడన్కు అనేక భూభాగాలు ఉన్నాయి. 19 వ శతాబ్దంలో 1864 రెండవ శ్లేస్విగ్ యుద్ధంలో ఓటమి పొందిన తరువాత జాతీయవాద ఉద్యమాలు అధికరించాయి. మొదటి ప్రపంచ యుద్ధం సమయంలో డెన్మార్క్ తటస్థంగా ఉంది. 1940 ఏప్రిల్ లో జర్మన్ దండయాత్ర క్షిపణి సైనిక వాగ్వివాదాలను చూసింది. డానిష్ నిరోధక ఉద్యమం 1943 నుండి జర్మనీ లొంగిపోయే వరకు చురుకుగా కొనసాగింది. 19 వ శతాబ్దం రెండవ భాగంలో వ్యవసాయ ఉత్పత్తుల పారిశ్రామిక ఉత్పత్తిదారు దేశంగా ఉంది. 20 వ శతాబ్దం ప్రారంభంలో డెన్మార్క్ సాంఘిక కార్మిక-మార్కెట్ సంస్కరణలను ప్రవేశపెట్టింది. ఇది ప్రస్తుత సంక్షేమ రాజ్య నమూనాకు అత్యంత అభివృద్ధి చెందిన మిశ్రమ ఆర్థిక వ్యవస్థకు ఆధారాన్ని సృష్టించింది.
డెన్మార్క్ రాజ్యాంగం 1849 జూన్ 5 న సంతకం చేయబడింది. 1660 లో ప్రారంభమైన సంపూర్ణ రాచరికం ముగిసింది. ఇది పార్లమెంటరీ ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థగా ఏర్పడిన ఒక రాజ్యాంగ రాచరికాన్ని స్థాపించింది. దేశ రాజధాని కోపెన్హాగన్ అతిపెద్ద నగరంగానూ ప్రధాన వాణిజ్య కేంద్రంగానూ ఉంది. నగరంలో ప్రభుత్వ, జాతీయ పార్లమెంట్లు నిర్వహించబడుతున్నాయి.ఇవి డెన్మార్క్ రాజ్యంలో అంతర్గత వ్యవహారాలను నిర్వహించడానికి అధికారాలు కలిగి ఉన్నాయి. 1948 లో ఫారో ద్వీపాలలో హోం రూల్ స్థాపించబడింది; 1979 లో గ్రీన్లాండ్లో " హోం రూల్ " స్థాపించబడింది. 2009 లో మరింత స్వయంప్రతిపత్తి కలిగి ఉంది. 1973 లో డెన్మార్క్ " యూరోపియన్ ఎకనామిక్ కమ్యూనిటీ "లో సభ్యదేశంగా అయింది. (ఇప్పుడు ఐరోపా సమాక్య) కొన్ని ఎంపికలను నిలిపివేసింది; డెన్మార్క్ తన సొంత కరెన్సీ క్రోన్ను నిలుపుకుంటుంది. ఇది నాటో, నార్డిక్ కౌన్సిల్, ఒ.ఇ.సి.డి, ఒ.ఎస్.సి.ఇ. యునైటెడ్ నేషన్స్ వ్యవస్థాపక సభ్యదేశాలలో ఇది ఒకటిగా ఉంది. ఇది స్కెంజెన్ ప్రాంతంలో భాగంగా ఉంది.
డెన్మార్క్ ప్రపంచంలోని సంతోషకరమైన దేశాలలో ఒకటిగా పరిగణించబడుతుంది.[12] డాన్స్ అధిక జీవన ప్రమాణం కలిగివుంటారు. విద్య, ఆరోగ్య సంరక్షణ, పౌర స్వేచ్ఛల రక్షణ, ప్రజాస్వామ్య పాలన, శ్రేయస్సు, మానవ అభివృద్ధి వంటి దేశంలోని జాతీయ ప్రమాణాల పరిధిలో చాలా వరకు ఉన్నత ప్రమాణాలు కలిగి ఉంది. [13][14][15] ప్రపంచంలో అత్యధిక సామాజిక సాంఘిక చైతన్యం [16] ఉన్నత స్థాయి సమానత్వం[17] ప్రపంచంలోనే అతి తక్కువ స్థాయి అవినీతి ఉన్న దేశంగానూ ప్రపంచంలోని అత్యధిక తలసరి ఆదాయం దేశాలలో ఒకటిగానూ, ప్రపంచంలోని అత్యధిక వ్యక్తిగత ఆదాయ పన్ను రేటలు ఉన్న దేశంగానూ ఉంది.[18]